建庫宗旨
白(bai)盆珠(zhu)水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)庫(ku)經國家(jia)計委、國家(jia)建委及廣東省(sheng)計委、建委、水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)利(li)電力廳批(pi)準而興(xing)建,其(qi)功(gong)能主要是以防洪、灌(guan)溉(gai)(gai)為(wei)(wei)主,兼發(fa)(fa)電和(he)改善西枝(zhi)江航運。總(zong)受益面(mian)積32萬畝(mu)(其(qi)中:中游(you)(you)10萬畝(mu),下(xia)游(you)(you)22萬畝(mu)),對(dui)下(xia)游(you)(you)兩市(shi)一縣一區(qu)(惠(hui)州(zhou)市(shi)、惠(hui)陽市(shi)、惠(hui)東縣、惠(hui)城區(qu)),惠(hui)州(zhou)機(ji)(ji)場、京九鐵(tie)路和(he)廣汕公路起(qi)到(dao)防護(hu)作用;保證灌(guan)溉(gai)(gai)農田(tian) 17.5萬畝(mu);發(fa)(fa)電裝機(ji)(ji)12000KW×2臺(tai),年發(fa)(fa)電量8600萬千(qian)瓦時;調節下(xia)游(you)(you)航深(shen),枯水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)期(qi)從0.4米(mi)提(ti)高至0.8米(mi);枯水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)期(qi)調節下(xia)游(you)(you)供(gong)水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)(shui),保障工農業(ye)生產(chan)和(he)居民生活(huo)用水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)。隨(sui)著惠(hui)州(zhou)社會經濟的發(fa)(fa)展(zhan),水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)資源(yuan)日益緊張,為(wei)(wei)了(le)進一步發(fa)(fa)揮白(bai)盆珠(zhu)水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)庫(ku)的調蓄(xu)作用。2004年3月,惠(hui)州(zhou)市(shi)人民政(zheng)府下(xia)發(fa)(fa)了(le)《關(guan)于調整(zheng)白(bai)盆珠(zhu)水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)庫(ku)功(gong)能的通知》(惠(hui)府函[2004]2號)。“決定將白(bai)盆珠(zhu)水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)庫(ku)的功(gong)能由防洪、灌(guan)溉(gai)(gai)、發(fa)(fa)電、調節供(gong)水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)調整(zheng)為(wei)(wei)以防洪、供(gong)水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)為(wei)(wei)主,兼顧灌(guan)溉(gai)(gai)、發(fa)(fa)電。”
集雨面積
白(bai)盆珠(zhu)(zhu)水(shui)庫地處(chu)西(xi)(xi)枝(zhi)江上游,西(xi)(xi)枝(zhi)江為廣東珠(zhu)(zhu)江水(shui)系(xi)東江第(di)二支(zhi)流(liu)主(zhu)(zhu)流(liu)全長176公(gong)里(li),從主(zhu)(zhu)壩至惠(hui)州東、西(xi)(xi)江匯合(he)處(chu)約(yue)(yue)100公(gong)里(li),流(liu)域面積(ji)4120平(ping)方公(gong)里(li)。白(bai)盆珠(zhu)(zhu)水(shui)庫控(kong)制流(liu)域面積(ji)856平(ping)方公(gong)里(li),其中水(shui)庫遷賠線以(yi)下(82米高程(cheng))水(shui)淹(yan)面積(ji)49.7平(ping)方公(gong)里(li),長約(yue)(yue)35公(gong)里(li)(主(zhu)(zhu)壩至寶(bao)口(kou)),最寬約(yue)(yue)5公(gong)里(li)。整個庫區有石澗、黃瑤、三坑、橫(heng)坑、馬山、寶(bao)口(kou)、高潭(tan)等近10條支(zhi)流(liu)流(liu)入水(shui)庫。
水庫特征
白盆(pen)珠(zhu)水(shui)(shui)庫工(gong)(gong)程按500年(nian)(nian)一遇(yu)洪(hong)(hong)(hong)(hong)水(shui)(shui)標準設計,5000年(nian)(nian)一洪(hong)(hong)(hong)(hong)水(shui)(shui)校核,總庫容(rong)(rong)12.2億(yi)立(li)方(fang)米(mi)。其(qi)中(zhong):死庫容(rong)(rong)1.9億(yi)立(li)方(fang)米(mi),有效庫容(rong)(rong)3.85億(yi)立(li)方(fang)米(mi),調(diao)洪(hong)(hong)(hong)(hong)庫容(rong)(rong)6.45億(yi)立(li)方(fang)米(mi)。確保20年(nian)(nian)一遇(yu)(3540m3/s)洪(hong)(hong)(hong)(hong)水(shui)(shui)中(zhong)下(xia)游(you)(you)河(he)道安全泄(xie)洪(hong)(hong)(hong)(hong),有利于沿河(he)澇區的(de)排(pai)水(shui)(shui)。主(zhu)壩(ba)(ba)(ba)建于白盆(pen)珠(zhu)峽(xia)谷(gu)處,采用(yong)(yong)混(hun)凝土(tu)空心支墩重力(li)壩(ba)(ba)(ba)結構,壩(ba)(ba)(ba)頂(ding)(ding)高程88.2米(mi),壩(ba)(ba)(ba)頂(ding)(ding)寬6.0米(mi),最大壩(ba)(ba)(ba)高66.2米(mi),壩(ba)(ba)(ba)頂(ding)(ding)長240米(mi)。壩(ba)(ba)(ba)中(zhong)設有排(pai)洪(hong)(hong)(hong)(hong)堰閘(zha)1座(zuo)2孔(kong),每孔(kong)凈12米(mi),堰頂(ding)(ding)高程73米(mi),上設9×12米(mi)弧型閘(zha)門,下(xia)游(you)(you)采用(yong)(yong)溢流壩(ba)(ba)(ba)下(xia)接長護坦(tan)梯形(xing)差動式(shi)鼻坎(kan)挑(tiao)流式(shi)消能。壩(ba)(ba)(ba)內設置放水(shui)(shui)底孔(kong)1個,采用(yong)(yong)壩(ba)(ba)(ba)內壓力(li)管接明渠(qu)泄(xie)水(shui)(shui)道形(xing)式(shi)。副(fu)(fu)壩(ba)(ba)(ba)兩座(zuo)。一座(zuo)建于橫崗萬福(fu)(fu)庵(an)坳口。該(gai)壩(ba)(ba)(ba)在(zai)1960年(nian)(nian)建筑(zhu)時先是采用(yong)(yong)水(shui)(shui)中(zhong)填(tian)土(tu),后(hou)為輾(zhan)壓填(tian)筑(zhu)的(de)方(fang)法筑(zhu)至(zhi)72米(mi)高程。復工(gong)(gong)后(hou),將全壩(ba)(ba)(ba)加高培厚,并采用(yong)(yong)中(zhong)心砼防(fang)滲(shen)墻(qiang)加固(gu)處理。現在(zai)的(de)壩(ba)(ba)(ba)頂(ding)(ding)高程90米(mi),最大壩(ba)(ba)(ba)高40.5米(mi),壩(ba)(ba)(ba)頂(ding)(ding)寬8米(mi),壩(ba)(ba)(ba)頂(ding)(ding)長278米(mi)。一座(zuo)建于條(tiao)形(xing)山(shan)。該(gai)壩(ba)(ba)(ba)為均質土(tu)壩(ba)(ba)(ba),斷面(mian)尺寸與(yu)萬福(fu)(fu)庵(an)的(de)副(fu)(fu)壩(ba)(ba)(ba)相同,壩(ba)(ba)(ba)頂(ding)(ding)長度為115米(mi)。壩(ba)(ba)(ba)上游(you)(you)建有碼頭1座(zuo)。庫區內還有平西公路改線工(gong)(gong)程,改路線長32.88公里。
樞紐工程
樞紐工程有主(zhu)壩(ba)(ba)、副壩(ba)(ba)和壩(ba)(ba)后電(dian)站。主(zhu)壩(ba)(ba)為混凝土(tu)空心重力(li)壩(ba)(ba),位于白盆(pen)珠鎮上游1.5公里(li)的白盆(pen)珠峽谷入口。壩(ba)(ba)頂高程88.2米(mi),長240米(mi),最大壩(ba)(ba)高66.2米(mi)。溢流(liu)壩(ba)(ba)設(she)在偏左(zuo)岸(an),分為2孔(kong),每孔(kong)凈寬12米(mi),設(she)12×9米(mi)弧(hu)形閘門2扇,下游陡(dou)坡采用梯形差(cha)動式(shi)鼻坎挑(tiao)流(liu)消能。
副壩(ba)(ba)為均質土(tu)壩(ba)(ba),位于主壩(ba)(ba)東南側約4公(gong)里處(chu)。壩(ba)(ba)頂長(chang)278米(mi),壩(ba)(ba)頂高(gao)程90米(mi),最大(da)壩(ba)(ba)高(gao)40米(mi)。沿壩(ba)(ba)軸(zhou)線設混凝土(tu)防滲墻,厚(hou)0.8米(mi)。另條形(xing)山副壩(ba)(ba)在(zai)土(tu)壩(ba)(ba)右側,與土(tu)壩(ba)(ba)相連接,頂長(chang)115米(mi)。
放(fang)水底(di)孔(kong)設在溢(yi)流壩右側,為壩內壓力管段(duan)接明槽泄水道型式(shi),孔(kong)口尺寸4×4米(mi),采(cai)用明槽鼻坎挑流消能,設有弧形閘(zha)門、事(shi)故檢(jian)修平板閘(zha)門各1扇(shan)。
壩(ba)后電站布置于偏右岸5#、6#壩(ba)段后,采用單元引水地(di)面式廠房(fang)。引水鋼管(guan)直徑(jing)3.4米,裝機2臺,共2.4萬千瓦。
工程建設
設計
工程(cheng)(cheng)自(zi)1957年(nian)(nian)(nian)開(kai)始(shi)由廣東省水(shui)利電力勘測設計院規劃設計,1959年(nian)(nian)(nian)10月(yue)(yue)提(ti)(ti)交設計任務書。1973年(nian)(nian)(nian)重新(xin)編制(zhi)初步(bu)設計。1974年(nian)(nian)(nian)8月(yue)(yue)水(shui)電部工作組現場(chang)審(shen)查,11月(yue)(yue)批復(fu),1977年(nian)(nian)(nian)工程(cheng)(cheng)復(fu)建(jian)。1979年(nian)(nian)(nian),副壩(ba)(ba)填(tian)筑到72米高程(cheng)(cheng),因質量(liang)差,全(quan)面停工復(fu)查。設計院于1980年(nian)(nian)(nian)6月(yue)(yue)提(ti)(ti)交《西(xi)枝江(jiang)水(shui)利樞(shu)紐(niu)工程(cheng)(cheng)土壩(ba)(ba)復(fu)查情(qing)況(kuang)及(ji)加(jia)固續建(jian)方案(an)選擇報告》,認為土壩(ba)(ba)存(cun)在質量(liang)問(wen)題必(bi)須加(jia)固。提(ti)(ti)出中央混凝土防滲(shen)墻方案(an)。同年(nian)(nian)(nian)8月(yue)(yue),水(shui)電部批復(fu)同意(yi)。
樞紐工(gong)程(cheng)的技(ji)施設計(ji)(ji)于1977年(nian)(nian)開(kai)始,1981年(nian)(nian)底(di)完成攔河(he)壩(ba)(ba)、土壩(ba)(ba)、電站的施工(gong)詳(xiang)圖。攔河(he)壩(ba)(ba)樞紐工(gong)程(cheng)設計(ji)(ji)獲廣東省1987年(nian)(nian)至(zhi)1985年(nian)(nian)度設計(ji)(ji)優秀項(xiang)目(mu)二等獎(jiang)。
施工
工(gong)(gong)(gong)程于1959年(nian)底由惠陽縣組織民工(gong)(gong)(gong)施工(gong)(gong)(gong),1960年(nian)8月(yue)下馬停建(jian)。1977年(nian)4月(yue)復工(gong)(gong)(gong),土壩(ba)由惠東縣組織民工(gong)(gong)(gong)施工(gong)(gong)(gong)。同年(nian)8月(yue),混凝(ning)土攔河壩(ba)工(gong)(gong)(gong)程轉由省(sheng)水(shui)(shui)電(dian)施工(gong)(gong)(gong)隊伍施工(gong)(gong)(gong)。1980年(nian)2月(yue)土壩(ba)轉由惠陽地區水(shui)(shui)電(dian)隊伍施工(gong)(gong)(gong)。
主(zhu)壩(ba)。1959-1960年按土(tu)壩(ba)方(fang)(fang)案施工,導流工程(cheng)開(kai)挖石方(fang)(fang)5萬(wan)立方(fang)(fang)米(mi)。1973年改為混(hun)凝(ning)(ning)土(tu)壩(ba)方(fang)(fang)案,1977年復工,次年2月(yue)(yue)起澆(jiao)筑混(hun)凝(ning)(ning)土(tu)圍(wei)堰,11月(yue)(yue)合攏,明(ming)渠通水。1981年11月(yue)(yue)導流明(ming)渠下(xia)閘(zha)改由(you)4#壩(ba)段底孔導流。1984年8月(yue)(yue)混(hun)凝(ning)(ning)土(tu)攔河壩(ba)完(wan)工。完(wan)成主(zhu)要工程(cheng)量(含電(dian)站):混(hun)凝(ning)(ning)土(tu)和鋼(gang)筋混(hun)凝(ning)(ning)土(tu)39.82萬(wan)立方(fang)(fang)米(mi);土(tu)方(fang)(fang)開(kai)挖19.54萬(wan)立方(fang)(fang)米(mi);石方(fang)(fang)開(kai)挖37.15萬(wan)立方(fang)(fang)米(mi);土(tu)方(fang)(fang)填(tian)筑3.35萬(wan)立方(fang)(fang)米(mi);石方(fang)(fang)砌筑2.15萬(wan)立方(fang)(fang)米(mi)。
副(fu)壩。1959-1960年(nian)(nian)采用(yong)(yong)水中填(tian)(tian)土法(fa)填(tian)(tian)筑(zhu)至(zhi)(zhi)69米(mi)(mi)(mi)高(gao)(gao)程(cheng)(cheng)。1977年(nian)(nian)4月(yue)至(zhi)(zhi)1979年(nian)(nian)2月(yue),改用(yong)(yong)碾壓法(fa)填(tian)(tian)筑(zhu)至(zhi)(zhi)72米(mi)(mi)(mi)高(gao)(gao)程(cheng)(cheng),由于壩身填(tian)(tian)筑(zhu)、灌溉涵管質量低劣(lie),停(ting)工作全面檢查。此后按(an)設計加固方(fang)(fang)(fang)案施(shi)工。1981年(nian)(nian)5月(yue)至(zhi)(zhi)1982年(nian)(nian)11月(yue)由省水電(dian)廳機械施(shi)工公(gong)司(si)采用(yong)(yong)沖擊(ji)鉆施(shi)工的第(di)一期(qi)混(hun)凝(ning)土防滲(shen)墻完工(至(zhi)(zhi)72米(mi)(mi)(mi)高(gao)(gao)程(cheng)(cheng))。后墻體加高(gao)(gao)至(zhi)(zhi)85米(mi)(mi)(mi)高(gao)(gao)程(cheng)(cheng),加高(gao)(gao)部(bu)分由惠(hui)陽地區水電(dian)工程(cheng)(cheng)公(gong)司(si)于1984年(nian)(nian)1月(yue)至(zhi)(zhi)11月(yue)采用(yong)(yong)現(xian)澆施(shi)工。至(zhi)(zhi)1987年(nian)(nian)10月(yue),副(fu)壩工程(cheng)(cheng)完成。主要工程(cheng)(cheng)量有土方(fang)(fang)(fang)開挖(wa)20.93萬(wan)立(li)(li)方(fang)(fang)(fang)米(mi)(mi)(mi),填(tian)(tian)筑(zhu)49.4萬(wan)立(li)(li)方(fang)(fang)(fang)米(mi)(mi)(mi),石方(fang)(fang)(fang)砌筑(zhu)3.14萬(wan)立(li)(li)方(fang)(fang)(fang)米(mi)(mi)(mi),填(tian)(tian)筑(zhu)3.64萬(wan)立(li)(li)方(fang)(fang)(fang)米(mi)(mi)(mi),混(hun)凝(ning)土1.13萬(wan)立(li)(li)方(fang)(fang)(fang)米(mi)(mi)(mi)。
工程總投(tou)資(zi)1.93億(yi)元(yuan),其中工程費1.09億(yi)元(yuan),移民遷安7854萬(wan)元(yuan),其他(ta)511萬(wan)元(yuan)。庫區淹沒(mei)耕(geng)地2.34萬(wan)畝(其中水田1.84萬(wan)畝)。遷移人口2.13萬(wan)人。
工程效益
防(fang)洪:減輕惠(hui)東(dong)、惠(hui)陽兩縣(區)及(ji)惠(hui)州市和惠(hui)州機場(chang)的洪水(shui)威脅(xie),受益農田32萬畝(mu)。水(shui)庫于1986年按設計運(yun)行,即遭遇8607號強(qiang)臺風及(ji)暴雨(yu)考驗,經水(shui)庫調蓄,惠(hui)東(dong)縣水(shui)位降低1.95米,減少淹田13萬余畝(mu)。
灌溉(gai):可灌溉(gai)農田17,47萬畝(mu)。但到(dao)1987年止灌區工程尚未(wei)動工興建,故尚未(wei)發生效益(yi)。
發電:1985年(nian)8月電站正式投產,至1987年(nian)10月已發電1.63億千瓦時(shi),為當地工農業提供了電能。
交通信息
自駕:
深圳(zhen)--梅(mei)觀高(gao)(gao)速(su)(su)--機(ji)荷高(gao)(gao)速(su)(su)--深汕高(gao)(gao)速(su)(su)--凌坑(keng)出入(ru)口-廣惠(hui)(hui)高(gao)(gao)速(su)(su)-百花出入(ru)口-356省(sheng)道-惠(hui)(hui)東縣-增光-多祝-白盆珠(zhu)。