概況
石(shi)佛寺水(shui)(shui)(shui)庫(ku)工(gong)程(cheng)是遼河干流上(shang)(shang)唯一(yi)的(de)(de)控制(zhi)性工(gong)程(cheng),也(ye)是國內(nei)流域干流上(shang)(shang)大型的(de)(de)平(ping)原水(shui)(shui)(shui)庫(ku),工(gong)程(cheng)的(de)(de)建(jian)設使遼河中下游地區防(fang)洪標準(zhun)由(you)30年(nian)一(yi)遇提高到100年(nian)一(yi)遇,遠期(qi)滿足(zu)“北水(shui)(shui)(shui)南調”工(gong)程(cheng)反(fan)調節水(shui)(shui)(shui)庫(ku)的(de)(de)要求。主(zhu)要建(jian)筑物由(you)42.7km長的(de)(de)主(zhu)副壩和凈寬200m的(de)(de)泄洪閘組成,水(shui)(shui)(shui)庫(ku)總庫(ku)容1.85億立(li)方米,2005年(nian)7月主(zhu)體工(gong)程(cheng)完工(gong)。
石佛寺水(shui)庫是(shi)典(dian)型(xing)(xing)(xing)的(de)河(he)道(dao)型(xing)(xing)(xing)平原水(shui)庫。2012年(nian)11月(yue),遼河(he)石佛寺水(shui)庫工(gong)(gong)程(cheng)榮獲(huo)中(zhong)國水(shui)利優質工(gong)(gong)程(cheng)大(da)(da)(da)禹獎。工(gong)(gong)程(cheng)于2003年(nian)5月(yue)開工(gong)(gong),2005年(nian)10月(yue)主體完工(gong)(gong)。水(shui)庫樞紐由主壩(ba)(ba)(ba)(ba)、副(fu)壩(ba)(ba)(ba)(ba)、泄(xie)洪閘(zha)、穿壩(ba)(ba)(ba)(ba)建筑物等(deng)組成。閘(zha)壩(ba)(ba)(ba)(ba)全長(chang)(chang)42.6公(gong)里(li),其中(zhong)主壩(ba)(ba)(ba)(ba)長(chang)(chang)12.4公(gong)里(li),副(fu)壩(ba)(ba)(ba)(ba)長(chang)(chang)29.9公(gong)里(li),泄(xie)洪閘(zha)共有16孔(kong),總寬(kuan)248.5千米(mi)(mi)(mi)。壩(ba)(ba)(ba)(ba)型(xing)(xing)(xing)為(wei)均質土(tu)壩(ba)(ba)(ba)(ba),最(zui)(zui)大(da)(da)(da)壩(ba)(ba)(ba)(ba)高(gao)(gao)(gao)12.10米(mi)(mi)(mi),壩(ba)(ba)(ba)(ba)頂寬(kuan)6米(mi)(mi)(mi)。副(fu)壩(ba)(ba)(ba)(ba)在原堤(di)防除高(gao)(gao)(gao)度外按副(fu)壩(ba)(ba)(ba)(ba)標準施工(gong)(gong)基礎(chu)上加高(gao)(gao)(gao)培厚,分(fen)為(wei)左岸副(fu)壩(ba)(ba)(ba)(ba)和右(you)岸副(fu)壩(ba)(ba)(ba)(ba)。左岸副(fu)壩(ba)(ba)(ba)(ba)長(chang)(chang)9307米(mi)(mi)(mi),壩(ba)(ba)(ba)(ba)型(xing)(xing)(xing)為(wei)均質土(tu)壩(ba)(ba)(ba)(ba),最(zui)(zui)大(da)(da)(da)壩(ba)(ba)(ba)(ba)高(gao)(gao)(gao)8.2米(mi)(mi)(mi),壩(ba)(ba)(ba)(ba)頂寬(kuan)6米(mi)(mi)(mi)。右(you)岸副(fu)壩(ba)(ba)(ba)(ba)長(chang)(chang)3530米(mi)(mi)(mi),壩(ba)(ba)(ba)(ba)型(xing)(xing)(xing)為(wei)均質土(tu)壩(ba)(ba)(ba)(ba),最(zui)(zui)大(da)(da)(da)壩(ba)(ba)(ba)(ba)高(gao)(gao)(gao)8.1米(mi)(mi)(mi),壩(ba)(ba)(ba)(ba)頂寬(kuan)6米(mi)(mi)(mi)。防護(hu)堤(di)長(chang)(chang)17116米(mi)(mi)(mi),為(wei)均質土(tu)堤(di),最(zui)(zui)大(da)(da)(da)堤(di)高(gao)(gao)(gao)7米(mi)(mi)(mi),堤(di)頂寬(kuan)6米(mi)(mi)(mi)。工(gong)(gong)程(cheng)按100年(nian)一遇洪水(shui)標準設計,300年(nian)一遇洪水(shui)標準校核。總庫容(rong)1.85億立(li)方米(mi)(mi)(mi),其中(zhong)防洪庫容(rong)1.60億立(li)方米(mi)(mi)(mi)。
水庫的主(zhu)壩、右(you)副(fu)壩是(shi)(shi)均質壩,地基特性是(shi)(shi)第四系覆蓋(gai)。泄(xie)(xie)洪閘是(shi)(shi)平頂閘, 泄(xie)(xie)洪閘布置在主(zhu)壩右(you)端(duan)的主(zhu)河槽左側上(shang),閘軸線與(yu)(yu)主(zhu)河道基本垂直,閘兩端(duan)與(yu)(yu)主(zhu)壩連接,閘門(men)型(xing)式(shi)是(shi)(shi)異型(xing)雙扉(fei)門(men),總凈(jing)寬(kuan)200米(mi),閘門(men)尺寸是(shi)(shi)12.5×10米(mi),最大泄(xie)(xie)量(liang)7932立方米(mi)。
水庫效益
水庫使其下游防(fang)洪標(biao)準由30年(nian)一(yi)遇(yu)提高(gao)到(dao)100年(nian)一(yi)遇(yu)沈(shen)山(shan)鐵路、巨流(liu)河鐵路橋的(de)防(fang)洪標(biao)準亦可提高(gao)到(dao)300年(nian)一(yi)遇(yu)。對超過100年(nian)一(yi)遇(yu)標(biao)準的(de)大洪水,可削減洪峰,減輕下游洪水災害,從而保護(hu)下游遼(liao)河兩岸28.7萬公(gong)頃耕地和(he)235.4萬人的(de)生(sheng)命財產(chan)安(an)全,保護(hu)遼(liao)河油田、沈(shen)山(shan)鐵路、沈(shen)山(shan)公(gong)路、輸(shu)油管線(xian)、國際國內通信干線(xian)等國家重要工礦企(qi)業(ye)和(he)大型基(ji)礎設施。
為(wei)了(le)加強遼(liao)河流域生(sheng)態(tai)自理的(de)(de)要求,2009年(nian)至2011年(nian),石佛寺(si)水(shui)(shui)庫(ku)實施了(le)生(sheng)態(tai)工程建(jian)設,內容包括主(zhu)副壩林(lin)臺建(jian)設、庫(ku)區(qu)平(ping)整(zheng)、人(ren)工島(dao)建(jian)設、野生(sheng)柳樹(shu)保護(hu)、水(shui)(shui)生(sheng)植(zhi)物栽(zai)植(zhi)等項目。其中,蘆葦2650畝,蒲草1860畝,荷花(hua)1625畝,各種(zhong)喬(qiao)、灌木19.28萬株。右圖(tu)就是(shi)美麗的(de)(de)荷花(hua)。該工程的(de)(de)實施,使遼(liao)河中下游地區(qu)生(sheng)態(tai)環境得到(dao)改善,遼(liao)河水(shui)(shui)質得到(dao)凈(jing)化,多種(zhong)魚類(lei)(lei)、禽類(lei)(lei)在(zai)水(shui)(shui)中繁(fan)衍棲息,初步建(jian)成了(le)獨具特(te)色的(de)(de)遼(liao)河石佛寺(si)水(shui)(shui)庫(ku)生(sheng)態(tai)系統。