規模
三(san)莊漢墓群是(shi)古(gu)泗(si)(si)水國的(de)重(zhong)要遺(yi)址(zhi),位(wei)于江蘇省泗(si)(si)陽縣三(san)莊鄉東部(bu)的(de)邢西支渠與新邢碼河之間。分布于東西2500米,南(nan)北7500米的(de)范(fan)圍內(nei),計40余座。古(gu)墓坐落(luo)有序,并處南(nan)北同一(yi)軸線,具有一(yi)定的(de)規(gui)律性。其規(gui)模不一(yi),高低起伏(fu),逶(wei)迤(yi)連綿。
凌城遺址
距泗(si)水國(guo)王陵(ling)墓區南端5000米(mi)為漢(han)代城(cheng)址——凌城(cheng)遺址。民國(guo)十三年(nian)(1924年(nian))編寫的《泗(si)陽縣(xian)志》對這里的記載是,“城(cheng)方里許(xu),舊有高(gao)阜(fu)可辨”,城(cheng)址“土(tu)內多磚石圓(yuan)瓦、金碧色,人珍(zhen)藏之(zhi)”,2002年(nian)11月,南京(jing)博物(wu)館考(kao)古隊對三莊鄉陳墩進行考(kao)古發掘,到目前(qian)為止,已(yi)出土(tu)600多件文件,有玉器(qi)、漆器(qi)、金器(qi)、陶(tao)器(qi)、木(mu)俑等等,在(zai)外(wai)藏槨(guo)原木(mu)上的“泗(si)水王冢”四(si)個(ge)字初(chu)步(bu)斷(duan)定大(da)青(qing)墩漢(han)墓為王墓。
泗(si)(si)陽漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)多(duo),尤其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)三莊漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)成(cheng)群,傳說有(you)(you)“七(qi)七(qi)四十九墩”,查(cha)實(shi)為(wei)(wei)(wei)(wei)47處。分(fen)(fen)布(bu)在(zai)橡樹、三李、夫廟等(deng)(deng)村(cun),南(nan)北(bei)長(chang)(chang)十數里,東面寬(kuan)六(liu)(liu)(liu)七(qi)里,它們成(cheng)5組分(fen)(fen)布(bu),均(jun)以(yi)大(da)(da)(da)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)為(wei)(wei)(wei)(wei)中(zhong)心,大(da)(da)(da)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)占(zhan)地(di)(di)面積在(zai)5000平方米(mi)(mi)以(yi)上,上世(shi)(shi)紀六(liu)(liu)(liu)十年(nian)(nian)(nian)代(dai),田野考(kao)古(gu)(gu)(gu)調查(cha),初步認為(wei)(wei)(wei)(wei)這(zhe)(zhe)些(xie)漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)群大(da)(da)(da)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)應為(wei)(wei)(wei)(wei)泗(si)(si)水(shui)(shui)(shui)(shui)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)王(wang)(wang)(wang)(wang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)王(wang)(wang)(wang)(wang)陵(ling),周(zhou)圍的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)土(tu)(tu)(tu)(tu)(tu)墩墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)為(wei)(wei)(wei)(wei)貴族和(he)(he)(he)(he)官員的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)陪(pei)葬墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu),組成(cheng)面積大(da)(da)(da)、數量多(duo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)王(wang)(wang)(wang)(wang)陵(ling)區(qu)漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)群。這(zhe)(zhe)些(xie)漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)均(jun)有(you)(you)規律地(di)(di)分(fen)(fen)布(bu)在(zai)一(yi)(yi)(yi)條南(nan)北(bei)向的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)軸線上,其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)南(nan)端連接(jie)泗(si)(si)水(shui)(shui)(shui)(shui)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)首邑遺址(zhi)——城(cheng)遺址(zhi)。 據《史(shi)記》、《漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)書》、《資治通(tong)鑒》等(deng)(deng)文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)獻(xian)(xian)記載,西(xi)漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)中(zhong)期的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)元鼎四年(nian)(nian)(nian)(公(gong)(gong)(gong)元前113年(nian)(nian)(nian)),漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)武帝封(feng)(feng)常山(shan)憲王(wang)(wang)(wang)(wang)劉(liu)(liu)(liu)舜的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)小兒子(zi)(zi)劉(liu)(liu)(liu)商(shang)(shang)為(wei)(wei)(wei)(wei)泗(si)(si)水(shui)(shui)(shui)(shui)王(wang)(wang)(wang)(wang),統凌、泗(si)(si)陽、于(yu)(yu)三縣(xian),凌城(cheng)為(wei)(wei)(wei)(wei)王(wang)(wang)(wang)(wang)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)首邑,轄二萬(wan)五千二十五戶、十一(yi)(yi)(yi)萬(wan)九千多(duo)人。劉(liu)(liu)(liu)商(shang)(shang)在(zai)王(wang)(wang)(wang)(wang)位(wei)(wei)15年(nian)(nian)(nian),他死(si)(si)后,其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)子(zi)(zi)劉(liu)(liu)(liu)安(an)世(shi)(shi)繼位(wei)(wei),在(zai)位(wei)(wei)僅一(yi)(yi)(yi)年(nian)(nian)(nian)就死(si)(si)了(le)(le)。因(yin)劉(liu)(liu)(liu)安(an)世(shi)(shi)無后,劉(liu)(liu)(liu)商(shang)(shang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)另(ling)一(yi)(yi)(yi)個(ge)兒子(zi)(zi)劉(liu)(liu)(liu)賀(he)繼位(wei)(wei),劉(liu)(liu)(liu)賀(he)在(zai)位(wei)(wei)20年(nian)(nian)(nian),死(si)(si)后由其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)子(zi)(zi)劉(liu)(liu)(liu)綜襲封(feng)(feng)。劉(liu)(liu)(liu)綜以(yi)后,又傳兩代(dai)劉(liu)(liu)(liu)駿、劉(liu)(liu)(liu)靖。公(gong)(gong)(gong)元9年(nian)(nian)(nian),王(wang)(wang)(wang)(wang)莽篡位(wei)(wei),泗(si)(si)水(shui)(shui)(shui)(shui)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)最后一(yi)(yi)(yi)代(dai)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)王(wang)(wang)(wang)(wang)劉(liu)(liu)(liu)靖被廢為(wei)(wei)(wei)(wei)公(gong)(gong)(gong),第二年(nian)(nian)(nian)廢泗(si)(si)水(shui)(shui)(shui)(shui)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)。從劉(liu)(liu)(liu)商(shang)(shang)到劉(liu)(liu)(liu)靖,相(xiang)繼傳五代(dai)六(liu)(liu)(liu)王(wang)(wang)(wang)(wang),歷(li)時123年(nian)(nian)(nian)。 漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)代(dai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)泗(si)(si)水(shui)(shui)(shui)(shui)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo),面積相(xiang)當于(yu)(yu)現(xian)在(zai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)江(jiang)蘇(su)省泗(si)(si)陽縣(xian)及(ji)周(zhou)邊地(di)(di)區(qu)。其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)界南(nan)臨淮(huai)水(shui)(shui)(shui)(shui)、洪(hong)澤湖,東南(nan)到今(jin)淮(huai)安(an)市區(qu),西(xi)北(bei)接(jie)近(jin)今(jin)宿遷市區(qu)。古(gu)(gu)(gu)凌水(shui)(shui)(shui)(shui)橫貫其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)境,東流(liu)入淮(huai)水(shui)(shui)(shui)(shui)(今(jin)淮(huai)河),匯入大(da)(da)(da)海。當時泗(si)(si)水(shui)(shui)(shui)(shui)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)土(tu)(tu)(tu)(tu)(tu)地(di)(di)肥沃(wo),人口密集,農業發(fa)達(da)。 西(xi)漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)時期,江(jiang)蘇(su)地(di)(di)區(qu)有(you)(you)幾個(ge)分(fen)(fen)封(feng)(feng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)劉(liu)(liu)(liu)氏(shi)同姓王(wang)(wang)(wang)(wang)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo),除泗(si)(si)水(shui)(shui)(shui)(shui)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)外(wai),還有(you)(you)徐州(zhou)(zhou)地(di)(di)區(qu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)楚國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo),揚(yang)州(zhou)(zhou)地(di)(di)區(qu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)吳(wu)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)、江(jiang)都(dou)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)、廣陵(ling)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)等(deng)(deng)。建國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)以(yi)來,南(nan)京(jing)博物(wu)院(yuan)、華東文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)物(wu)工作隊及(ji)各(ge)市縣(xian)文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)物(wu)考(kao)古(gu)(gu)(gu)專(zhuan)家(jia)對(dui)江(jiang)蘇(su)境內的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)進行了(le)(le)全(quan)面調查(cha),并發(fa)掘(jue)(jue)了(le)(le)包(bao)括徐州(zhou)(zhou)獅子(zi)(zi)山(shan)楚王(wang)(wang)(wang)(wang)陵(ling)、揚(yang)州(zhou)(zhou)高(gao)郵神居(ju)山(shan)廣陵(ling)王(wang)(wang)(wang)(wang)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)、邗江(jiang)縣(xian)甘(gan)泉二號漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)等(deng)(deng)在(zai)內的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)大(da)(da)(da)量漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu),取得(de)了(le)(le)一(yi)(yi)(yi)系列重要(yao)成(cheng)果,基(ji)本弄清(qing)了(le)(le)楚和(he)(he)(he)(he)廣陵(ling)等(deng)(deng)封(feng)(feng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)型(xing)制(zhi)、喪葬禮俗、文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)物(wu)內涵(han)及(ji)文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)化(hua)面貌。但(dan)對(dui)泗(si)(si)水(shui)(shui)(shui)(shui)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo),因(yin)文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)獻(xian)(xian)記載簡略,且此前末對(dui)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)葬和(he)(he)(he)(he)遺址(zhi)進行考(kao)古(gu)(gu)(gu)發(fa)掘(jue)(jue),而(er)知之甚少。 1998年(nian)(nian)(nian)3月經國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)家(jia)文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)物(wu)局批(pi)準。南(nan)京(jing)博物(wu)院(yuan)考(kao)古(gu)(gu)(gu)研究所,在(zai)王(wang)(wang)(wang)(wang)李村(cun)面小墩進行搶救性發(fa)掘(jue)(jue),曾(ceng)發(fa)掘(jue)(jue)出(chu)(chu)金縷玉(yu)衣。2002年(nian)(nian)(nian)11月,經國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)家(jia)文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)物(wu)局批(pi)準,由南(nan)京(jing)博物(wu)院(yuan)再(zai)次發(fa)掘(jue)(jue),出(chu)(chu)土(tu)(tu)(tu)(tu)(tu)了(le)(le)漆木(mu)(mu)(mu)(mu)器(qi)(qi)(qi)(qi)、銅(tong)器(qi)(qi)(qi)(qi)、鐵器(qi)(qi)(qi)(qi)、陶(tao)器(qi)(qi)(qi)(qi)、玉(yu)器(qi)(qi)(qi)(qi)等(deng)(deng)文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)物(wu)660多(duo)件(jian)(jian),這(zhe)(zhe)些(xie)和(he)(he)(he)(he)陳墩漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)出(chu)(chu)土(tu)(tu)(tu)(tu)(tu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)100件(jian)(jian)文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)物(wu),為(wei)(wei)(wei)(wei)研究泗(si)(si)水(shui)(shui)(shui)(shui)王(wang)(wang)(wang)(wang)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo),研究漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)代(dai)文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)物(wu)和(he)(he)(he)(he)精(jing)神文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)化(hua)提供了(le)(le)極(ji)為(wei)(wei)(wei)(wei)珍貴的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)第一(yi)(yi)(yi)手資料(liao)。陳墩漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)出(chu)(chu)土(tu)(tu)(tu)(tu)(tu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)100件(jian)(jian)(組)文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)件(jian)(jian),其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)中(zhong)包(bao)括青(qing)銅(tong)器(qi)(qi)(qi)(qi)、陶(tao)器(qi)(qi)(qi)(qi)、漆器(qi)(qi)(qi)(qi)、玉(yu)器(qi)(qi)(qi)(qi)、錢幣等(deng)(deng),值得(de)注意的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)是(shi)邊箱(xiang)中(zhong)出(chu)(chu)土(tu)(tu)(tu)(tu)(tu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)(yi)架長(chang)(chang)1.2米(mi)(mi),寬(kuan)近(jin)0.5米(mi)(mi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)古(gu)(gu)(gu)瑟,其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)表面為(wei)(wei)(wei)(wei)黑漆裝飾,有(you)(you)四個(ge)瑞,有(you)(you)若干(gan)個(ge)弦(xian)孔。由于(yu)(yu)古(gu)(gu)(gu)瑟是(shi)以(yi)松軟的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)木(mu)(mu)(mu)(mu)料(liao)制(zhi)作而(er)成(cheng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),因(yin)此,漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)代(dai)古(gu)(gu)(gu)瑟保存至今(jin)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)極(ji)為(wei)(wei)(wei)(wei)罕見,所以(yi)這(zhe)(zhe)架古(gu)(gu)(gu)瑟的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)出(chu)(chu)土(tu)(tu)(tu)(tu)(tu),填補(bu)了(le)(le)考(kao)古(gu)(gu)(gu)史(shi)上的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)(yi)個(ge)空白。而(er)大(da)(da)(da)青(qing)墩以(yi)漆木(mu)(mu)(mu)(mu)器(qi)(qi)(qi)(qi)為(wei)(wei)(wei)(wei)大(da)(da)(da)宗(zong),共有(you)(you)549件(jian)(jian),約(yue)占(zhan)出(chu)(chu)土(tu)(tu)(tu)(tu)(tu)文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)物(wu)總數的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)83%。該墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)為(wei)(wei)(wei)(wei)大(da)(da)(da)型(xing)木(mu)(mu)(mu)(mu)槨墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu),陪(pei)葬坑(keng)也以(yi)大(da)(da)(da)木(mu)(mu)(mu)(mu)構筑,外(wai)藏(zang)槨里出(chu)(chu)土(tu)(tu)(tu)(tu)(tu)了(le)(le)大(da)(da)(da)型(xing)木(mu)(mu)(mu)(mu)質建筑模型(xing),出(chu)(chu)土(tu)(tu)(tu)(tu)(tu)文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)物(wu)中(zhong)漆木(mu)(mu)(mu)(mu)器(qi)(qi)(qi)(qi)占(zhan)80%以(yi)上,這(zhe)(zhe)些(xie)構成(cheng)了(le)(le)此王(wang)(wang)(wang)(wang)陵(ling)"以(yi)木(mu)(mu)(mu)(mu)為(wei)(wei)(wei)(wei)主(zhu)(zhu)"的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)重要(yao)特色(se)。其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)中(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)(yi)件(jian)(jian)鎏(liu)銀錯金銅(tong)駑機(ji),更被考(kao)古(gu)(gu)(gu)界專(zhuan)家(jia)們稱譽為(wei)(wei)(wei)(wei)“西(xi)漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)第一(yi)(yi)(yi)弩機(ji)”確定王(wang)(wang)(wang)(wang)陵(ling)身份(fen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)是(shi)大(da)(da)(da)青(qing)墩漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)發(fa)掘(jue)(jue),它是(shi)大(da)(da)(da)型(xing)土(tu)(tu)(tu)(tu)(tu)坑(keng)木(mu)(mu)(mu)(mu)槨墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)。 墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)室由主(zhu)(zhu)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)室和(he)(he)(he)(he)正(zheng)南(nan)外(wai)藏(zang)槨、東外(wai)藏(zang)槨、西(xi)外(wai)藏(zang)槨及(ji) 主(zhu)(zhu)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)室和(he)(he)(he)(he)正(zheng)南(nan)外(wai)藏(zang)槨之間的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)夾(jia)層組成(cheng),墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)道(dao)西(xi)側(ce)有(you)(you)一(yi)(yi)(yi)上下兩層的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)大(da)(da)(da)型(xing)陪(pei)葬坑(keng)。封(feng)(feng)土(tu)(tu)(tu)(tu)(tu)高(gao)約(yue)8.5米(mi)(mi),底(di)徑約(yue)長(chang)(chang)90米(mi)(mi)。墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)室南(nan)北(bei)長(chang)(chang)9.60米(mi)(mi)、 寬(kuan)8.80米(mi)(mi)、高(gao)2.70米(mi)(mi)。其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)中(zhong)主(zhu)(zhu)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)室長(chang)(chang)5.70米(mi)(mi)、寬(kuan)4.40米(mi)(mi)、 高(gao)1.70米(mi)(mi)。結合墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)葬型(xing)制(zhi)和(he)(he)(he)(he)墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)中(zhong)出(chu)(chu)土(tu)(tu)(tu)(tu)(tu)文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)物(wu)、文(wen)(wen)(wen)(wen)(wen)字(槨板(ban)上刻有(you)(you)“王(wang)(wang)(wang)(wang)宅”、“泗(si)(si)水(shui)(shui)(shui)(shui)王(wang)(wang)(wang)(wang)冢”)等(deng)(deng)研究,此墓(mu)(mu)(mu)(mu)(mu)無疑為(wei)(wei)(wei)(wei)漢(han)(han)(han)(han)(han)(han)代(dai)泗(si)(si)水(shui)(shui)(shui)(shui)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)王(wang)(wang)(wang)(wang)陵(ling)。