舂陵侯城遺(yi)址位于永(yong)州市寧(ning)遠(yuan)縣柏家(jia)坪鎮(zhen)的柏家(jia)村和柏家(jia)井村。遺(yi)址四周地(di)勢平(ping)坦,城南1000米有(you)舂陵河(he)自西(xi)向東流經,遠(yuan)處有(you)延綿的低矮(ai)山嶺。
漢武帝元(yuan)朔五年(nian)(公元(yuan)前124年(nian)),劉買為舂(chong)(chong)(chong)陵(ling)侯,立侯城(cheng)(cheng)(cheng)于此,漢初元(yuan)四(si)(si)(si)年(nian)(公元(yuan)前45年(nian)),舂(chong)(chong)(chong)陵(ling)侯遷徙他處,此城(cheng)(cheng)(cheng)為舂(chong)(chong)(chong)陵(ling)縣縣城(cheng)(cheng)(cheng)。1958年(nian),當(dang)地的(de)考古工作者對舂(chong)(chong)(chong)陵(ling)侯城(cheng)(cheng)(cheng)遺(yi)址進行(xing)了測量,其后(hou)經(jing)過(guo)多次調查。城(cheng)(cheng)(cheng)址殘存夯土城(cheng)(cheng)(cheng)墻(qiang),東(dong)(dong)西長170米,南北(bei)寬135米,殘高2~6米,城(cheng)(cheng)(cheng)墻(qiang)夯土層次分(fen)明,東(dong)(dong)、西、北(bei)墻(qiang)有城(cheng)(cheng)(cheng)門(men)遺(yi)址,城(cheng)(cheng)(cheng)四(si)(si)(si)角有城(cheng)(cheng)(cheng)雉,四(si)(si)(si)周有護城(cheng)(cheng)(cheng)河。城(cheng)(cheng)(cheng)東(dong)(dong)2千米有舂(chong)(chong)(chong)陵(ling)侯墓,封土堆無存,有清(qing)刻漢舂(chong)(chong)(chong)陵(ling)侯墓殘碑(bei)一方,墓四(si)(si)(si)周有圍墻(qiang),四(si)(si)(si)周地勢平坦。
舂陵侯城始建于秦漢(han)(han),歷(li)經秦漢(han)(han)兩個時期(qi)。長沙(sha)馬王堆三號漢(han)(han)墓(mu)出土(tu)的帛書地圖有舂陵城標記。遺址輪廓清晰,保存相對完(wan)整(zheng),對研究(jiu)秦漢(han)(han)時期(qi)城市布局,自然和人文(wen)生存環境提供(gong)了重要實物資料,具有較高(gao)的歷(li)史、藝術和科學(xue)價值。
西漢(han)武帝元(yuan)朔五年(前(qian)124年),以零陵(ling)(ling)郡泠道縣(xian)的(de)舂(chong)陵(ling)(ling)鄉(在今湖南省(sheng)寧遠縣(xian)柏家坪鎮)封長沙王子劉買為舂(chong)陵(ling)(ling)侯。
漢元帝初元四(si)年(前45年)遷徙劉(liu)仁到蔡陽(yang)白水(shui)鄉為舂陵侯。舂陵侯國(guo)治所在(zai)今(jin)湖北棗陽(yang)吳店鎮舂陵村(cun)。
漢元帝初元四年(前45年)舂陵(ling)侯國與(yu)零陵(ling)郡的泠道縣合(he)并。
清宗績辰《舂(chong)(chong)陵(ling)(ling)碑記》引《漢書》載:“長沙(sha)王發第十三(san)子買(mai),封于舂(chong)(chong)陵(ling)(ling)鄉,屬長沙(sha)郡,后(hou)屬零陵(ling)(ling)郡之泠道。買(mai)卒,子戴侯熊(xiong)渠嗣(si),熊(xiong)渠卒、子仁(ren)嗣(si)。元帝時,仁(ren)乞封避(bi)瘴毒,治遷南(nan)陽。”劉仁(ren)遷至(zhi)南(nan)陽白水鄉,重建舂(chong)(chong)陵(ling)(ling)城池,仍為舂(chong)(chong)陵(ling)(ling)侯,而東漢光武帝劉秀乃劉買(mai)五世孫,起生命于此,名曰舂(chong)(chong)陵(ling)(ling)軍。
又據《水經注》載(zai):“縣本泠(ling)道舂陵鄉,蓋因舂溪為名矣(yi)。“