莊(zhuang)姜(jiang)是春(chun)秋時(shi)齊國(guo)(guo)的(de)(de)公(gong)(gong)主,姜(jiang)是齊國(guo)(guo)皇(huang)族的(de)(de)姓,因為嫁(jia)(jia)給了衛(wei)(wei)國(guo)(guo)國(guo)(guo)君衛(wei)(wei)莊(zhuang)公(gong)(gong),人稱莊(zhuang)姜(jiang)。最早(zao)出現(xian)在(zai)(zai)《詩經》里(li)的(de)(de)一(yi)位美人,出身(shen)貴(gui)族,侯(hou)門之(zhi)女(nv),且美麗(li)(li)非凡。 莊(zhuang)姜(jiang)因為出身(shen)高貴(gui),嫁(jia)(jia)得也是國(guo)(guo)君,所(suo)以(yi)她出嫁(jia)(jia)時(shi)很是風光,但由于(yu)婚后(hou)無子,遭到(dao)冷(leng)落,生活并不(bu)快樂。衛(wei)(wei)莊(zhuang)公(gong)(gong)后(hou)來娶了陳國(guo)(guo)之(zhi)女(nv)厲(li)姒,再娶了厲(li)姒的(de)(de)妹(mei)妹(mei)戴(dai)媯。衛(wei)(wei)莊(zhuang)公(gong)(gong)脾(pi)氣暴戾,對莊(zhuang)姜(jiang)非常冷(leng)漠(mo)。美麗(li)(li)的(de)(de)莊(zhuang)姜(jiang)在(zai)(zai)每一(yi)個漫漫的(de)(de)長(chang)夜里(li),孤燈長(chang)伴,寒冷(leng)深宮,無人相陪。
宋人朱(zhu)熹認(ren)為(wei)莊姜也是(shi)中(zhong)國歷(li)史上第一位女詩人。他認(ren)為(wei)收在(zai)《邶風》中(zhong)開篇五首詩是(shi)莊姜所做(說法不(bu)一),但最無(wu)異議最了(le)不(bu)起的是(shi)寫下了(le)名垂千古的名篇——《燕燕》:
燕燕于飛(fei),差(cha)池其羽(yu)。之子于歸,遠送(song)于野。瞻望弗(fu)及,泣(qi)涕如雨。
燕(yan)燕(yan)于(yu)飛,頡之(zhi)頏之(zhi)。之(zhi)子于(yu)歸,遠于(yu)將(jiang)之(zhi)。瞻望弗(fu)及,佇立(li)以(yi)泣。
燕(yan)燕(yan)于(yu)(yu)飛(fei),下上其音。之子于(yu)(yu)歸,遠送于(yu)(yu)南。瞻望弗(fu)及,實勞我心。
仲氏任只,其(qi)心(xin)塞(sai)淵(yuan)。終溫且(qie)惠,淑(shu)慎(shen)其(qi)身。先君之思,以(yi)勖寡(gua)人。
詩經描述
碩人其頎,衣(yi)錦褧衣(yi)。齊侯之(zhi)子,衛侯之(zhi)妻,東宮之(zhi)妹,邢(xing)侯之(zhi)姨,譚公維私。
手如(ru)(ru)柔荑(ti),膚如(ru)(ru)凝脂,領如(ru)(ru)蝤(you)蠐,齒(chi)如(ru)(ru)瓠(hu)犀,螓首蛾眉(mei)。巧笑(xiao)倩(qian)兮(xi),美目盼兮(xi)。
這(zhe)首出自《詩經·衛(wei)風》的詩歌(ge),非常細(xi)膩(ni)地勾勒(le)出了一幅標準(zhun)美女圖(tu):她身(shen)材(cai)高挑修長(chang);一雙纖手柔如茅草(cao)的嫩(nen)(nen)芽(ya),又白又嫩(nen)(nen);肌膚似凝脂般細(xi)膩(ni)白皙;脖子像(xiang)幼蟲般嬌嫩(nen)(nen)柔軟;牙齒細(xi)白整齊(qi)像(xiang)瓜子;額頭飽滿,眉(mei)毛細(xi)長(chang);盈盈笑時好醉人(ren),美目顧盼真(zhen)傳神。
這首贊美詩(shi)乃(nai)是(shi)(shi)漢語中描(miao)寫美女(nv)的(de)開(kai)山之(zhi)作(zuo)和標桿(gan)之(zhi)作(zuo),出(chu)自衛(wei)國民眾之(zhi)口。清(qing)人(ren)姚際恒稱“千(qian)古頌(song)美人(ren)者(zhe),無出(chu)其(qi)右,是(shi)(shi)為絕唱(chang)”(《詩(shi)經通(tong)論》)。方玉潤則說(shuo)“千(qian)古頌(song)美人(ren)者(zhe),無出(chu)‘巧笑倩兮(xi),美目盼兮(xi)’二語。”其(qi)后描(miao)述(shu)美女(nv)的(de)作(zuo)品,幾乎都(dou)逃不(bu)出(chu)此詩(shi)定(ding)下的(de)幾個標準,千(qian)古美人(ren)也都(dou)逃不(bu)脫莊姜的(de)影子。無論是(shi)(shi)《洛神賦》的(de)甄洛,還是(shi)(shi)《長(chang)恨(hen)歌》的(de)楊玉環。
根據朱(zhu)熹考證(zheng),《詩經(jing)》中有五首詩乃(nai)是(shi)出自莊姜之手:《燕(yan)(yan)(yan)(yan)燕(yan)(yan)(yan)(yan)》、《終風》、《柏(bo)舟(zhou)》、《綠衣》和《日(ri)月》。其中最有名的(de)當屬《燕(yan)(yan)(yan)(yan)燕(yan)(yan)(yan)(yan)》:燕(yan)(yan)(yan)(yan)燕(yan)(yan)(yan)(yan)于(yu)(yu)(yu)飛(fei),差池其羽。之子于(yu)(yu)(yu)歸(gui),遠送于(yu)(yu)(yu)野。瞻(zhan)望弗(fu)及,泣涕(ti)如雨。燕(yan)(yan)(yan)(yan)燕(yan)(yan)(yan)(yan)于(yu)(yu)(yu)歸(gui),頡(jie)之頏之。之子于(yu)(yu)(yu)歸(gui),遠于(yu)(yu)(yu)將之。瞻(zhan)望弗(fu)及,佇立以泣。燕(yan)(yan)(yan)(yan)燕(yan)(yan)(yan)(yan)于(yu)(yu)(yu)歸(gui),下上其音(yin)。之子于(yu)(yu)(yu)歸(gui),遠送于(yu)(yu)(yu)南。瞻(zhan)望弗(fu)及,實(shi)勞(lao)我心(xin)(xin)。仲氏任只,其心(xin)(xin)塞淵。終溫且惠(hui),淑慎其身。先君之思,以勖寡人。此詩是(shi)美女詩人的(de)代表作,是(shi)“萬古(gu)送別(bie)詩之祖”(王士禎語),可泣鬼神(shen)(許彥周(zhou)語)。
標準(zhun)美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)(nv)(nv)什(shen)么(me)樣?國(guo)(guo)外的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)研究者曾對(dui)公(gong)(gong)(gong)認的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)“大美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)(nv)(nv)”進行了(le)(le)(le)測定,最后(hou)(hou)取得(de)“美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)人(ren)(ren)(ren)(ren)胚子(zi)(zi)”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)具體參(can)數。一(yi)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)眼的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)寬度為(wei)臉(lian)(lian)寬的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)5/10;二(er)(er)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)下領長度為(wei)臉(lian)(lian)長的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)之(zhi)前,美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)(nv)(nv)多(duo)因驕(jiao)奢(she)淫(yin)逸和(he)一(yi)身(shen)妖氣而(er)(er)留(liu)名(ming),比如妹(mei)喜、妲己(ji)和(he)褒姒,她(ta)們都是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)著名(ming)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)“狐貍精(jing)”。但從莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)開始(shi),美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)(nv)(nv)也有了(le)(le)(le)好(hao)心(xin)腸。更(geng)可貴(gui)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi),莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)并(bing)不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)徒有虛表的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)花(hua)瓶,而(er)(er)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)位(wei)才華出(chu)(chu)眾的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)詩(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren),甚至還(huan)(huan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)第一(yi)位(wei)女(nv)(nv)(nv)(nv)詩(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)。 美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)(nv)(nv)詩(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)頭(tou)(tou)銜擱在(zai)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)頭(tou)(tou)上可謂(wei)名(ming)副其(qi)實,現(xian)在(zai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)所(suo)(suo)謂(wei)美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)(nv)(nv)作(zuo)家只(zhi)能靠邊站了(le)(le)(le)。根據朱熹考證,非常(chang)(chang)細(xi)膩地(di)勾勒出(chu)(chu)了(le)(le)(le)一(yi)幅標準(zhun)美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)(nv)(nv)圖(tu):她(ta)身(shen)材高挑(tiao)修(xiu)長一(yi)雙纖手(shou)柔如茅(mao)草的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)嫩芽(ya),又白(bai)(bai)又嫩肌(ji)膚似(si)凝脂(zhi)般(ban)細(xi)膩白(bai)(bai)皙;脖子(zi)(zi)像幼蟲般(ban)嬌(jiao)嫩柔軟;牙(ya)齒細(xi)白(bai)(bai)整齊(qi)像瓜子(zi)(zi);額頭(tou)(tou)飽滿,眉毛細(xi)長;盈盈笑時(shi)好(hao)醉人(ren)(ren)(ren)(ren),美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)目(mu)顧盼真(zhen)傳神。這首贊美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)詩(shi)乃是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)漢語中(zhong)(zhong)(zhong)描寫美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)(nv)(nv)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)開山之(zhi)作(zuo)和(he)標桿之(zhi)作(zuo),出(chu)(chu)自衛(wei)國(guo)(guo)民(min)眾之(zhi)口。清人(ren)(ren)(ren)(ren)姚際恒稱“千(qian)(qian)(qian)古(gu)(gu)頌(song)(song)美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)人(ren)(ren)(ren)(ren)者,無(wu)出(chu)(chu)其(qi)右,是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)為(wei)絕唱”《詩(shi)經通論(lun)》。方玉(yu)潤(run)則說(shuo)“千(qian)(qian)(qian)古(gu)(gu)頌(song)(song)美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)人(ren)(ren)(ren)(ren)者,無(wu)出(chu)(chu)‘巧笑倩兮,美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)目(mu)盼兮’二(er)(er)語。”其(qi)后(hou)(hou)描述美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)(nv)(nv)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)作(zuo)品,幾乎(hu)都逃不(bu)(bu)(bu)(bu)出(chu)(chu)此(ci)詩(shi)定下的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)幾個標準(zhun),千(qian)(qian)(qian)古(gu)(gu)美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)人(ren)(ren)(ren)(ren)也都逃不(bu)(bu)(bu)(bu)脫莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)影子(zi)(zi)。無(wu)論(lun)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)《洛神賦(fu)》的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)甄洛,還(huan)(huan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)《長恨(hen)歌》.的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)楊玉(yu)環(huan)。所(suo)(suo)以,說(shuo)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)千(qian)(qian)(qian)古(gu)(gu)標準(zhun)美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)(nv)(nv)也并(bing)不(bu)(bu)(bu)(bu)為(wei)過。古(gu)(gu)人(ren)(ren)(ren)(ren)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)確是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)以莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)為(wei)模子(zi)(zi),確立了(le)(le)(le)三千(qian)(qian)(qian)年(nian)來(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)審美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)標準(zhun)。莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)并(bing)不(bu)(bu)(bu)(bu)姓(xing)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang),而(er)(er)姓(xing)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang),是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)子(zi)(zi)牙(ya)后(hou)(hou)人(ren)(ren)(ren)(ren),貴(gui)為(wei)齊(qi)國(guo)(guo)公(gong)(gong)(gong)主,因為(wei)嫁(jia)給了(le)(le)(le)衛(wei)國(guo)(guo)國(guo)(guo)君(jun)衛(wei)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)公(gong)(gong)(gong),而(er)(er)被人(ren)(ren)(ren)(ren)稱為(wei)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)。她(ta)風風光光嫁(jia),卻因為(wei)沒有生(sheng)孩子(zi)(zi),而(er)(er)遭(zao)(zao)到了(le)(le)(le)長期的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)冷落。衛(wei)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)公(gong)(gong)(gong)脾氣暴慶,甚至還(huan)(huan)有虐待莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)嫌疑。后(hou)(hou)來(lai),他(ta)又娶了(le)(le)(le)陳國(guo)(guo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)厲媯(gui)和(he)戴媯(gui)。不(bu)(bu)(bu)(bu)快樂的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang),只(zhi)能在(zai)詩(shi)歌中(zhong)(zhong)(zhong)寄(ji)托哀(ai)思。在(zai)《終風》、《柏(bo)舟》、《綠,衣》和(he)《日月》中(zhong)(zhong)(zhong),莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)(bu)(bu)幸福表露無(wu)遺,常(chang)(chang)常(chang)(chang)“耿耿不(bu)(bu)(bu)(bu)寐(mei)”、“憂心(xin)悄悄”。莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)公(gong)(gong)(gong)死后(hou)(hou),她(ta)又遭(zao)(zao)遇(yu)了(le)(le)(le)殘酷的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)宮(gong)廷奪權政變。戴媯(gui)生(sheng)有一(yi)子(zi)(zi)桓公(gong)(gong)(gong),善良的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)視(shi)若己(ji)出(chu)(chu),十分疼愛。但桓公(gong)(gong)(gong)繼位(wei)不(bu)(bu)(bu)(bu)久,就被莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)公(gong)(gong)(gong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)另一(yi)個兒子(zi)(zi)州吁所(suo)(suo)殺(sha)。州吁后(hou)(hou)來(lai)又被衛(wei)國(guo)(guo)人(ren)(ren)(ren)(ren)所(suo)(suo)殺(sha)。在(zai)這連環(huan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)宮(gong)廷謀殺(sha)中(zhong)(zhong)(zhong),莊(zhuang)(zhuang)(zhuang)(zhuang)姜(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)多(duo)遭(zao)(zao)變故,已看盡人(ren)(ren)(ren)(ren)間悲涼,孤獨得(de)像一(yi)葉飄(piao)蕩于水中(zhong)(zhong)(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)空船。丑女(nv)(nv)(nv)(nv)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)(bu)(bu)幸,大多(duo)相同,而(er)(er)美(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)(mei)女(nv)(nv)(nv)(nv)總(zong)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)各(ge)有各(ge)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)(bu)(bu)幸。