碧(bi)云(yun)(yun)洞(dong)(dong)又名“水(shui)洞(dong)(dong)”,系(xi)天(tian)然喀斯特溶(rong)洞(dong)(dong),位于盤(pan)州(zhou)市(shi)老縣城(cheng)(cheng)城(cheng)(cheng)關鎮西南一公里(li)處。洞(dong)(dong)內境(jing)觀奇(qi)特,明代的(de)《一統志(zhi)》曾將(jiang)其稱(cheng)為(wei)“普安(an)第一奇(qi)觀”。在《中(zhong)國名勝(sheng)辭(ci)典》中(zhong),碧(bi)云(yun)(yun)洞(dong)(dong)是六(liu)盤(pan)水(shui)境(jing)內唯一被(bei)收錄的(de)名勝(sheng)景點(dian)。“水(shui)洞(dong)(dong)”之(zhi)名最早源于洞(dong)(dong)外崖壁上的(de)“水(shui)洞(dong)(dong)”二字摩崖,攜(xie)書時間為(wei)明嘉靖三(san)年(1524年)。此后,嘉靖三(san)十(shi)年(1551年)所(suo)編纂的(de)《普安(an)州(zhou)志(zhi)》在更訂為(wei)“碧(bi)云(yun)(yun)佳興”,“碧(bi)云(yun)(yun)洞(dong)(dong)”之(zhi)名由此而得。
云(yun)洞一一“曲(qu)洞吞溪(xi)十里幽,一方佳麗冠南州”的(de)碧(bi)云(yun)洞位于城(cheng)關鎮南1.5公里,系天然喀斯(si)特溶(rong)洞。洞長6.5公里,有(you)(you)(you)三條(tiao)溪(xi)水(shui)匯(hui)合而(er)入(ru)(ru),又稱(cheng)“水(shui)洞”。明《統一志》稱(cheng)其為(wei)“普安第一奇(qi)觀(guan)”,在《中國名勝辭典》和(he)(he)(he)《徐(xu)霞(xia)客游記(ji)(ji)》中有(you)(you)(you)碧(bi)云(yun)洞景(jing)觀(guan)的(de)記(ji)(ji)述。1992年(nian)加入(ru)(ru)國際洞穴協會。碧(bi)云(yun)洞分洞景(jing)和(he)(he)(he)崖(ya)(ya)景(jing),洞號分水(shui)洞和(he)(he)(he)旱洞,水(shui)洞分進口(kou)和(he)(he)(he)出(chu)口(kou),相距6.5公里,伏流(liu)貫通其中,流(liu)出(chu)風洞,泄(xie)入(ru)(ru)南扳橋(qiao)河。崖(ya)(ya)景(jing)分東崖(ya)(ya)景(jing)于。西崖(ya)(ya)景(jing),東崖(ya)(ya)景(jing)有(you)(you)(you)碧(bi)云(yun)寺、回音亭(ting)和(he)(he)(he)碑(bei)林。西崖(ya)(ya)景(jing)自下而(er)上有(you)(you)(you)巖(yan)臺(tai)、曲(qu)徑、天梯、棧道、凌云(yun)洞、真(zhen)是步(bu)步(bu)登步(bu)步(bu)奇(qi),處(chu)(chu)處(chu)(chu)有(you)(you)(you)險處(chu)(chu)處(chu)(chu)歡(huan)。
碧(bi)(bi)云(yun)(yun)洞(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)的(de)(de)(de)歷史源遠流長,早(zao)在(zai)明(ming)清(qing)兩代(dai)碧(bi)(bi)云(yun)(yun)洞(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)的(de)(de)(de)摩巖石(shi)(shi)(shi)(shi)刻(ke)(ke)就多達(da)28處,有(you)(you)明(ming)嘉(jia)靖(jing)三年(nian)(nian)(1524年(nian)(nian))監(jian)察御使江(jiang)良才在(zai)天(tian)洞(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)口外(wai)石(shi)(shi)(shi)(shi)壁上留下的(de)(de)(de)行(xing)書石(shi)(shi)(shi)(shi)刻(ke)(ke)“水(shui)洞(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)”二(er)字,至今~-400}年(nian)(nian)歷史。嘉(jia)靖(jing)34年(nian)(nian)“普安第一進士盤縣人蔣(jiang)虹泉(quan)(即蔣(jiang)宗(zong)魯(lu))又在(zai)崖上留下了“廊廟(miao)江(jiang)湖,人間仙景”,八個(ge)楷書石(shi)(shi)(shi)(shi)刻(ke)(ke)大(da)字,有(you)(you)巡按貴州監(jian)察御使陳效題(ti)的(de)(de)(de)“通天(tian)一門”等摩巖石(shi)(shi)(shi)(shi)刻(ke)(ke)。明(ming)崇(chong)禎十(shi)(shi)一年(nian)(nian)(1638年(nian)(nian))五月初三日徐(xu)(xu)霞(xia)(xia)客對(dui)碧(bi)(bi)云(yun)(yun)洞(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)作了認真的(de)(de)(de)考察和翔實(shi)的(de)(de)(de)記述,他在(zai)((游記》中(zhong)寫到:“洞(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)門北向迎溪,前有(you)(you)巨(ju)石(shi)(shi)(shi)(shi)坊,題(ti),‘碧(bi)(bi)云(yun)(yun)洞(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)天(tian)’始知是洞(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)之碧(bi)(bi)云(yun)(yun)也”,可(ke)知明(ming)朝時此洞(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)已被取(qu)名(ming)為碧(bi)(bi)云(yun)(yun)洞(dong)(dong)(dong)(dong)(dong),徐(xu)(xu)霞(xia)(xia)客還(huan)提到張渙、沈思充(chong)題(ti)寫的(de)(de)(de)詩(shi)(shi)碑,“詩(shi)(shi)不(bu)甚佳,而(er)渙字極暹活可(ke)愛、足以(yi)徐(xu)(xu)霞(xia)(xia)客在(zai)《游記》中(zhong)稱其有(you)(you)“懸龍脊(ji)”、“十(shi)(shi)八龍田”、“蛇脫皮”踞(ju)獅等洞(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)中(zhong)四(si)絕,而(er)宏大(da)的(de)(de)(de)內廳則被稱之為秦朝的(de)(de)(de)阿房宮(gong)和漢朝的(de)(de)(de)來央宮(gong)。1984年(nian)(nian)縣政府在(zai)此修(xiu)建了碧(bi)(bi)云(yun)(yun)公園,園內仿(fang)建了古牌、樓、大(da)門和亭閣、茶室、水(shui)池、花園、石(shi)(shi)(shi)(shi)牌坊等,億立于(yu)園中(zhong)的(de)(de)(de)徐(xu)(xu)霞(xia)(xia)客塑像、身背包袱雨傘、風塵仆仆、宛如當年(nian)(nian)旅游考察之神情,每年(nian)(nian)農歷正月二(er)十(shi)(shi)三日,有(you)(you)“玩水(shui)洞(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)”的(de)(de)(de)習俗,全縣各族人民前來游覽“碧(bi)(bi)云(yun)(yun)洞(dong)(dong)(dong)(dong)(dong)”。