趙(zhao)(zhao)郡(jun)(jun)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi)是中國歷史上的(de)(de)門閥(fa)世家(jia),山東(dong)(dong)五(wu)大郡(jun)(jun)姓(崔、盧、李(li)(li)(li)(li)、鄭、王)之一,據(ju)不完全統計,這個家(jia)族先后出過(guo)至少43位(wei)宰相(xiang),兩代皇(huang)后,11位(wei)王妃,200余名進士(shi),留下(xia)與其(qi)相(xiang)關的(de)(de)成語(yu)典故有(you)800多(duo)條趙(zhao)(zhao)郡(jun)(jun)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi)有(you)狹(xia)義(yi)與廣(guang)義(yi)之分,廣(guang)義(yi)的(de)(de)趙(zhao)(zhao)郡(jun)(jun)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi)是指以(yi)李(li)(li)(li)(li)璣(ji)、李(li)(li)(li)(li)牧為始祖(zu)(zu)的(de)(de)趙(zhao)(zhao)郡(jun)(jun)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi),包括(kuo)遼東(dong)(dong)、江夏、漢中三(san)房(fang)在內共計六(liu)大房(fang)支,在唐朝因出宰相(xiang)而(er)被稱(cheng)為“定著房(fang)”,狹(xia)義(yi)上的(de)(de)趙(zhao)(zhao)郡(jun)(jun)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi)則是指以(yi)西(xi)晉(jin)趙(zhao)(zhao)郡(jun)(jun)李(li)(li)(li)(li)楷為始祖(zu)(zu)的(de)(de)趙(zhao)(zhao)郡(jun)(jun)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi),即(ji)趙(zhao)(zhao)郡(jun)(jun)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi)東(dong)(dong)、南、西(xi)三(san)祖(zu)(zu)房(fang)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi),也稱(cheng)“趙(zhao)(zhao)郡(jun)(jun)平(ping)棘(ji)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi)”或(huo)“平(ping)棘(ji)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi)”、“三(san)巷李(li)(li)(li)(li)家(jia)”,平(ping)棘(ji)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi)東(dong)(dong)、南、西(xi)三(san)祖(zu)(zu)房(fang),由于(yu)人才(cai)濟濟、丁壯(zhuang)族顯(xian)而(er)發展為趙(zhao)(zhao)郡(jun)(jun)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi)的(de)(de)主干,因此最初的(de)(de)趙(zhao)(zhao)郡(jun)(jun)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi)即(ji)指平(ping)棘(ji)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi),后來才(cai)形(xing)成廣(guang)義(yi)的(de)(de)趙(zhao)(zhao)郡(jun)(jun)李(li)(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)(shi)。
南北朝時期,趙郡(jun)李(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)與隴西(xi)李(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)、清河(he)崔氏(shi)(shi)(shi)、博陵崔氏(shi)(shi)(shi)、范陽盧(lu)氏(shi)(shi)(shi)、滎陽鄭氏(shi)(shi)(shi)、太原(yuan)王氏(shi)(shi)(shi)并為(wei)中(zhong)原(yuan)五(wu)姓七族高門,在(zai)唐朝有17人(ren)出任(ren)宰(zai)相,唐高宗時頒布法令禁(jin)止這七大家(jia)族內(nei)部(bu)的十(shi)支著(zhu)房自行婚(hun)娶(qu),平棘(ji)三(san)房李(li)(li)(li)氏(shi)(shi)(shi)為(wei)西(xi)晉李(li)(li)(li)楷之后,即在(zai)這七姓十(shi)家(jia)的禁(jin)婚(hun)家(jia)之中(zhong),博文約禮(li),門第清華,冠于卿族。
趙(zhao)郡,最(zui)初(chu)為(wei)東漢置(zhi)(zhi),此后(hou)各朝(chao)皆有沿(yan)置(zhi)(zhi),曹(cao)魏(wei)西(xi)(xi)晉時稱(cheng)趙(zhao)國,隋朝(chao)及以后(hou)也(ye)稱(cheng)趙(zhao)州,其治所在西(xi)(xi)晉以后(hou)大部分(fen)時間設在平棘(ji)縣(xian)(今(jin)河北(bei)省石家(jia)莊市(shi)趙(zhao)縣(xian)),因西(xi)(xi)晉李楷居平棘(ji)縣(xian)南(nan)時,此地依照(zhao)當(dang)時的行政區(qu)劃屬冀州趙(zhao)國,所以趙(zhao)郡平棘(ji)三(san)房李氏的后(hou)人在墓(mu)(mu)志中也(ye)常稱(cheng)為(wei)“趙(zhao)國李氏”,即沿(yan)用士(shi)族形成初(chu)期——魏(wei)晉時期祖居之地的區(qu)劃名稱(cheng)做為(wei)鄉(xiang)貫,在唐朝(chao)《李延(yan)裙墓(mu)(mu)志》、北(bei)魏(wei)《崔敬邕墓(mu)(mu)志》、北(bei)魏(wei)《李憲墓(mu)(mu)志》,等墓(mu)(mu)志中都有體(ti)現(xian)。
在秦末漢(han)初,趙郡李氏向(xiang)河南(nan)和江南(nan)發展(zhan)。
廣武(wu)君(jun)李(li)(li)左車(che)出(chu)有三子:李(li)(li)常、李(li)(li)伯、李(li)(li)遐(xia),這三兄(xiong)弟(di)為趙郡(jun)李(li)(li)氏(shi)第四代,此(ci)時已經是漢高祖一統天下時。老三李(li)(li)遐(xia),字(zi)伯友(you),是漢朝(chao)的(de)涿郡(jun)守,生了(le)四子:李(li)(li)岳、李(li)(li)德、李(li)(li)文、李(li)(li)班。老大李(li)(li)岳,字(zi)長卿,官拜(bai)諫(jian)議大夫(fu)。李(li)(li)岳之(zhi)子李(li)(li)秉(bing)義,字(zi)世范,當上了(le)潁川太守。潁川在今(jin)河南境內,出(chu)于(yu)任職之(zhi)便,李(li)(li)秉(bing)義把家(jia)搬(ban)到(dao)了(le)潁川,從(cong)而,使原來在河北的(de)趙郡(jun)李(li)(li)氏(shi),分出(chu)一支到(dao)了(le)河南,成為河南趙郡(jun)李(li)(li)氏(shi)的(de)開端。
潁川的趙郡李(li)(li)氏自其開基始祖李(li)(li)秉義之(zhi)后(hou),不斷發展。李(li)(li)秉義有三子(zi)(zi):李(li)(li)翼、李(li)(li)協、李(li)(li)敏,老(lao)(lao)三李(li)(li)敏官(guan)至五大夫將軍,他又生(sheng)(sheng)(sheng)有三子(zi)(zi):李(li)(li)謨、李(li)(li)道(dao)、李(li)(li)朗。李(li)(li)謨,字(zi)道(dao)謀,為(wei)臨淮(huai)太(tai)(tai)守,有哆、華、旭三子(zi)(zi)。老(lao)(lao)大李(li)(li)哆,字(zi)子(zi)(zi)讓,官(guan)至上黨太(tai)(tai)守,其子(zi)(zi)李(li)(li)護(hu),官(guan)至酒泉(quan)太(tai)(tai)守。李(li)(li)護(hu)生(sheng)(sheng)(sheng)有三子(zi)(zi):武(wu)、昭、奮(fen)。老(lao)(lao)大李(li)(li)武(wu),字(zi)昭先(xian),曾任(ren)(ren)書郡太(tai)(tai)守、太(tai)(tai)常卿,他生(sheng)(sheng)(sheng)有四子(zi)(zi):贊、脩、奕、龍。老(lao)(lao)二(er)李(li)(li)脩,字(zi)伯游,為(wei)后(hou)漢的太(tai)(tai)尉(wei),又生(sheng)(sheng)(sheng)有四子(zi)(zi):李(li)(li)諒、李(li)(li)叔、李(li)(li)訓(xun)、李(li)(li)季(ji)。老(lao)(lao)大李(li)(li)諒,字(zi)世益,是后(hou)漢時趙國(guo)相,其子(zi)(zi)李(li)(li)膺,字(zi)元(yuan)禮,為(wei)東漢大臣,其品行高雅,教授常千余人,荀爽也高興地為(wei)他駕車,士子(zi)(zi)都把(ba)他的接見認為(wei)是躍龍門,被(bei)稱為(wei)“天(tian)下(xia)楷模”,先(xian)后(hou)任(ren)(ren)青州刺史、度遼(liao)將軍、河南尹,官(guan)至司隸校尉(wei),因(yin)謀誅宦官(guan)事敗,而死于獄(yu)中(zhong)。
李(li)(li)膺有(you)三子(zi)(zi)(zi):壤、瓚、瑾。老三李(li)(li)瑾為(wei)東平(ping)(ping)相,后來(lai)為(wei)避難復居(ju)于趙(zhao)。李(li)(li)瑾生(sheng)有(you)李(li)(li)志、李(li)(li)恢、李(li)(li)宣三子(zi)(zi)(zi)。老二(er)李(li)(li)恢又生(sheng)四(si)子(zi)(zi)(zi):定(ding)、壹(yi)、獎、碩。老大李(li)(li)定(ding),在曹魏時任水衡都尉(wei)、漁陽太守(shou)等(deng)職。李(li)(li)定(ding)四(si)子(zi)(zi)(zi),李(li)(li)平(ping)(ping)字(zi)伯括(kuo),為(wei)樂平(ping)(ping)太守(shou);李(li)(li)機字(zi)仲括(kuo),位(wei)國子(zi)(zi)(zi)博士;李(li)(li)隱(yin)字(zi)叔(shu)括(kuo),李(li)(li)保(bao)字(zi)季(ji)括(kuo),位(wei)并尚書郎。兄弟皆以儒素,時謂之四(si)括(kuo)。李(li)(li)機先(xian)后任太學博士、臨(lin)江及樂安二(er)郡太守(shou),他有(you)五子(zi)(zi)(zi):群、壤、密、楷、越(yue)。
李楷,字雄方,在晉朝(chao)先后任司(si)農丞、治書侍御史(shi)。時趙王倫(lun)自(zi)稱(cheng)皇(huang)帝,引起(qi)宗室諸王的兵討。李楷為避(bi)戰(zhan)亂,帶領全家徙(xi)居于(yu)趙國平棘縣(今河(he)北趙縣)。
趙郡(jun)李氏東南(nan)西(xi)(xi)三(san)房(fang)始祖李楷,生有五子:李輯、李晃、李棨、李勁、李睿(rui),這五個兒子形成(cheng)三(san)大(da)房(fang)系,從而使平棘趙郡(jun)李氏分而成(cheng)三(san)流(liu),即南(nan)祖房(fang)、西(xi)(xi)祖房(fang)、東祖房(fang)。
趙郡李(li)(li)(li)(li)氏也有六大房(fang)(fang)系(xi),為(wei)南(nan)祖(zu)(zu)房(fang)(fang),東(dong)祖(zu)(zu)房(fang)(fang),西祖(zu)(zu)房(fang)(fang),遼東(dong)房(fang)(fang),江夏房(fang)(fang)和(he)漢中房(fang)(fang)。李(li)(li)(li)(li)楷(kai)的五個(ge)兒(er)(er)子,定居(ju)在(zai)常山,兄(xiong)弟(di)分居(ju):老(lao)五李(li)(li)(li)(li)睿的兒(er)(er)子李(li)(li)(li)(li)勖兄(xiong)弟(di),居(ju)住在(zai)巷東(dong);老(lao)四(si)李(li)(li)(li)(li)勁的兒(er)(er)子李(li)(li)(li)(li)盛兄(xiong)弟(di)及(ji)老(lao)三李(li)(li)(li)(li)棨(qi)一(yi)家,居(ju)住在(zai)巷西;老(lao)大李(li)(li)(li)(li)輯與(yu)老(lao)二李(li)(li)(li)(li)晃(huang)兩房(fang)(fang)子孫(sun),則(ze)南(nan)徙(xi)故壘。因而,以此三個(ge)方位,李(li)(li)(li)(li)睿又(you)被奉(feng)為(wei)趙郡李(li)(li)(li)(li)氏的東(dong)祖(zu)(zu);李(li)(li)(li)(li)棨(qi)與(yu)李(li)(li)(li)(li)勁被奉(feng)為(wei)西祖(zu)(zu);李(li)(li)(li)(li)輯與(yu)李(li)(li)(li)(li)晃(huang)則(ze)被奉(feng)為(wei)南(nan)祖(zu)(zu)。