孟(meng)(meng)(meng)喜(xi),字長卿,西(xi)漢(han)東(dong)(dong)海蘭陵(ling)(今山(shan)(shan)東(dong)(dong)蒼山(shan)(shan)西(xi)南)人。父孟(meng)(meng)(meng)卿,善(shan)《禮》、疏氏(shi)《春(chun)秋》皆出孟(meng)(meng)(meng)卿。孟(meng)(meng)(meng)卿以《禮經》內容(rong)太(tai)多(duo),《春(chun)秋》又煩(fan)雜,所(suo)以讓孟(meng)(meng)(meng)喜(xi)從田何再傳弟子(zi)田王孫學《易》,與(yu)施、梁丘(qiu)賀同學。以后傳孟(meng)(meng)(meng)氏(shi)《易》,創(chuang)西(xi)漢(han)今文《易》學孟(meng)(meng)(meng)氏(shi)學。但(dan)孟(meng)(meng)(meng)喜(xi)不遵西(xi)漢(han)經學家所(suo)恪守的“師法(fa)”、“家法(fa)”,史稱(cheng)其“好自稱(cheng)譽,得(de)《易》家候陰陽災變書,詐言(yan)師田生且死時,枕喜(xi)膝(xi),獨傳喜(xi),諸儒以此耀之;同門梁丘(qiu)賀疏通(tong)證明之,曰:‘田生絕于施手中(zhong),時喜(xi)歸東(dong)(dong)海,安得(de)此事?’博士缺(que),眾(zhong)人薦喜(xi)。上聞喜(xi)改師法(fa),遂不用(yong)喜(xi)”(《漢(han)書·儒林傳》)。
孟(meng)喜(xi),字(zi)長卿,公元前90-前40年(nian)左右出生(sheng)。漢東海蘭陵人。與施(shi)、梁丘賀同學,各成一家,故《易》有(you)施(shi)、孟(meng)、梁丘之學。喜(xi)學傳授於同郡(jun)白光(字(zi)少子)、[沛(pei)]翟牧(字(zi)子兄,兄,音(yin)況),因此《易》又有(you)翟、孟(meng)、白之學。
孟(meng)(meng)(meng)喜(xi),生(sheng)于漢(han)(han)昭、宣(xuan)帝(di)(di)之(zhi)(zhi)時,即約公元前(qian)90-前(qian)40年前(qian)后,字(zi)長卿。東海蘭陵(今(jin)山東蒼山縣西南)人(ren)。其(qi)父孟(meng)(meng)(meng)卿善治(zhi)《禮》、《春(chun)秋》,后世所(suo)傳(chuan)(chuan)《后氏禮》、《疏氏春(chun)秋》皆出孟(meng)(meng)(meng)卿。孟(meng)(meng)(meng)喜(xi)遵父之(zhi)(zhi)命習《易(yi)(yi)(yi)》,與(yu)施(shi)(shi)仇(chou)、梁(liang)丘(qiu)賀(he)同(tong)學(xue)(xue)(xue)于田(tian)王(wang)孫,為漢(han)(han)代第一(yi)位(wei)易(yi)(yi)(yi)學(xue)(xue)(xue)家(jia)田(tian)何的(de)再傳(chuan)(chuan)弟子。他自稱得(de)田(tian)王(wang)之(zhi)(zhi)真傳(chuan)(chuan),“師(shi)田(tian)王(wang)孫,且(qie)死時枕喜(xi)膝,獨傳(chuan)(chuan)喜(xi)”(《漢(han)(han)書(shu)·儒林傳(chuan)(chuan)》)。其(qi)實,這是(shi)孟(meng)(meng)(meng)喜(xi)為了假借其(qi)老師(shi)聲望抬高自己(ji)在當時的(de)地(di)位(wei)而(er)編造的(de)故事(shi)。同(tong)門的(de)梁(liang)丘(qiu)賀(he)曾(ceng)疏通證(zheng)明之(zhi)(zhi):“田(tian)生(sheng)絕于施(shi)(shi)仇(chou)手中,時喜(xi)歸(gui)東海,安得(de)此(ci)事(shi)?”(同(tong)上)孟(meng)(meng)(meng)喜(xi)學(xue)(xue)(xue)有師(shi)法,這是(shi)事(shi)實。但他并不(bu)是(shi)田(tian)何的(de)正宗傳(chuan)(chuan)人(ren),而(er)是(shi)一(yi)位(wei)叛離儒家(jia)師(shi)門、敢干接受(shou)異(yi)端邪(xie)說(shuo)的(de)易(yi)(yi)(yi)學(xue)(xue)(xue)家(jia)。他“得(de)易(yi)(yi)(yi)家(jia)候陰陽災(zai)變書(shu)”,以陰陽災(zai)異(yi)解(jie)說(shuo)《周易(yi)(yi)(yi)》。正因為如(ru)此(ci),起初漢(han)(han)舉博(bo)士,“眾(zhong)人(ren)薦喜(xi),上聞喜(xi)改師(shi)法,遂不(bu)用”(同(tong)上)。訖于宣(xuan)帝(di)(di)時,孟(meng)(meng)(meng)氏易(yi)(yi)(yi)才列于學(xue)(xue)(xue)官,與(yu)施(shi)(shi)仇(chou)、梁(liang)丘(qiu)賀(he)并稱漢(han)(han)初三大家(jia),“繇是(shi)《易(yi)(yi)(yi)》有施(shi)(shi)、孟(meng)(meng)(meng)、梁(liang)丘(qiu)之(zhi)(zhi)學(xue)(xue)(xue)。”(同(tong)上)從(cong)經(jing)(jing)學(xue)(xue)(xue)言之(zhi)(zhi),他屬今(jin)文經(jing)(jing)派,曾(ceng)參加過漢(han)(han)宣(xuan)帝(di)(di)召集的(de)經(jing)(jing)學(xue)(xue)(xue)討(tao)論會(hui),“與(yu)五經(jing)(jing)諸儒雜論同(tong)異(yi)于石渠閣。”根(gen)據《漢(han)(han)書(shu)·藝文志》載(zai),著作有:《孟(meng)(meng)(meng)氏京房(fang)》十(shi)一(yi)篇,《災(zai)異(yi)孟(meng)(meng)(meng)氏京氏》六十(shi)六篇,《章(zhang)句施(shi)(shi)、孟(meng)(meng)(meng)、梁(liang)丘(qiu)氏》各二篇,已亡佚。《隋書(shu)·經(jing)(jing)籍志》有“《孟(meng)(meng)(meng)氏易(yi)(yi)(yi)》八卷(juan),殘闕”。清人(ren)馬國翰《玉函山房(fang)輯佚》有《孟(meng)(meng)(meng)氏章(zhang)句》一(yi)卷(juan),今(jin)天我們研(yan)究孟(meng)(meng)(meng)喜(xi)的(de)易(yi)(yi)(yi)學(xue)(xue)(xue)思想,主要憑(ping)借唐(tang)僧一(yi)行(xing)《卦議》所(suo)引孟(meng)(meng)(meng)喜(xi)思想。
孟(meng)喜《易(yi)》學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)以六十四卦分配氣候(hou),以卦氣言《易(yi)》,占驗吉兇。與京房(fang)《易(yi)》學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)被人們合稱為“孟(meng)京《易(yi)》學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)”。著作有(you)《孟(meng)氏章句》,早(zao)佚。清(qing)馬國翰的《玉函(han)山房(fang)輯(ji)(ji)佚書》中(zhong),輯(ji)(ji)有(you)《周易(yi)孟(meng)氏章句》。另(ling)外,黃奭《漢學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)堂(tang)叢書》、孫堂(tang)《漢魏二十一(yi)家易(yi)注》也有(you)輯(ji)(ji)錄。清(qing)乾嘉學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)派中(zhong)“吳派”惠(hui)棟的《易(yi)漢學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)》,對孟(meng)喜的《易(yi)》學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)有(you)所(suo)闡發。
在《漢(han)書(shu)卷八(ba)十八(ba)儒林傳(chuan)第五十八(ba)》也有記載。