灌(guan)(guan)夫(fu)字仲孺,潁川郡潁陰人。西(xi)漢(han)時(shi)期官員(yuan),本姓張(zhang),因父親張(zhang)孟曾為潁陰侯灌(guan)(guan)嬰家(jia)臣,賜姓灌(guan)(guan)。
灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)的(de)(de)父(fu)親是張孟(meng),曾經做過潁陰侯灌(guan)(guan)(guan)嬰的(de)(de)家臣,受(shou)到(dao)(dao)灌(guan)(guan)(guan)嬰的(de)(de)寵信(xin),便推薦(jian)他(ta),官至(zhi)二千(qian)石級(ji),所(suo)以(yi)用(yong)灌(guan)(guan)(guan)氏家的(de)(de)姓叫(jiao)灌(guan)(guan)(guan)孟(meng)。吳(wu)(wu)楚叛(pan)亂(luan)時,潁陰侯灌(guan)(guan)(guan)何擔(dan)任將軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun),是太尉(wei)(wei)(wei)周亞夫(fu)(fu)(fu)的(de)(de)部(bu)下(xia),他(ta)向太尉(wei)(wei)(wei)推薦(jian)灌(guan)(guan)(guan)孟(meng)擔(dan)任校(xiao)尉(wei)(wei)(wei)。灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)帶領一(yi)千(qian)人(ren)與(yu)父(fu)親一(yi)起從軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)。灌(guan)(guan)(guan)孟(meng)年紀已(yi)經老了(le)(le),潁陰侯勉強推薦(jian)他(ta),所(suo)以(yi)灌(guan)(guan)(guan)孟(meng)郁郁不(bu)(bu)得志,每逢(feng)作(zuo)戰(zhan)(zhan)時,常(chang)常(chang)攻(gong)(gong)擊叛(pan)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)的(de)(de)堅固(gu)的(de)(de)陣地,因而(er)戰(zhan)(zhan)死(si)(si)(si)在吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)中。按照(zhao)當時軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)法的(de)(de)規定,父(fu)子一(yi)起從軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)參戰(zhan)(zhan),有(you)(you)(you)一(yi)個為(wei)國戰(zhan)(zhan)死(si)(si)(si),未死(si)(si)(si)者可以(yi)護送靈柩(jiu)回(hui)(hui)來(lai)。但(dan)灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)不(bu)(bu)肯隨同(tong)(tong)父(fu)親的(de)(de)靈柩(jiu)回(hui)(hui)去(qu)。他(ta)慷慨激昂(ang)地表示:“希望斬取吳(wu)(wu)王(wang)或者吳(wu)(wu)國將軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)的(de)(de)頭,以(yi)替父(fu)親報仇。”于是灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)披上鎧甲,手拿戈戟,召(zhao)集了(le)(le)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)中與(yu)他(ta)素來(lai)有(you)(you)(you)交情又(you)愿意跟他(ta)同(tong)(tong)去(qu)的(de)(de)勇(yong)士(shi)幾十個人(ren)。等到(dao)(dao)走出(chu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)門,沒(mei)有(you)(you)(you)人(ren)敢(gan)再(zai)(zai)前進。只(zhi)有(you)(you)(you)兩人(ren)和灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)屬下(xia)的(de)(de)奴隸(li)共十多(duo)個騎兵飛奔沖入吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)中,一(yi)直到(dao)(dao)達吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)的(de)(de)將旗之下(xia),殺(sha)死(si)(si)(si)殺(sha)傷吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)幾十人(ren)。不(bu)(bu)能再(zai)(zai)繼(ji)續前進了(le)(le),又(you)飛馬返回(hui)(hui)漢軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)營地,所(suo)帶去(qu)的(de)(de)奴隸(li)全都(dou)戰(zhan)(zhan)死(si)(si)(si)了(le)(le),只(zhi)有(you)(you)(you)他(ta)一(yi)人(ren)回(hui)(hui)來(lai)。灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)身上受(shou)重創十多(duo)處,恰好有(you)(you)(you)名貴的(de)(de)良藥,所(suo)以(yi)才得不(bu)(bu)死(si)(si)(si)。灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)的(de)(de)創傷稍稍好轉,又(you)向將軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)請(qing)(qing)求說:“我現在更加了(le)(le)解吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)營壘(lei)中路徑(jing)曲折(zhe),請(qing)(qing)您讓我再(zai)(zai)回(hui)(hui)去(qu)。”將軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)認為(wei)他(ta)勇(yong)敢(gan)而(er)有(you)(you)(you)義氣,恐(kong)怕灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)戰(zhan)(zhan)死(si)(si)(si),便向太尉(wei)(wei)(wei)周亞夫(fu)(fu)(fu)報告,太尉(wei)(wei)(wei)便堅決地阻止了(le)(le)他(ta)。等到(dao)(dao)吳(wu)(wu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)被攻(gong)(gong)破,灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)也(ye)因此(ci)名聞天(tian)下(xia)。
潁(ying)陰侯把灌(guan)夫(fu)的(de)情況向漢景帝(di)匯報了,漢景帝(di)就任(ren)命(ming)灌(guan)夫(fu)擔任(ren)中郎將。過了幾(ji)個(ge)月,因為犯法而丟了官。后來到長(chang)安安了家,長(chang)安城中的(de)許(xu)多(duo)顯貴沒有不稱贊他的(de)。漢景帝(di)時,灌(guan)夫(fu)官至代國國相。
漢(han)景帝后三(san)年(前141年),漢(han)景帝駕崩,太子(zi)劉(liu)徹(che)即位,是為(wei)(wei)漢(han)武帝。漢(han)武帝認為(wei)(wei)淮陽是天下的交(jiao)通(tong)樞紐,必須駐(zhu)扎強大(da)的兵力加(jia)以防守(shou),因(yin)此調任灌夫(fu)擔任淮陽太守(shou)。
建元(yuan)元(yuan)年(nian)(前(qian)140年(nian)),又把灌(guan)夫內(nei)調為太仆。
建元二年(nian)(前139年(nian)),灌夫(fu)(fu)與長(chang)樂衛(wei)尉(wei)竇(dou)(dou)(dou)甫(fu)喝(he)(he)酒,灌夫(fu)(fu)喝(he)(he)醉了,打了竇(dou)(dou)(dou)甫(fu)。竇(dou)(dou)(dou)甫(fu),是竇(dou)(dou)(dou)太后的兄弟。皇上恐(kong)怕竇(dou)(dou)(dou)太后殺灌夫(fu)(fu),調(diao)派他擔(dan)任(ren)了燕(yan)國(guo)國(guo)相。幾年(nian)以(yi)后,又因(yin)犯法丟官,閑居在長(chang)安家中。
灌(guan)(guan)(guan)夫(fu)家中職累的資產有幾千萬(wan),每天的食客(ke)少(shao)則幾十,多則近百。為了在(zai)田園(yuan)中修筑(zhu)堤塘(tang),灌(guan)(guan)(guan)溉農田,他的宗族(zu)和(he)賓客(ke)擴張權(quan)勢,壟斷(duan)利益,在(zai)潁(ying)(ying)(ying)川一帶橫行霸道。潁(ying)(ying)(ying)川的兒(er)童于是作歌唱道:“潁(ying)(ying)(ying)水(shui)清(qing)清(qing),灌(guan)(guan)(guan)氏(shi)安寧(ning);潁(ying)(ying)(ying)水(shui)渾濁,灌(guan)(guan)(guan)氏(shi)滅族(zu)。”
灌(guan)夫閑居(ju)在家雖然富有,但失去(qu)了(le)權(quan)勢(shi),達官貴(gui)人(ren)及(ji)一般賓客逐漸減少。等到魏其侯竇嬰失去(qu)權(quan)勢(shi),也(ye)想依靠灌(guan)夫去(qu)報復那些(xie)平日仰慕自(zi)己(ji),失勢(shi)后又(you)拋棄了(le)自(zi)己(ji)的(de)人(ren)。灌(guan)夫也(ye)想依靠竇嬰去(qu)結交列侯和皇族以抬(tai)高(gao)自(zi)己(ji)的(de)名聲(sheng)。兩人(ren)互相援(yuan)引借重,他們的(de)交往就如同父子之間那樣密切。彼此情投意合,沒有嫌忌,只恨相知太晚了(le)。
灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)在(zai)服喪(sang)(sang)期內(nei)去拜(bai)訪田(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)(fen)(fen),田(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)(fen)(fen)隨口說(shuo)(shuo):”我想和你(ni)一(yi)(yi)起去拜(bai)訪魏(wei)(wei)(wei)(wei)其(qi)(qi)侯(hou),恰值你(ni)現(xian)在(zai)服喪(sang)(sang)不便(bian)(bian)前往。”灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)說(shuo)(shuo):“您(nin)竟(jing)肯屈駕(jia)(jia)光臨魏(wei)(wei)(wei)(wei)其(qi)(qi)侯(hou),我灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)怎敢(gan)因為服喪(sang)(sang)而(er)推辭呢!請(qing)允許我告訴魏(wei)(wei)(wei)(wei)其(qi)(qi)侯(hou)設(she)置帷帳,備(bei)辦酒席,您(nin)明(ming)天早(zao)點光臨。”田(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)(fen)(fen)答(da)應(ying)(ying)了。灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)詳細地告訴了竇(dou)(dou)嬰,就像(xiang)他(ta)對(dui)田(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)(fen)(fen)所說(shuo)(shuo)的(de)那樣。竇(dou)(dou)嬰和他(ta)的(de)夫(fu)(fu)(fu)人特地多(duo)買了肉(rou)和酒,連(lian)夜打掃房子,布置帷帳,準備(bei)酒宴(yan),一(yi)(yi)直(zhi)忙到(dao)天亮。天剛亮,就讓府中管(guan)事的(de)人在(zai)宅前伺侯(hou)。等到(dao)中午,不見(jian)田(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)(fen)(fen)到(dao)來。竇(dou)(dou)嬰對(dui)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)說(shuo)(shuo):“丞(cheng)相難(nan)道(dao)忘記了這件事?”灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)很(hen)不高興(xing),說(shuo)(shuo):“我灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)不嫌喪(sang)(sang)服在(zai)身(shen)而(er)應(ying)(ying)他(ta)之約(yue),他(ta)應(ying)(ying)該(gai)來。”于(yu)是(shi)便(bian)(bian)駕(jia)(jia)車(che)(che),親自前往迎(ying)接(jie)田(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)(fen)(fen)。田(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)(fen)(fen)之前只不過開玩笑似地答(da)應(ying)(ying)了灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu),實在(zai)沒有打算來赴宴(yan)的(de)意(yi)思。等到(dao)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)來到(dao)門前,田(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)(fen)(fen)還在(zai)睡覺。于(yu)是(shi)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)進門去見(jian)他(ta),說(shuo)(shuo):“將軍昨(zuo)天幸蒙答(da)應(ying)(ying)拜(bai)訪魏(wei)(wei)(wei)(wei)其(qi)(qi)侯(hou),魏(wei)(wei)(wei)(wei)其(qi)(qi)侯(hou)夫(fu)(fu)(fu)婦備(bei)辦了酒食,從(cong)早(zao)晨到(dao)現(xian)在(zai),沒敢(gan)吃一(yi)(yi)點東西(xi)。”田(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)(fen)(fen)裝作驚訝地道(dao)歉說(shuo)(shuo):“我昨(zuo)天喝醉(zui)了,忘記了跟你(ni)說(shuo)(shuo)的(de)話。”便(bian)(bian)駕(jia)(jia)車(che)(che)前往,但又走得(de)很(hen)慢,灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)更加生氣。等到(dao)喝酒喝醉(zui)了,灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)舞(wu)蹈(dao)了一(yi)(yi)番,舞(wu)畢(bi)邀(yao)請(qing)田(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)(fen)(fen),田(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)(fen)(fen)竟(jing)不起身(shen),灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)在(zai)酒宴(yan)上(shang)用(yong)話諷刺他(ta)。竇(dou)(dou)嬰便(bian)(bian)扶灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)離(li)去,向(xiang)田(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)(fen)(fen)表示了歉意(yi)。田(tian)(tian)(tian)蚡(fen)(fen)(fen)(fen)一(yi)(yi)直(zhi)喝到(dao)天黑,盡(jin)歡才離(li)去。
田(tian)蚡(fen)曾(ceng)經派籍(ji)福去(qu)索取魏(wei)其(qi)侯(hou)在城(cheng)南的(de)田(tian)地(di)。竇(dou)嬰(ying)大(da)為怨恨地(di)說(shuo)(shuo):“我(wo)(wo)雖然(ran)被廢棄不用,將軍雖然(ran)顯貴(gui),怎么(me)可以(yi)仗勢硬奪我(wo)(wo)的(de)田(tian)地(di)呢!”不答(da)應。灌(guan)(guan)夫聽(ting)說(shuo)(shuo)后,也生(sheng)氣,大(da)罵籍(ji)福。籍(ji)福不愿兩人(ren)有(you)隔閡,就自(zi)己編造(zao)了(le)好話(hua)向(xiang)田(tian)蚡(fen)道(dao)歉說(shuo)(shuo):“魏(wei)其(qi)侯(hou)年事已高(gao),就快(kuai)死了(le),還不能忍(ren)耐嗎,姑且等待著吧!”不久,田(tian)蚡(fen)聽(ting)說(shuo)(shuo)竇(dou)嬰(ying)和灌(guan)(guan)夫實際是憤怒而(er)不肯讓(rang)給(gei)田(tian)地(di),也很生(sheng)氣地(di)說(shuo)(shuo):“魏(wei)其(qi)侯(hou)的(de)兒子(zi)曾(ceng)經殺人(ren),我(wo)(wo)救了(le)他的(de)命(ming)。我(wo)(wo)服事魏(wei)其(qi)侯(hou)沒有(you)不聽(ting)從(cong)他的(de),為什么(me)他竟舍不得這幾頃田(tian)地(di)?再說(shuo)(shuo)灌(guan)(guan)夫為什么(me)要干預呢?我(wo)(wo)不敢再要這塊田(tian)地(di)了(le)!”田(tian)蚡(fen)從(cong)此(ci)十分(fen)怨恨灌(guan)(guan)夫、竇(dou)嬰(ying)。
元(yuan)光四年(nian)(nian)(前131年(nian)(nian))的春天,田(tian)蚡向漢(han)(han)武帝說(shuo)灌夫(fu)家住潁(ying)川(chuan),十分橫行,百姓都受(shou)其(qi)苦。請求漢(han)(han)武帝查辦。漢(han)(han)武帝說(shuo):“這是丞相(xiang)的職責,何必(bi)請示(shi)。”灌夫(fu)也抓住了(le)田(tian)蚡的秘事,用非法手段謀取利益,接受(shou)了(le)淮南王的金(jin)錢并說(shuo)了(le)些不該說(shuo)的話。賓客(ke)們從(cong)中(zhong)調解。雙(shuang)方才停止互相(xiang)攻擊(ji),彼此和(he)解。
同(tong)年夏(xia)天(tian)(tian),田(tian)(tian)蚡(fen)迎娶燕(yan)王的(de)(de)(de)(de)女(nv)兒(er)做夫(fu)(fu)(fu)(fu)人(ren)(ren),王太(tai)后(hou)下了(le)(le)(le)(le)詔(zhao)令(ling),叫列侯(hou)(hou)和(he)皇(huang)族都去(qu)祝賀。竇(dou)(dou)(dou)嬰(ying)(ying)拜訪(fang)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu),打(da)算同(tong)他(ta)(ta)一(yi)起(qi)去(qu)。灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)推辭說(shuo)(shuo):“我多次(ci)因(yin)為(wei)酒(jiu)(jiu)醉失(shi)禮(li)而得罪了(le)(le)(le)(le)丞(cheng)相(xiang),丞(cheng)相(xiang)近來又(you)(you)和(he)我有嫌隙。”竇(dou)(dou)(dou)嬰(ying)(ying)說(shuo)(shuo):“事情已經和(he)解了(le)(le)(le)(le)。”硬拉他(ta)(ta)一(yi)道(dao)(dao)去(qu)。酒(jiu)(jiu)喝到(dao)差不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)多時(shi),田(tian)(tian)蚡(fen)起(qi)身(shen)(shen)敬(jing)(jing)(jing)酒(jiu)(jiu)祝壽(shou)(shou),在(zai)坐的(de)(de)(de)(de)賓(bin)客都離開席(xi)位(wei)(wei),伏在(zai)地上(shang)(shang),表(biao)示不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敢當。過了(le)(le)(le)(le)一(yi)會(hui)兒(er),竇(dou)(dou)(dou)嬰(ying)(ying)起(qi)身(shen)(shen)為(wei)大家(jia)敬(jing)(jing)(jing)酒(jiu)(jiu)祝壽(shou)(shou),只有那些竇(dou)(dou)(dou)嬰(ying)(ying)的(de)(de)(de)(de)老(lao)朋友離開了(le)(le)(le)(le)席(xi)位(wei)(wei),其余半(ban)數的(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)照常(chang)坐在(zai)那里,只是(shi)稍微欠了(le)(le)(le)(le)欠上(shang)(shang)身(shen)(shen)。灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)高興。他(ta)(ta)起(qi)身(shen)(shen)依次(ci)敬(jing)(jing)(jing)酒(jiu)(jiu),敬(jing)(jing)(jing)到(dao)武(wu)安(an)(an)侯(hou)(hou)時(shi),武(wu)安(an)(an)侯(hou)(hou)照常(chang)坐在(zai)那里,只稍欠了(le)(le)(le)(le)一(yi)下上(shang)(shang)身(shen)(shen)說(shuo)(shuo):“不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)喝滿杯(bei)。”灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)火(huo)了(le)(le)(le)(le),便(bian)苦笑(xiao)著說(shuo)(shuo):“您是(shi)個貴人(ren)(ren),這杯(bei)就(jiu)托付給你了(le)(le)(le)(le)!”田(tian)(tian)蚡(fen)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)肯(ken)答(da)應(ying)。敬(jing)(jing)(jing)酒(jiu)(jiu)敬(jing)(jing)(jing)到(dao)臨(lin)汝侯(hou)(hou)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)賢,灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)賢正在(zai)跟(gen)程(cheng)(cheng)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)識(shi)附(fu)耳說(shuo)(shuo)話,又(you)(you)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)離開席(xi)位(wei)(wei)。灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)沒(mei)有地方發泄怒氣,便(bian)罵灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)賢說(shuo)(shuo):“平時(shi)詆(di)毀程(cheng)(cheng)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)識(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)值一(yi)錢(qian),今天(tian)(tian)長(chang)輩給你敬(jing)(jing)(jing)酒(jiu)(jiu)祝壽(shou)(shou),你卻學女(nv)孩子一(yi)樣在(zai)那兒(er)同(tong)程(cheng)(cheng)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)識(shi)咬耳說(shuo)(shuo)話!”田(tian)(tian)蚡(fen)對灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)說(shuo)(shuo):“程(cheng)(cheng)將(jiang)(jiang)軍(jun)和(he)李(li)(li)將(jiang)(jiang)軍(jun)都是(shi)東(dong)西兩官的(de)(de)(de)(de)衛尉,現在(zai)當眾侮辱程(cheng)(cheng)將(jiang)(jiang)軍(jun),仲(zhong)孺(ru)難道(dao)(dao)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)給你所尊(zun)敬(jing)(jing)(jing)的(de)(de)(de)(de)李(li)(li)將(jiang)(jiang)軍(jun)留(liu)(liu)有余地嗎?”灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)說(shuo)(shuo):“今天(tian)(tian)殺(sha)我的(de)(de)(de)(de)頭,穿我的(de)(de)(de)(de)胸,我都不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)乎,還顧什么程(cheng)(cheng)將(jiang)(jiang)軍(jun)、李(li)(li)將(jiang)(jiang)軍(jun)!”座客們(men)便(bian)起(qi)身(shen)(shen)上(shang)(shang)廁所,漸漸離去(qu)。竇(dou)(dou)(dou)嬰(ying)(ying)也(ye)離去(qu),揮手示意讓灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)出去(qu)。田(tian)(tian)蚡(fen)于(yu)是(shi)發火(huo)道(dao)(dao):“這是(shi)我寵慣灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)的(de)(de)(de)(de)過錯(cuo)。”便(bian)命(ming)令(ling)騎(qi)士扣(kou)留(liu)(liu)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)。灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)想出去(qu)又(you)(you)出不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)去(qu)。籍(ji)福(fu)起(qi)身(shen)(shen)替(ti)灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)道(dao)(dao)了(le)(le)(le)(le)歉(qian)(qian),并按著灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)的(de)(de)(de)(de)脖(bo)子讓他(ta)(ta)道(dao)(dao)歉(qian)(qian)。灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)越發火(huo)了(le)(le)(le)(le),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)肯(ken)道(dao)(dao)歉(qian)(qian)。武(wu)安(an)(an)侯(hou)(hou)便(bian)指揮騎(qi)士們(men)捆(kun)綁灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)放在(zai)客房中,叫來長(chang)史(shi)說(shuo)(shuo):“今天(tian)(tian)請宗室賓(bin)客來參加宴會(hui),是(shi)有太(tai)后(hou)詔(zhao)令(ling)的(de)(de)(de)(de)。”彈劾灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu),說(shuo)(shuo)他(ta)(ta)在(zai)宴席(xi)上(shang)(shang)辱罵賓(bin)客,侮辱詔(zhao)令(ling),犯了(le)(le)(le)(le)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敬(jing)(jing)(jing)之罪,把他(ta)(ta)囚禁在(zai)特(te)別監獄里。于(yu)是(shi)追查他(ta)(ta)以前的(de)(de)(de)(de)事情,派遣差吏分頭追捕所有灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)氏(shi)的(de)(de)(de)(de)分支親屬,都判決為(wei)殺(sha)頭示眾的(de)(de)(de)(de)罪名(ming)。竇(dou)(dou)(dou)嬰(ying)(ying)感到(dao)非常(chang)慚(can)愧。出錢(qian)讓賓(bin)客向田(tian)(tian)蚡(fen)求情,也(ye)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)使灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)獲釋(shi)。田(tian)(tian)蚡(fen)的(de)(de)(de)(de)屬吏都是(shi)他(ta)(ta)的(de)(de)(de)(de)耳目,所有灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)氏(shi)的(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)都逃跑、躲藏起(qi)來了(le)(le)(le)(le)。灌(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)夫(fu)(fu)(fu)(fu)被拘禁,于(yu)是(shi)無法告(gao)發田(tian)(tian)蚡(fen)的(de)(de)(de)(de)秘事。
竇嬰(ying)挺身而(er)出營(ying)救(jiu)灌(guan)夫(fu)。他(ta)的夫(fu)人勸(quan)他(ta)說:“灌(guan)將軍得罪了丞(cheng)相,和(he)太后家的人作對,怎么能營(ying)救(jiu)得了呢?”魏其侯(hou)說:“侯(hou)爵是我(wo)(wo)掙來(lai)的,現在由我(wo)(wo)把它丟掉,沒有(you)什么可遺(yi)憾的。再說我(wo)(wo)總不能讓(rang)灌(guan)仲孺(ru)自己去死,而(er)我(wo)(wo)獨自活(huo)著。”于(yu)是就瞞著家人,私自出來(lai)上書給漢(han)武帝(di)。漢(han)武帝(di)馬上把他(ta)召(zhao)進(jin)宮去,竇嬰(ying)就把灌(guan)夫(fu)因為(wei)喝(he)醉了而(er)失言的情況(kuang)詳細地說了一遍,認為(wei)不足以(yi)判處死刑(xing)。漢(han)武帝(di)認為(wei)他(ta)說得對,賞賜竇嬰(ying)一同(tong)進(jin)餐(can),說道(dao):“到(dao)東(dong)朝去公開(kai)辯論這件事。”
竇嬰(ying)到東宮,極力夸贊(zan)灌(guan)夫(fu)(fu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)長(chang)處(chu)(chu)(chu),說(shuo)(shuo)(shuo)他(ta)(ta)酗酒獲(huo)罪(zui)(zui),而田(tian)蚡卻(que)拿別的(de)(de)(de)(de)(de)(de)罪(zui)(zui)來(lai)誣陷(xian)灌(guan)夫(fu)(fu)。田(tian)蚡接著又(you)竭力詆(di)毀(hui)灌(guan)夫(fu)(fu)驕橫放縱(zong),犯了大(da)(da)逆不(bu)(bu)道(dao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)罪(zui)(zui)。竇嬰(ying)思忖(cun)沒有別的(de)(de)(de)(de)(de)(de)辦(ban)法(fa)對(dui)付,便(bian)攻擊田(tian)蚡的(de)(de)(de)(de)(de)(de)短(duan)處(chu)(chu)(chu)。田(tian)蚡說(shuo)(shuo)(shuo):“天(tian)(tian)下幸(xing)而太平(ping)(ping)無事(shi),我才得以做皇上的(de)(de)(de)(de)(de)(de)心腹(fu),愛好音樂、狗馬和田(tian)宅。我所喜歡的(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)過是(shi)(shi)(shi)(shi)歌伎藝人、巧匠(jiang)這(zhe)一些人,不(bu)(bu)像(xiang)魏其(qi)侯(hou)(hou)和灌(guan)夫(fu)(fu)那樣(yang),招集天(tian)(tian)下的(de)(de)(de)(de)(de)(de)豪杰壯士,不(bu)(bu)分白天(tian)(tian)黑夜地(di)(di)商量討論,腹(fu)誹心謗深(shen)懷對(dui)朝廷的(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)滿,不(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)抬(tai)頭(tou)觀天(tian)(tian)象,就是(shi)(shi)(shi)(shi)低(di)頭(tou)在(zai)地(di)(di)上畫,窺測于東、西兩(liang)宮之間(jian),希望天(tian)(tian)下發(fa)生變故,好讓他(ta)(ta)們(men)立功成事(shi)。我倒(dao)不(bu)(bu)明白魏其(qi)侯(hou)(hou)他(ta)(ta)們(men)到底(di)要做些什么?”于是(shi)(shi)(shi)(shi)漢武帝向在(zai)朝的(de)(de)(de)(de)(de)(de)大(da)(da)臣問道(dao):“他(ta)(ta)們(men)兩(liang)人的(de)(de)(de)(de)(de)(de)話(hua)(hua)誰的(de)(de)(de)(de)(de)(de)對(dui)呢?”御史(shi)大(da)(da)夫(fu)(fu)韓安國說(shuo)(shuo)(shuo):“魏其(qi)侯(hou)(hou)說(shuo)(shuo)(shuo)灌(guan)夫(fu)(fu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)父親為國而死,灌(guan)夫(fu)(fu)手(shou)持戈戟(ji)沖入到強(qiang)大(da)(da)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)吳(wu)軍中,身受創傷幾十處(chu)(chu)(chu),名聲在(zai)全軍數(shu)第一,這(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)天(tian)(tian)下的(de)(de)(de)(de)(de)(de)勇士,如果不(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)有特別大(da)(da)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)罪(zui)(zui)惡,只是(shi)(shi)(shi)(shi)因(yin)為喝了酒而引(yin)起(qi)口(kou)舌之爭,是(shi)(shi)(shi)(shi)不(bu)(bu)值(zhi)得援(yuan)引(yin)其(qi)他(ta)(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)罪(zui)(zui)狀(zhuang)來(lai)判處(chu)(chu)(chu)死刑的(de)(de)(de)(de)(de)(de)。魏其(qi)侯(hou)(hou)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)話(hua)(hua)是(shi)(shi)(shi)(shi)對(dui)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)。丞相(xiang)又(you)說(shuo)(shuo)(shuo)灌(guan)夫(fu)(fu)同大(da)(da)奸巨(ju)猾結交,欺壓平(ping)(ping)民百姓(xing),積累家產數(shu)萬萬,橫行(xing)潁川,凌辱侵犯皇族,這(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)所謂‘樹(shu)(shu)枝(zhi)比樹(shu)(shu)干大(da)(da),小(xiao)腿比大(da)(da)腿粗’,其(qi)后果不(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)折斷,就是(shi)(shi)(shi)(shi)分裂。丞相(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)話(hua)(hua)也(ye)不(bu)(bu)錯。希望英明的(de)(de)(de)(de)(de)(de)主上自(zi)己裁決這(zhe)件事(shi)吧。”主爵都(dou)尉汲黯認(ren)為竇嬰(ying)對(dui)。內史(shi)鄭當(dang)時也(ye)認(ren)為竇嬰(ying)對(dui),但后來(lai)又(you)不(bu)(bu)敢(gan)堅持自(zi)己的(de)(de)(de)(de)(de)(de)意見去回(hui)答(da)漢武帝。其(qi)余的(de)(de)(de)(de)(de)(de)人都(dou)不(bu)(bu)敢(gan)回(hui)答(da)。漢武帝怒斥鄭當(dang)時說(shuo)(shuo)(shuo):“你平(ping)(ping)日(ri)多次(ci)說(shuo)(shuo)(shuo)到魏其(qi)侯(hou)(hou)、武安侯(hou)(hou)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)長(chang)處(chu)(chu)(chu)和短(duan)處(chu)(chu)(chu),今天(tian)(tian)當(dang)廷辯論,畏首畏尾地(di)(di)像(xiang)駕在(zai)車轅(yuan)下的(de)(de)(de)(de)(de)(de)馬駒,我將(jiang)一并(bing)殺掉(diao)你們(men)這(zhe)些人。”于是(shi)(shi)(shi)(shi)起(qi)身罷朝,進入宮內侍俸(feng)王太后進餐。
王(wang)太(tai)后(hou)(hou)也已(yi)經派人在(zai)(zai)(zai)朝廷(ting)上(shang)探聽(ting)消息,他(ta)們(men)把廷(ting)辯的(de)情況(kuang)詳(xiang)細地(di)報告了(le)王(wang)太(tai)后(hou)(hou)。王(wang)太(tai)后(hou)(hou)發火了(le),不(bu)吃飯(fan),說:“現在(zai)(zai)(zai)我還(huan)活著,別人竟敢(gan)都(dou)作踐我的(de)弟(di)弟(di),假(jia)若我死(si)了(le)以(yi)(yi)(yi)后(hou)(hou),都(dou)會像宰割魚肉那樣宰割他(ta)了(le)。再說皇(huang)帝怎么能像石頭人一樣自(zi)己不(bu)做主張呢!現在(zai)(zai)(zai)幸(xing)虧皇(huang)帝還(huan)在(zai)(zai)(zai),這(zhe)(zhe)班大臣就隨聲附和,假(jia)設皇(huang)帝死(si)了(le)以(yi)(yi)(yi)后(hou)(hou),這(zhe)(zhe)些(xie)人還(huan)有可以(yi)(yi)(yi)信賴(lai)嗎?”漢(han)武帝道(dao)歉(qian)說:“都(dou)是皇(huang)室的(de)外家,所以(yi)(yi)(yi)在(zai)(zai)(zai)朝廷(ting)上(shang)辯論他(ta)們(men)的(de)事(shi)。不(bu)然(ran)的(de)話,只要一個獄吏就可以(yi)(yi)(yi)解決了(le)。”這(zhe)(zhe)時(shi)郎中令石建(jian)向漢(han)武帝分別陳述了(le)竇嬰(ying)、田蚡兩個人的(de)事(shi)情。
漢武帝派(pai)御史按照文(wen)簿記(ji)載的(de)(de)灌夫的(de)(de)罪行進行追查,與竇嬰(ying)所說的(de)(de)有很多不相(xiang)符(fu)的(de)(de)地方(fang),犯了(le)欺君(jun)之罪行。被彈劾,拘(ju)禁在名(ming)叫都司空的(de)(de)特別監獄里。
元(yuan)光(guang)四年(前(qian)131年)冬天,灌夫和他的家屬全部被(bei)處決了。同年十二月,竇嬰也被(bei)斬首棄市。
潁(ying)川兒乃歌:“潁(ying)水(shui)(shui)清(qing),灌(guan)氏寧;潁(ying)水(shui)(shui)濁,灌(guan)氏族。”
竇嬰(ying):“灌夫父死事,身(shen)荷戟馳(chi)入(ru)不測之吳軍,身(shen)被數十創(chuang),名(ming)冠(guan)三軍,此天下壯士,非有大惡,爭杯酒,不足引(yin)他過以誅(zhu)也(ye)。”
田蚡:“灌夫通奸猾(hua),侵(qin)細(xi)民,家(jia)累(lei)巨萬,橫恣潁(ying)川,凌轢宗(zong)室,侵(qin)犯骨肉。”
司馬(ma)遷:“魏(wei)其(qi)(qi)、武(wu)(wu)安(an)皆以外戚重。灌夫(fu)(fu)用一時(shi)決筴而(er)(er)(er)名顯。魏(wei)其(qi)(qi)之舉以吳、楚(chu)。武(wu)(wu)安(an)之貴在日、月(yue)之際(ji)。然魏(wei)其(qi)(qi)不(bu)知時(shi)變,灌夫(fu)(fu)無術(shu)而(er)(er)(er)不(bu)遜,兩(liang)人相翼,乃成禍亂。武(wu)(wu)安(an)負貴而(er)(er)(er)好權(quan),杯酒責望,陷彼兩(liang)賢(xian)。嗚(wu)呼哀哉(zai)!遷怒及(ji)人,命亦不(bu)延。眾庶不(bu)載,竟被惡言(yan)。嗚(wu)呼哀哉(zai)!禍所從來(lai)矣。”
班固:”竇嬰、田(tian)蚡皆以外戚重,灌(guan)夫(fu)用一時(shi)決策(ce),而(er)(er)(er)各名顯,并位卿相,大業定矣。然嬰不(bu)知時(shi)變,夫(fu)亡術而(er)(er)(er)不(bu)遜(xun),田(tian)蚡貴而(er)(er)(er)驕溢(yi)。兇(xiong)德(de)參會,待時(shi)而(er)(er)(er)發,藉福區區其(qi)間,惡(e)能救斯敗(bai)哉!”
司馬貞:“灌夫自喜,引重其中。意氣杯(bei)酒,辟睨兩宮。”
洪邁:“灌夫、任(ren)安(an),可謂(wei)賢而(er)知義(yi)矣。然(ran)皆以他事(shi)卒(zu)不免于族誅,事(shi)不可料如此。”
丁耀亢:“竇(dou)嬰以椒房(fang)之(zhi)親(qin),僭位列侯,親(qin)替不(bu)衰,不(bu)能(neng)杜門(men)謝士,以觀(guan)世變,悻悻然(ran)與(yu)貴戚侮,亦(yi)過矣。田恃權快憤,逞兇德(de)而誰何,卒至夢囈呼服,以償以魄,何道之(zhi)速也。若夫(fu)好勇不(bu)好學,履虎而噬人(ren),灌夫(fu)豈(qi)可宗乎?”
蔡東藩:“竇嬰(ying)(ying)既免相職,正可退居林下(xia),安享天(tian)年,乃(nai)猶(you)溷跡(ji)都(dou)中,流連不去(qu),果胡為者(zhe)!且灌夫(fu)(fu)好(hao)酒使性(xing),引(yin)與為友,益(yi)少損多(duo),無(wu)端(duan)(duan)而親(qin)田(tian)蚡(fen),無(wu)端(duan)(duan)而忤田(tian)蚡(fen),又(you)無(wu)端(duan)(duan)而仇田(tian)蚡(fen),卒(zu)至(zhi)招尤取辱(ru),同歸于盡,天(tian)下(xia)之剛愎自(zi)用者(zhe),皆可作灌夫(fu)(fu)觀(guan)!天(tian)下(xia)之游移無(wu)主者(zhe),亦何不可作竇嬰(ying)(ying)觀(guan)也(ye)?田(tian)蚡(fen)不足責,竇嬰(ying)(ying)、灌夫(fu)(fu),其亦自(zi)貽伊戚乎!”