簡介
云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)其實是個總稱,包括云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)主寺(si)(si)(si)(si)(si)及多(duo)個副寺(si)(si)(si)(si)(si),后來主寺(si)(si)(si)(si)(si)日漸衰落各副寺(si)(si)(si)(si)(si)就別立(li)為寺(si)(si)(si)(si)(si)了,如(ru)顯圣寺(si)(si)(si)(si)(si)、雍熙寺(si)(si)(si)(si)(si)、壽圣寺(si)(si)(si)(si)(si)等。在(zai)當時的這幾(ji)個主要別立(li)的寺(si)(si)(si)(si)(si)院(yuan)在(zai)加上云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)本身被當地稱為“一(yi)山四寺(si)(si)(si)(si)(si)”、“一(yi)主四副”或云(yun)(yun)(yun)“一(yi)本而(er)四名”。但在(zai)當地信眾的觀念中通常把(ba)這些(xie)寺(si)(si)(si)(si)(si)院(yuan)視其為云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)一(yi)寺(si)(si)(si)(si)(si)。另外(wai)在(zai)其不遠還有(you)很(hen)多(duo)的寺(si)(si)(si)(si)(si)院(yuan)、庵堂。至宋,云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)析為廣孝、顯圣、雍熙、普(pu)濟(ji)、明(ming)覺、云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)六寺(si)(si)(si)(si)(si)。明(ming)萬歷《會(hui)稽志(zhi)》卷十六載:“今云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)有(you)寺(si)(si)(si)(si)(si)六:廣孝,恩昱諸公所(suo)居(ju)也;上庵曰(yue)廣福;看(kan)經院(yuan)曰(yue)顯圣;悶興懺院(yuan)早(zao)雍熙;西曰(yue)普(pu)濟(ji);南曰(yue)明(ming)覺,各有(you)勝(sheng)地。”足見當時的盛況。
云門(men)寺在歷史(shi)上之(zhi)(zhi)規模是非(fei)常之(zhi)(zhi)宏大(da)。云門(men)寺鼎盛時期曾熱鬧非(fei)凡,陸游在《云門(men)壽圣(sheng)院記》中寫到(dao):“云門(men)寺自晉唐以來名天下(xia)。父老言(yan)昔盛時,繚山并(bing)溪,樓(lou)塔重覆、依(yi)巖跨壑(hè),金碧飛踴,居之(zhi)(zhi)者(zhe)忘老,寓(yu)之(zhi)(zhi)者(zhe)忘歸。游觀者(zhe)累日乃遍(bian),往往迷不(bu)(bu)得出。雖寺中人或旬月不(bu)(bu)得覿(di)(dí )也(ye)。”從此(ci)可以看出當年之(zhi)(zhi)盛況。
另(ling)據《康熙會稽(ji)縣志》中(zhong)的(de)(de)(de)(de)記(ji)載和(he)云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)圖上(shang)可(ke)以看出(chu),進(jin)(jin)入峽谷(gu)之(zhi)后首先看見(jian)的(de)(de)(de)(de)是一(yi)個寫著(zhu)“云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)古(gu)剎”的(de)(de)(de)(de)石牌坊(fang),道(dao)旁(pang)有著(zhu)名的(de)(de)(de)(de)“辨才塔”、“麗(li)句亭(ting)(ting)(ting)(ting)”。辨才塔為唐(tang)太宗賜建,麗(li)句亭(ting)(ting)(ting)(ting)亭(ting)(ting)(ting)(ting)內留(liu)(liu)有歷(li)代(dai)詩人留(liu)(liu)下的(de)(de)(de)(de)贊美云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)的(de)(de)(de)(de)詩章。然后是“卓(zhuo)立云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)”石牌坊(fang)、雪(xue)嶠塔、五(wu)(wu)云(yun)(yun)(yun)山亭(ting)(ting)(ting)(ting)、火者塔然后走過五(wu)(wu)云(yun)(yun)(yun)橋到達云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)的(de)(de)(de)(de)山門(men)(men)(men)(men)前(qian)(qian)面,寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)前(qian)(qian)面還(huan)有一(yi)片楓林,從圖中(zhong)我們(men)可(ke)以看出(chu)云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)當(dang)時的(de)(de)(de)(de)云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)有五(wu)(wu)進(jin)(jin)之(zhi)多,有山門(men)(men)(men)(men)、天王(wang)殿、大雄寶殿、法堂(tang)、禪(chan)堂(tang)等主(zhu)要殿堂(tang)。寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)的(de)(de)(de)(de)兩邊各建有兩排長長的(de)(de)(de)(de)廂房。寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)的(de)(de)(de)(de)周圍還(huan)有鐵(tie)門(men)(men)(men)(men)限、溪風(feng)閣墓、王(wang)子(zi)敬筆琢(zhuo)、王(wang)子(zi)敬山亭(ting)(ting)(ting)(ting)(書上(shang)說:唐(tang)高宗上(shang)元(yuan)二年(nian)(675)三月上(shang)已(yi)日,名例“初(chu)(chu)唐(tang)四杰”之(zhi)首的(de)(de)(de)(de)文學(xue)家王(wang)勃(bo),在云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)王(wang)子(zi)敬山亭(ting)(ting)(ting)(ting)主(zhu)持過一(yi)次“克隆”晉代(dai)王(wang)羲之(zhi)等人在蘭(lan)亭(ting)(ting)(ting)(ting)曲(qu)水流(liu)觴(shang)的(de)(de)(de)(de)修禊盛(sheng)事。)、洗硯(yan)池、白乳亭(ting)(ting)(ting)(ting)、五(wu)(wu)云(yun)(yun)(yun)山等。另(ling)外(wai)云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)除主(zhu)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)之(zhi)外(wai)還(huan)設置有“看經院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)”(另(ling)有“刊經院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)”、之(zhi)說)、“芍(shao)師院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(懺堂(tang))”、“顯圣(sheng)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)”(云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)顯圣(sheng)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si) 寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)址在今(jin)紹興城區東南(nan)玉笥山前(qian)(qian)。后周顯德二年(nian)(955),僧重曜于(yu)拯迷寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)石壁峰前(qian)(qian)募緣建造。初(chu)(chu)名顯圣(sheng)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)看經院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan))。宋(song)至道(dao)二年(nian)(996)九月,敕改顯圣(sheng)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)。院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)后有王(wang)子(zi)敬筆倉,實一(yi)眢井。元(yuan)時,寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)毀。明萬歷(li)二十二年(nian)(1594),大學(xue)士張浚(jun)元(yuan)等延請圓(yuan)澄(湛然)禪(chan)師重建寺(si)(si)(si)(si)(si)(si)于(yu)玉笥山前(qian)(qian),開法云(yun)(yun)(yun)門(men)(men)(men)(men)顯圣(sheng)寺(si)(si)(si)(si)(si)(si),法席大盛(sheng)。
全寺(si)傍山而筑,占地(di)面積1.33萬平(ping)方(fang)米,建(jian)殿堂宇(yu)舍(she)200余(yu)間。民(min)國19年(1930),有(you)僧(seng)200余(yu)人。32年,部分寺(si)舍(she)為侵華日軍所焚。1949年,有(you)僧(seng)22名。1951年,寺(si)舍(she)廢,改(gai)民(min)居。
云門(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)曾在中(zhong)國佛(fo)(fo)教(jiao)史上占有(you)極為(wei)(wei)重(zhong)(zhong)要(yao)的地位。歷任(ren)住(zhu)(zhu)持者(zhe)皆(jie)系(xi)(xi)當時(shi)著名(ming)僧(seng)(seng)(seng)人,如(ru)首任(ren)住(zhu)(zhu)持帛道(dao)猷(you)(yóu)系(xi)(xi)為(wei)(wei)東(dong)晉一(yi)代名(ming)僧(seng)(seng)(seng)。隨(sui)后相繼還有(you)法曠、竺道(dao)一(yi)(壹(yi))、支遁、曇一(yi)、弘明(ming)、弘瑜、智(zhi)永(yong)(yong)、智(zhi)果、圓信、湛然(ran)、重(zhong)(zhong)曜(yao)、凈(jing)挺(ting)、辯才(cai)、允若、具德禮、王門(men)(men)(men)(men)(men)等等皆(jie)是一(yi)代高(gao)僧(seng)(seng)(seng),尤其(qi)是支遁和曇一(yi),前(qian)者(zhe)創“即色空”學說(shuo)(shuo),后者(zhe)創了“幻化宗(zong)”學說(shuo)(shuo)。對中(zhong)國佛(fo)(fo)教(jiao)的發展都(dou)產生過很大(da)的影響,其(qi)中(zhong)猶以(yi)辨(bian)才(cai)香(xiang)(xiang)閣(ge)(ge)最(zui)為(wei)(wei)文人喜愛。辨(bian)才(cai)為(wei)(wei)云門(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)律(lv)師(shi),王羲之(zhi)(zhi)(zhi)七世孫智(zhi)永(yong)(yong)之(zhi)(zhi)(zhi)得意(yi)弟子,其(qi)生前(qian)所住(zhu)(zhu)香(xiang)(xiang)閣(ge)(ge),當然(ran)亦為(wei)(wei)后人重(zhong)(zhong)視。香(xiang)(xiang)閣(ge)(ge)之(zhi)(zhi)(zhi)得名(ming),看來(lai)(lai)源于云門(men)(men)(men)(men)(men)特有(you)之(zhi)(zhi)(zhi)天(tian)(tian)香(xiang)(xiang)。宋(song)之(zhi)(zhi)(zhi)問《宿(su)云門(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)》曰(yue):“天(tian)(tian)香(xiang)(xiang)眾(zhong)壑滿(man)。”孫邈 《酬萬八賀九云門(men)(men)(men)(men)(men)下(xia)歸(gui)溪中(zhong)作》曰(yue):“天(tian)(tian)香(xiang)(xiang)滿(man)袖歸(gui)。”孟浩(hao)然(ran)《游云門(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)詩(shi)》曰(yue):“香(xiang)(xiang)界登(deng)閣(ge)(ge)憩。” 孫邈《宿(su)云門(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)閣(ge)(ge)》曰(yue):“香(xiang)(xiang)閣(ge)(ge)東(dong)山下(xia),煙花象外幽” 孫邈不(bu)住(zhu)(zhu)巖東(dong)院而住(zhu)(zhu)香(xiang)(xiang)閣(ge)(ge)院應從心理(li)上考慮(lv)。(按宣宗(zong)大(da)中(zhong)年間,浙東(dong)觀(guan)察史李(li)褒到云門(men)(men)(men)(men)(men),也住(zhu)(zhu)香(xiang)(xiang)閣(ge)(ge)院,并(bing)留下(xia)《宿(su)云門(men)(men)(men)(men)(men)香(xiang)(xiang)閣(ge)(ge)院》詩(shi))當年《蘭(lan)亭(ting)序》就(jiu)(jiu)是藏在這香(xiang)(xiang)閣(ge)(ge)之(zhi)(zhi)(zhi)梁檻之(zhi)(zhi)(zhi)上,詩(shi)人宿(su)此當為(wei)(wei)憑(ping)吊(diao)。另一(yi)處“客(ke)棧”當為(wei)(wei)東(dong)客(ke)院,即巖東(dong)院,云門(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)接(jie)待院。當年蕭(xiao)(xiao)翼(yi)(yi)受唐太宗(zong)之(zhi)(zhi)(zhi)托(tuo)來(lai)(lai)云門(men)(men)(men)(men)(men)騙取《蘭(lan)亭(ting)序》時(shi)便住(zhu)(zhu)于此。蕭(xiao)(xiao)翼(yi)(yi)有(you)《宿(su)云門(men)(men)(men)(men)(men)東(dong)客(ke)院》詩(shi)。詩(shi)人初至云門(men)(men)(men)(men)(men)就(jiu)(jiu)是以(yi)此詩(shi)結交辨(bian)才(cai),博得辨(bian)才(cai)好(hao)感。歷史上的云門(men)(men)(men)(men)(men)寺(si)與海外的佛(fo)(fo)教(jiao)高(gao)僧(seng)(seng)(seng)也有(you)著聯系(xi)(xi),如(ru)明(ming)末住(zhu)(zhu)持僧(seng)(seng)(seng)杉木祖師(shi)(原(yuan)名(ming)段蘭(lan)公)就(jiu)(jiu)曾去日本弘揚教(jiao)義達三(san)十年之(zhi)(zhi)(zhi)久,為(wei)(wei)中(zhong)日兩國之(zhi)(zhi)(zhi)間的佛(fo)(fo)教(jiao)交流建(jian)立(li)了良好(hao)的友誼基礎。
寺內建筑
云(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)仍留有(you)清(qing)(qing)代(dai)重建(jian)(jian)(jian)起來(lai)的(de)一(yi)部分殿(dian)(dian)宇,清(qing)(qing)代(dai)的(de)木構建(jian)(jian)(jian)筑(zhu)兩(liang)進及東廂(xiang)房數間(jian)。第(di)一(yi)進三(san)開間(jian)山(shan)門(men)(men),系清(qing)(qing)早期建(jian)(jian)(jian)筑(zhu),門(men)(men)楣上(shang)方(fang)(fang)書“云(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)古(gu)剎”行楷大(da)字(zi),明(ming)間(jian)兼作韋(wei)馱殿(dian)(dian),東、西(xi)兩(liang)次間(jian)易為(wei)(wei)民用(yong)。第(di)二(er)進三(san)開間(jian)大(da)雄寶殿(dian)(dian),清(qing)(qing)代(dai)建(jian)(jian)(jian)筑(zhu)。前檐下(xia)(xia)置(zhi)“大(da)雄寶殿(dian)(dian)”橫匾,明(ming)間(jian)五(wu)架(jia)抬(tai)梁式帶(dai)前廊(lang),大(da)殿(dian)(dian)內四(si)根雕飾(shi)石(shi)(shi)(shi)柱(zhu), 三(san)百(bai)余(yu)年(nian)來(lai)頑(wan)強(qiang)地堅守著(zhu)(zhu)它(ta)對釋加牟尼的(de)信仰和(he)它(ta)自身與寺(si)(si)(si)(si)廟的(de)佛緣(yuan)。大(da)殿(dian)(dian)內,目之所及一(yi)塵不染,潔(jie)凈程度(du)令人難以置(zhi)信。前后金柱(zhu)為(wei)(wei)圓形(xing)(xing)石(shi)(shi)(shi)柱(zhu),柱(zhu)礎呈(cheng)鼓形(xing)(xing);東、西(xi)兩(liang)次間(jian)為(wei)(wei)穿斗(dou)式結構。在寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)的(de)東側廂(xiang)房北端廊(lang)壁間(jian)現存明(ming)崇禎(zhen)三(san)年(nian)(1630)文學家王(wang)思任撰(zhuan)文、范允臨行書、著(zhu)(zhu)名書法家董其昌、陳繼儒和(he)董象(xiang)蒙(meng)跋語的(de)《募(mu)修云(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)疏》碑一(yi)通。碑為(wei)(wei)太(tai)(tai)湖(hu)石(shi)(shi)(shi)質,下(xia)(xia)設長方(fang)(fang)形(xing)(xing)基座。碑高(gao)148厘(li)米(mi),寬82厘(li)米(mi),碑文記(ji)述(shu)云(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)地理(li)位置(zhi)以及募(mu)修云(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)經過。這是古(gu)代(dai)云(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)的(de)確證。在碑的(de)背后,有(you)一(yi)汪清(qing)(qing)泉,傳說是王(wang)獻之的(de)“洗(xi)硯池”,澄澈的(de)池水,好像歷史老人的(de)眼睛,閃爍著(zhu)(zhu)詭秘的(de)神色。寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)周圍(wei)還(huan)(huan)有(you)“五(wu)云(yun)(yun)(yun)(yun)橋”、“麗句亭”(亭內有(you)歷代(dai)詩人留下(xia)(xia)的(de)贊美(mei)云(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)寺(si)(si)(si)(si)的(de)詩詞(ci)等(deng))、“五(wu)云(yun)(yun)(yun)(yun)山(shan)亭(內還(huan)(huan)有(you)兩(liang)尊石(shi)(shi)(shi)佛造像)”、“杉木祖師(shi)墓”、王(wang)獻之的(de)“洗(xi)筆(bi)池”、“辯才(cai)塔”遺(yi)址(zhi)(辯才(cai)塔為(wei)(wei)唐太(tai)(tai)宗(zong)所賜建(jian)(jian)(jian))、陸游曾在此學習(xi)的(de)“云(yun)(yun)(yun)(yun)門(men)(men)草堂”遺(yi)址(zhi),以及當時(shi)各(ge)副(fu)寺(si)(si)(si)(si)的(de)殘留廢棄的(de)屋基,也都(dou)能清(qing)(qing)晰可見(jian),并(bing)還(huan)(huan)有(you)大(da)量當時(shi)的(de)寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)建(jian)(jian)(jian)筑(zhu)用(yong)的(de)石(shi)(shi)(shi)板、石(shi)(shi)(shi)墩、石(shi)(shi)(shi)柱(zhu)等(deng)遺(yi)物,并(bing)且(qie)有(you)些(xie)上(shang)面還(huan)(huan)有(you)精美(mei)的(de)雕刻(ke),這都(dou)是古(gu)代(dai)寺(si)(si)(si)(si)廟的(de)遺(yi)址(zhi)。
旅游資料
乘(cheng)(cheng)車(che)指南(nan):公交206、106、236、216、136、116、506、516、517、518到平水車(che)站里面下車(che),車(che)站內乘(cheng)(cheng)206可(ke)直達(da)云門寺