公(gong)元611年,山東、河南(nan)等地(di)發生(sheng)大水(shui)災,淹沒四十余郡;次年,山東又發大旱。此后,關(guan)中(zhong)地(di)區又發生(sheng)瘟疫和大旱。百(bai)姓廢業,無以自(zi)給,生(sheng)活于水(shui)深火熱之中(zhong)。而隋(sui)煬帝卻對(dui)官(guan)倉控制嚴格,致使百(bai)姓只能以樹(shu)皮(pi)或泥土為食。
公元612年,隋煬帝不顧(gu)百姓之安危,在全國(guo)范圍(wei)內大肆征兵,進討高句麗。第(di)一次(ci)出兵前,他征調大批工(gong)匠在山(shan)東東萊海口(kou)大規模造船。工(gong)匠被迫在水中(zhong)不分晝(zhou)夜地勞作,腰部以(yi)下都生了蛆,死亡者十之三四。而(er)行(xing)軍途中(zhong)的民(min)工(gong)和兵士(shi),大多因(yin)饑餓困(kun)乏,倒斃路旁,尸臭(chou)不絕(jue)。
當一切(qie)準備就緒(xu)后,隋(sui)軍一百多萬人分海、陸兩路進攻高(gao)句(ju)麗(li),結果大敗,只(zhi)有二千余人僥幸逃回(hui)。次年,隋(sui)煬帝(di)第(di)二次征討高(gao)句(ju)麗(li),被逼(bi)上死亡邊緣(yuan)的(de)農民在洛陽興(xing)兵暴(bao)動,煬帝(di)因后顧(gu)之憂(you),只(zhi)好(hao)退兵。到(dao)了(le)公元614年,國內農民起(qi)義席卷大江南(nan)北,隋(sui)煬帝(di)妄想以(yi)對(dui)外勝利(li)來扭轉危(wei)亡的(de)命(ming)運,對(dui)高(gao)句(ju)麗(li)進行了(le)第(di)三(san)次征討。
瓦崗軍的(de)(de)首領(ling)翟(zhai)(zhai)(zhai)讓(rang)(rang),是(shi)(shi)韋(wei)城(今(jin)河(he)南(nan)省滑縣(xian))人(ren)(ren),在(zai)東(dong)郡(今(jin)河(he)南(nan)省濮陽縣(xian))衙門(men)做法曹(管理監獄的(de)(de)小官)。后來(lai),因為犯了(le)(le)(le)一(yi)(yi)(yi)點(dian)小過,被(bei)關(guan)進監獄,判了(le)(le)(le)死(si)刑。獄卒黃(huang)君漢平(ping)日很(hen)敬佩翟(zhai)(zhai)(zhai)讓(rang)(rang),看(kan)到(dao)翟(zhai)(zhai)(zhai)讓(rang)(rang)突(tu)遭(zao)橫禍,非常同(tong)情他。一(yi)(yi)(yi)天夜里(li),趁天黑(hei)無人(ren)(ren),黃(huang)君漢偷(tou)偷(tou)地對(dui)翟(zhai)(zhai)(zhai)讓(rang)(rang)說(shuo):“天下大勢已經看(kan)得(de)很(hen)清(qing)楚(chu)了(le)(le)(le),像您(nin)這(zhe)樣(yang)的(de)(de)人(ren)(ren)才,難(nan)道(dao)就(jiu)這(zhe)樣(yang)在(zai)監獄里(li)等死(si)嗎?”翟(zhai)(zhai)(zhai)讓(rang)(rang)說(shuo):“我(wo)好比是(shi)(shi)被(bei)關(guan)在(zai)圈里(li)的(de)(de)豬(zhu),由(you)不(bu)(bu)得(de)自己啊,是(shi)(shi)死(si)是(shi)(shi)活全靠您(nin)!”黃(huang)君漢急忙打開翟(zhai)(zhai)(zhai)讓(rang)(rang)身(shen)上的(de)(de)枷鎖(suo),讓(rang)(rang)他逃(tao)跑。翟(zhai)(zhai)(zhai)讓(rang)(rang)一(yi)(yi)(yi)邊道(dao)謝,一(yi)(yi)(yi)邊哭著說(shuo):“蒙您(nin)救(jiu)助,我(wo)得(de)以死(si)里(li)逃(tao)生。可是(shi)(shi),我(wo)走了(le)(le)(le)以后,您(nin)怎么(me)辦呢?”黃(huang)君漢生氣地說(shuo):“你這(zhe)是(shi)(shi)什么(me)話(hua)!我(wo)看(kan)你是(shi)(shi)個(ge)(ge)有抱(bao)負的(de)(de)人(ren)(ren),將來(lai)能(neng)干出一(yi)(yi)(yi)番拯(zheng)救(jiu)百姓(xing)的(de)(de)事業(ye),才不(bu)(bu)顧個(ge)(ge)人(ren)(ren)安危放了(le)(le)(le)你,你怎么(me)像個(ge)(ge)小孩子一(yi)(yi)(yi)樣(yang)哭哭啼(ti)(ti)啼(ti)(ti)呢?你只管去千大事業(ye)吧,不(bu)(bu)要為我(wo)擔心。”說(shuo)完,兩個(ge)(ge)人(ren)(ren)就(jiu)分手了(le)(le)(le)。
翟(zhai)讓逃出東(dong)郡,回到韋城老家(jia)。這(zhe)時候(hou),他家(jia)鄉(xiang)的農民正在(zai)(zai)醞釀起(qi)義(yi),他和哥(ge)哥(ge)翟(zhai)弘(hong)、侄兒翟(zhai)摩侯,還有同郡的青年勇(yong)士徐(xu)世績(后來改名李績)、單雄信等人(ren)一起(qi)上了(le)瓦崗寨,舉(ju)起(qi)了(le)起(qi)義(yi)的大(da)旗。起(qi)義(yi)軍活(huo)躍在(zai)(zai)南(nan)北運河之(zhi)間二百多里(li)的廣大(da)地區,殺富濟貧(pin),隊(dui)伍(wu)不斷(duan)壯大(da)。
瓦崗(gang)軍(jun)(jun)(jun)迅速發(fa)展(zhan),給軍(jun)(jun)(jun)需帶來(lai)困難。徐世勣獻計(ji)曰:“此(ci)地(di)為公(gong)與(yu)鄉土,人多相識,不宜侵掠。宋(song)、鄭兩郡(jun),地(di)管御河(he)(he),官旅(lv)運往(wang)不絕,若(ruo)能截取,足(zu)以自資。”讓(rang)從其(qi)方,于(yu)是沿(yan)運河(he)(he)截獲(huo)商旅(lv)公(gong)物,軍(jun)(jun)(jun)旅(lv)大(da)(da)振。大(da)(da)業(ye)十年(nian)(614年(nian))十二(er)月,率兵攻克(ke)鄭州、商丘(qiu)(qiu)等郡(jun)縣,繳(jiao)獲(huo)大(da)(da)批軍(jun)(jun)(jun)械物資,控制了(le)從梁(開(kai)封)至黎(li)陽(浚縣)一段(duan)永(yong)濟渠。瓦崗(gang)軍(jun)(jun)(jun)的勝利,震動(dong)了(le)隋王朝(chao),大(da)(da)業(ye)十一年(nian)(615年(nian))令齊郡(jun)通守張(zhang)須陀(tuo)鎮壓瓦崗(gang)軍(jun)(jun)(jun)。在(zai)力(li)量懸殊情況(kuang)下(xia),義軍(jun)(jun)(jun)被迫撤離宋(song)、鄭,守瓦崗(gang),轉戰樹林沙丘(qiu)(qiu)之間,在(zai)廣大(da)(da)農(nong)民的支持下(xia),終于(yu)擊退(tui)了(le)張(zhang)須陀(tuo)。后韋(wei)城周文(wen)舉、雍(yong)丘(qiu)(qiu)(今杞縣)李公(gong)逸、內黃王伯當率部(bu)投瓦崗(gang)。
大業(ye)十二年(616年),貴族出身的李密(mi),在參(can)與楊玄感(gan)兵變失敗后,流浪無著(zhu),經(jing)王全(quan)伯當介(jie)紹,加(jia)入瓦崗軍,密(mi)識(shi)兵書(shu),有謀略(lve),很受翟(zhai)讓(rang)器重,遇(yu)事輒與相商。為擴大根據地,瓦崗軍繼續(xu)向隋軍出擊。翟(zhai)讓(rang)率(lv)兵數千,攻(gong)克韋城(cheng),占領東郡白馬(今滑縣(xian)白馬墻),殺死君太守;單雄信率(lv)軍北(bei)上(shang),連(lian)下浚(jun)縣(xian)、湯陰、內黃;李密(mi)率(lv)兵攻(gong)打濮陽、范縣(xian),至白堽(gang)(北(bei)有密(mi)城(cheng)),扎(zha)寨(zhai)為營。義軍所到(dao)之(zhi)處,農(nong)民紛紛響(xiang)應(ying),部眾增至數萬。
大業十(shi)二(er)年(nian)(nian)(616年(nian)(nian))十(shi)月(yue),李密建議西取洛陽(yang)。單雄信(xin)率精兵三千(qian),繞道攻(gong)滎(ying)陽(yang),翟讓(rang)、徐世勣、李密率大軍(jun)(jun)破金堤(di)關(今滎(ying)陽(yang)東北),滎(ying)陽(yang)太守張(zhang)慶(qing)告急,煬帝(di)復令張(zhang)須(xu)陀(tuo)為河南討伐(fa)使(shi),統(tong)率各路大軍(jun)(jun)前(qian)去(qu)鎮壓(ya)。初對壘,讓(rang)有懼色(se),密曰:“須(xu)陀(tuo)勇(yong)而無謀,既驕且狠,可(ke)一戰(zhan)而擒(qin)之(zhi)。”密與(yu)世勣、伯當伏于大海寺北林(lin)中,讓(rang)引與(yu)戰(zhan),稍卻(que)。須(xu)陀(tuo)急追,伏兵四起,前(qian)后合(he)擊,官軍(jun)(jun)大潰,遂斬須(xu)陀(tuo)于陣,副將(jiang)賈務本受傷身死,部將(jiang)秦叔(shu)寶(秦瓊)、羅士信(xin)(誤傳為羅成)東竄投裴仁基去(qu)了。
就在(zai)瓦崗(gang)軍(jun)勢將(jiang)滅隋的關(guan)鍵時(shi)(shi)刻,內部(bu)(bu)發生了(le)分裂。平時(shi)(shi)李密結(jie)黨(dang)拉派,培植私人勢力,早為部(bu)(bu)下(xia)覺察,私下(xia)多有(you)怨言,勸讓(rang)自立,讓(rang)從(cong)大(da)局(ju)出發,以團結(jie)為重,說服眾屬(shu)。李密稍有(you)所聞,嫉妒在(zai)心(xin),于617年十一月十一日(ri),借慶賀石子河戰役勝利(li)名義(yi)(yi),設宴招(zhao)讓(rang)入席,暗使黨(dang)徒蔡建(jian)德(de)將(jiang)翟讓(rang)殺死。王(wang)(wang)儒信(xin)、翟弘、摩侯同時(shi)(shi)遇害,徐(xu)世勣被砍(kan)傷,王(wang)(wang)伯當、單雄信(xin)叩頭求饒,方得幸免。翟讓(rang)被害以后,部(bu)(bu)將(jiang)非常寒心(xin),認識到李密原是(shi)個氣度(du)狹窄,忘(wang)恩負義(yi)(yi)之徒,所以離心(xin)日(ri)重,戰斗力日(ri)衰,從(cong)此瓦崗(gang)軍(jun)走(zou)向了(le)下(xia)坡(po)路。
大業十(shi)四年(618年)三月,叛賊司(si)馬(ma)德(de)(de)勘宇(yu)(yu)文(wen)(wen)化(hua)(hua)及(ji)(ji)在(zai)(zai)江都煽(shan)動衛兵(bing)兵(bing)變弒(shi)(shi)逆(ni)隋煬帝(di)后(hou),率兵(bing)十(shi)萬(wan),欲爭中(zhong)(zhong)原(yuan)。洛(luo)(luo)陽(yang)(yang)留守越王楊侗(dong)聞(wen)隋煬帝(di)被(bei)弒(shi)(shi),在(zai)(zai)洛(luo)(luo)陽(yang)(yang)稱(cheng)帝(di),號(hao)皇泰主。他怕(pa)宇(yu)(yu)文(wen)(wen)化(hua)(hua)及(ji)(ji)北歸西侵,便招降李(li)(li)密,封密為太尉、尚書、行軍元帥等職,令其討(tao)伐宇(yu)(yu)文(wen)(wen)化(hua)(hua)及(ji)(ji)。宇(yu)(yu)文(wen)(wen)化(hua)(hua)及(ji)(ji)據(ju)滑州,攻黎陽(yang)(yang)。黎陽(yang)(yang)守將徐世(shi)(shi)勣,初戰(zhan)不利,退保倉城。密率眾往救(jiu),在(zai)(zai)童山與化(hua)(hua)及(ji)(ji)決戰(zhan),此次戰(zhan)斗非常(chang)激烈,雙方死傷都很慘重,李(li)(li)密中(zhong)(zhong)箭落馬(ma),幸得秦瓊相救(jiu),方得脫(tuo)險。再經世(shi)(shi)勣力戰(zhan),擊敗(bai)化(hua)(hua)及(ji)(ji),宇(yu)(yu)文(wen)(wen)化(hua)(hua)及(ji)(ji)退保魏縣,亦自(zi)稱(cheng)帝(di),后(hou)被(bei)竇建德(de)(de)殺于聊城。
大(da)(da)業十四(si)年(618年)七月,童山大(da)(da)戰(zhan)結(jie)束,李(li)密(mi)回洛陽請功,途聞(wen)王世充(chong)政變,不(bu)敢回城(cheng),暫(zan)駐金墉(yong)。王世充(chong)乘李(li)密(mi)大(da)(da)戰(zhan)后疲憊之(zhi)機(ji),向密(mi)突然(ran)發(fa)動進(jin)攻。魏徵諫,此時應“深溝高壘(lei),待敵糧盡,追而(er)擊之(zhi),可得全(quan)勝”,被(bei)認為“老生常(chang)談”,不(bu)予理睬,結(jie)果第(di)一天戰(zhan)斗(dou)便遭失利(li),大(da)(da)將裴行(xing)儼、孫長岳、程咬金都受重(zhong)傷。九(jiu)月兩(liang)軍決戰(zhan),世充(chong)伏兵北邙,李(li)密(mi)麻痹輕敵,結(jie)果被(bei)伏兵四(si)處掩(yan)殺,瓦(wa)崗軍全(quan)線崩潰。裴仁基、祖君彥、裴行(xing)儼、程咬金、秦叔寶、羅士(shi)信被(bei)俘;鄭颋被(bei)部(bu)下所殺,舉(ju)城(cheng)投降(jiang);邴(bing)元真、單雄信等(deng)均向王世充(chong)投降(jiang)。李(li)密(mi)率殘兵兩(liang)萬(wan)西投李(li)淵。至此,瓦(wa)崗寨起義失敗。
隋(sui)大(da)(da)業(ye)十(shi)二年(nian)(616年(nian))十(shi)月,翟(zhai)讓(rang)(rang)(rang)領導(dao)的(de)(de)瓦崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)在滎陽(yang)(yang)(yang)大(da)(da)海(hai)寺(今(jin)(jin)河(he)(he)南(nan)(nan)榮(rong)陽(yang)(yang)(yang)東北(bei))地(di)(di)區(qu),擊敗隋(sui)張須(xu)陀軍(jun)(jun)(jun)的(de)(de)一次作戰。十(shi)二年(nian),瓦崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)在翟(zhai)讓(rang)(rang)(rang)領導(dao)下(xia)已(yi)發展成為河(he)(he)南(nan)(nan)地(di)(di)區(qu)最強的(de)(de)一支(zhi)農(nong)民起義軍(jun)(jun)(jun)。十(shi)月,曾隨禮(li)部尚書楊(yang)(yang)玄感起兵反(fan)隋(sui)的(de)(de)李(li)密(mi)(mi)投靠程讓(rang)(rang)(rang)后(hou),即建(jian)議(yi)瓦崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)席卷二京(長安(an)、洛陽(yang)(yang)(yang))、誅暴滅(mie)隋(sui)。時瓦崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)糧食供(gong)給不足,僅靠截取(qu)隋(sui)廷(ting)漕運來維持軍(jun)(jun)(jun)需(xu)。于(yu)是,翟(zhai)讓(rang)(rang)(rang)采(cai)納李(li)密(mi)(mi)的(de)(de)計謀(mou),決定先取(qu)滎陽(yang)(yang)(yang)(今(jin)(jin)河(he)(he)南(nan)(nan)鄭州(zhou)),奪取(qu)糧倉,進一步(bu)壯(zhuang)大(da)(da)力(li)(li)量,然后(hou)再(zai)圖進取(qu)。據此,翟(zhai)讓(rang)(rang)(rang)率軍(jun)(jun)(jun)由瓦崗(gang)(gang)寨(zhai)(今(jin)(jin)河(he)(he)南(nan)(nan)滑(hua)縣東南(nan)(nan))西(xi)進,相繼攻占金堤關(今(jin)(jin)河(he)(he)南(nan)(nan)滎陽(yang)(yang)(yang)東北(bei))和(he)榮(rong)陽(yang)(yang)(yang)郡(jun)大(da)(da)部縣城(cheng),進逼榮(rong)陽(yang)(yang)(yang)城(cheng)。隋(sui)煬帝楊(yang)(yang)廣(guang)命(ming)河(he)(he)南(nan)(nan)道十(shi)二郡(jun)討捕大(da)(da)使張須(xu)陀為滎陽(yang)(yang)(yang)通守,率其(qi)精銳萬余(yu)前往(wang)鎮壓。張須(xu)陀普鎮壓山東地(di)(di)區(qu)多支(zhi)農(nong)民起義軍(jun)(jun)(jun),號稱“名將(jiang)”。翟(zhai)讓(rang)(rang)(rang)利用張須(xu)陀輕視農(nong)民起義軍(jun)(jun)(jun)的(de)(de)驕狂(kuang)心(xin)理,預先深兵千余(yu)人(ren)(一說數千人(ren))埋伏(fu)于(yu)大(da)(da)海(hai)寺北(bei)樹林內,而以主力(li)(li)從正面迎敵(di)。張須(xu)陀軍(jun)(jun)(jun)以方陣進擊,翟(zhai)讓(rang)(rang)(rang)率軍(jun)(jun)(jun)接(jie)戰后(hou)退染張須(xu)陀秉(bing)機追(zhui)擊10余(yu)里,至大(da)(da)海(hai)寺附近,瓦崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)伏(fu)兵驟起,將(jiang)隋(sui)軍(jun)(jun)(jun)包圍。經過激戰,大(da)(da)敗隋(sui)軍(jun)(jun)(jun)殺張須(xu)陀,其(qi)副將(jiang)賈(jia)務本受重傷后(hou)率殘部5000余(yu)潰逃(tao)。瓦崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)乘勝攻占滎陽(yang)(yang)(yang)城(cheng),為奪取(qu)糧倉,發展壯(zhuang)大(da)(da)力(li)(li)量,創造(zao)了(le)有利條件(jian)。
隋(sui)大業(ye)十三年(nian)(nian)(617年(nian)(nian)),瓦(wa)(wa)崗(gang)(gang)軍(jun)首領翟(zhai)讓(rang)李(li)密率(lv)兵(bing)襲(xi)取(qu)隋(sui)重要糧食(shi)儲存地洛(luo)口倉(cang)(今(jin)河(he)南(nan)(nan)鞏(gong)義東(dong)(dong)(dong)北)的作戰(zhan)(zhan)。是年(nian)(nian)二月(yue),投奔瓦(wa)(wa)崗(gang)(gang)軍(jun)的李(li)密認為東(dong)(dong)(dong)都(dou)(dou)(dou)(今(jin)洛(luo)陽)空虛,士(shi)兵(bing)缺乏(fa)訓練(lian),沒有戰(zhan)(zhan)斗力(li);留(liu)守東(dong)(dong)(dong)都(dou)(dou)(dou)的隋(sui)煬帝之孫越王(wang)楊侗(dong)年(nian)(nian)幼無(wu)知(zhi),諸官政令不統一(yi)(yi)(yi)- ,士(shi)民(min)離(li)(li)心離(li)(li)德;段達元文都(dou)(dou)(dou)這類隋(sui)朝(chao)舊將(jiang),周而(er)無(wu)謀,控(kong)制不住局勢(shi)。于(yu)是,便建議都(dou)(dou)(dou)讓(rang)乘違攻(gong)(gong)東(dong)(dong)(dong)都(dou)(dou)(dou)。同時,他(ta)還派親(qin)信裝叔(shu)方(fang)偵察城(cheng)內的實況,被(bei)留(liu)守官發(fa)覺后(hou),加強守備措施,并且飛快向江都(dou)(dou)(dou)煬帝報告。在(zai)攻(gong)(gong)城(cheng)之勢(shi)到(dao)了(le)不可不發(fa)之時,李(li)密、翟(zhai)讓(rang)率(lv)領精兵(bing)7000人(ren),出陽城(cheng)(今(jin)河(he)南(nan)(nan)登封東(dong)(dong)(dong)南(nan)(nan)),越過方(fang)山,從羅口(今(jin)鞏(gong)義東(dong)(dong)(dong)南(nan)(nan))襲(xi)擊洛(luo)口倉(cang),一(yi)(yi)(yi)舉取(qu)得(de)成功(gong)。打開糧倉(cang),任饑(ji)民(min)隨意去(qu)拿(na),連(lian)老人(ren)孩子都(dou)(dou)(dou)盡力(li)背糧,幾十里道路上一(yi)(yi)(yi)一(yi)(yi)(yi)個(ge)接-一(yi)(yi)(yi)個(ge)。瓦(wa)(wa)崗(gang)(gang)軍(jun)占(zhan)(zhan)領洛(luo)口倉(cang),開倉(cang)濟貧,不僅從政治(zhi)上廣(guang)泛(fan)發(fa)動(dong)了(le)窮苦百姓參加義軍(jun),也有著重要的軍(jun)事價值。瓦(wa)(wa)崗(gang)(gang)軍(jun)切斷了(le)東(dong)(dong)(dong)都(dou)(dou)(dou)洛(luo)陽重要的糧食(shi)供(gong)應基地,占(zhan)(zhan)領了(le)戰(zhan)(zhan)略要地,以(yi)逸待勞(lao),取(qu)得(de)了(le)主動(dong)。
隋(sui)(sui)大(da)(da)(da)業(ye)十三(san)年(nian)(617年(nian)),瓦(wa)崗(gang)軍(jun)繼奪取洛口倉(cang)后,在(zai)石(shi)子(zi)河(今(jin)河南(nan)(nan)(nan)鞏義東(dong)(dong)南(nan)(nan)(nan))東(dong)(dong)南(nan)(nan)(nan)粉碎(sui)隋(sui)(sui)軍(jun)東(dong)(dong)西兩面夾(jia)攻的(de)(de)一(yi)(yi)次伏擊戰。是年(nian)二(er)月,越王楊侗派(pai)虎(hu)賁郎將劉(liu)長恭(gong)、光祿少卿房(fang)謝(xie)為帥,帶領步(bu)騎2.5萬(wan)人征討瓦(wa)崗(gang)軍(jun)。當初,東(dong)(dong)都(dou)(今(jin)洛陽市)的(de)(de)官(guan)宦子(zi)弟都(dou)以為瓦(wa)崗(gang)軍(jun)是一(yi)(yi)群饑不(bu)揮食(shi)的(de)(de)烏合(he)之眾,容(rong)易攻破,紛(fen)紛(fen)應募(mu)爭功。奉詔的(de)(de)官(guan)兵(bing)衣(yi)者整齊,武器精良(liang),軍(jun)容(rong)倒也盛大(da)(da)(da)。劉(liu)長恭(gong)率兵(bing)自洛陽東(dong)(dong)進(jin),煬帝(di)又命河南(nan)(nan)(nan)討捕大(da)(da)(da)使裴仁基(ji)等率本部(bu)人馬從泥(ni)水(今(jin)河南(nan)(nan)(nan)滎(ying)陽西北)出發,欲東(dong)(dong)西兩面夾(jia)擊瓦(wa)崗(gang)軍(jun),約定十一(yi)(yi)日在(zai)路口倉(cang)城南(nan)(nan)(nan)會師(shi)。隋(sui)(sui)軍(jun)的(de)(de)作戰計劃,早已被翟讓(rang)、李密獲知。從東(dong)(dong)都(dou)來(lai)的(de)(de)兵(bing)先到達(da)作戰地城,士兵(bing)還沒吃早飯,劉(liu)長恭(gong)便驅趕(gan)他(ta)們渡洛水,一(yi)(yi)字排開,列陣(zhen)石(shi)子(zi)河西,南(nan)(nan)(nan)北相接(jie)10余里(li)。翟讓(rang).李密便選精兵(bing)強勇,共(gong)分10隊(dui),令4隊(dui)埋伏在(zai)橫嶺(今(jin)河南(nan)(nan)(nan)鞏義東(dong)(dong))下阻(zu)擊裴仁基(ji)部(bu),派(pai)6隊(dui)列陣(zhen)石(shi)子(zi)河東(dong)(dong)。劉(liu)長恭(gong)見瓦(wa)崗(gang)軍(jun)人少,輕視其作戰能力。翟讓(rang)先與隋(sui)(sui)軍(jun)接(jie)戰。正當雙方膠著之時,李密率領大(da)(da)(da)隊(dui)人馬橫沖敵陣(zhen)。隋(sui)(sui)兵(bing)又饑又疲,敗退(tui)逃散。劉(liu)長恭(gong)等解衣(yi)潛逃,保住性命,奔還東(dong)(dong)都(dou),部(bu)屬死者十之五六。翟讓(rang)和李密全(quan)部(bu)收繳隋(sui)(sui)軍(jun)丟棄(qi)的(de)(de)輜重器甲,威聲(sheng)大(da)(da)(da)振。裴仁基(ji)聞風(feng),懼不(bu)敢進(jin),電兵(bing)百花(hua)谷(今(jin)河南(nan)(nan)(nan)鞏義東(dong)(dong)南(nan)(nan)(nan)),固壘自守。
隋(sui)(sui)大(da)(da)業(ye)十三年(nian)(義寧元年(nian),617年(nian)),瓦(wa)崗(gang)(gang)(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)主帥李(li)(li)(li)密(mi)(mi)在(zai)黑(hei)石(shi)(今河(he)南(nan)鞏(gong)義南(nan)),重(zhong)創(chuang)隋(sui)(sui)江都通(tong)守王(wang)(wang)世(shi)(shi)(shi)(shi)充(chong)的(de)一(yi)(yi)一(yi)(yi)次(ci)重(zhong)要作戰(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)。是(shi)年(nian)十月(yue)(yue),王(wang)(wang)世(shi)(shi)(shi)(shi)充(chong)率各(ge)路(lu)(lu)隋(sui)(sui)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)10余(yu)(yu)(yu)萬人在(zai)洛(luo)口(kou)向瓦(wa)崗(gang)(gang)(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)發起進攻(gong)。二十五(wu)日(ri),王(wang)(wang)世(shi)(shi)(shi)(shi)充(chong)夜度洛(luo)水,在(zai)黑(hei)石(shi)扎營(ying)。翌(yi)日(ri),兩(liang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)在(zai)洛(luo)水北(bei)岸會(hui)戰(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)。隋(sui)(sui)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)戈矛多,依險隘(ai)交(jiao)(jiao)戰(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)有(you)(you)利(li)(li)。瓦(wa)崗(gang)(gang)(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)長(chang)槍(qiang)馬騎(qi)(qi)占優(you)勢(shi)(shi),適宜平原作戰(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)。當時交(jiao)(jiao)戰(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)地(di)城(cheng),北(bei)限大(da)(da)山(shan),南(nan)臨洛(luo)水,地(di)勢(shi)(shi)狹窄(zhai),騎(qi)(qi)兵(bing)(bing)難馳。王(wang)(wang)世(shi)(shi)(shi)(shi)充(chong)在(zai)交(jiao)(jiao)戰(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)之(zhi)(zhi)(zhi)初,憑(ping)借有(you)(you)利(li)(li)地(di)形,揚其(qi)所長(chang),縱(zong)兵(bing)(bing)猛(meng)擊(ji)(ji)李(li)(li)(li)密(mi)(mi),瓦(wa)崗(gang)(gang)(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)迎戰(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)失(shi)利(li)(li),護軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)柴孝和溺死于(yu)洛(luo)水。王(wang)(wang)世(shi)(shi)(shi)(shi)充(chong)圍(wei)攻(gong)月(yue)(yue)城(cheng)(今河(he)南(nan)鞏(gong)義西(xi)北(bei))時,李(li)(li)(li)密(mi)(mi)派(pai)(pai)部(bu)屬帶兵(bing)(bing)東走月(yue)(yue)城(cheng)助(zhu)陣(zhen)(zhen),親自(zi)(zi)率領精(jing)銳的(de)騎(qi)(qi)兵(bing)(bing)偷襲(xi)王(wang)(wang)世(shi)(shi)(shi)(shi)充(chong)的(de)黑(hei)石(shi)大(da)(da)本(ben)營(ying)。隋(sui)(sui)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)驚恐萬分(fen),連(lian)續6次(ci)舉烽火告急。王(wang)(wang)世(shi)(shi)(shi)(shi)充(chong)慌忙放棄圍(wei)攻(gong)月(yue)(yue)城(cheng),狼狽自(zi)(zi)數;李(li)(li)(li)密(mi)(mi)率部(bu)隨其(qi)后(hou)(hou)猛(meng)烈追殺(sha)(sha),大(da)(da)敗(bai)(bai)(bai)(bai)隋(sui)(sui)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun),斬首3000余(yu)(yu)(yu)級。十一(yi)(yi)月(yue)(yue)初九,兩(liang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)又在(zai)石(shi)子(zi)河(he)(今河(he)南(nan)鞏(gong)義東)布陣(zhen)(zhen)而戰(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)。李(li)(li)(li)密(mi)(mi)布陣(zhen)(zhen)南(nan)北(bei)10余(yu)(yu)(yu)里(li),翟(zhai)讓率軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)先與王(wang)(wang)世(shi)(shi)(shi)(shi)充(chong)戰(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan),不利(li)(li)而退,王(wang)(wang)世(shi)(shi)(shi)(shi)充(chong)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)追擊(ji)(ji)瓦(wa)崗(gang)(gang)(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun),王(wang)(wang)伯當裝仁基從一(yi)(yi)旁(pang)橫斷隋(sui)(sui)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)后(hou)(hou)路(lu)(lu),李(li)(li)(li)密(mi)(mi)率領中(zhong)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)反擊(ji)(ji),王(wang)(wang)世(shi)(shi)(shi)(shi)充(chong)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)慘敗(bai)(bai)(bai)(bai)西(xi)逃(tao)。十二月(yue)(yue)二十四日(ri),王(wang)(wang)世(shi)(shi)(shi)(shi)充(chong)部(bu)糧草供(gong)應緊張,夜襲(xi)倉城(cheng)(今河(he)南(nan)鞏(gong)義東洛(luo)口(kou)倉),中(zhong)瓦(wa)崗(gang)(gang)(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)埋伏(fu),大(da)(da)敗(bai)(bai)(bai)(bai)而逃(tao)。在(zai)這次(ci)戰(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)斗中(zhong),隋(sui)(sui)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)驍將費(fei)青奴被(bei)殺(sha)(sha),士卒戰(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)溺死者千余(yu)(yu)(yu)人。黑(hei)石(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)戰(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan)(zhan),李(li)(li)(li)密(mi)(mi)兼采“圍(wei)魏救趙(zhao)”之(zhi)(zhi)(zhi)長(chang),派(pai)(pai)兵(bing)(bing)退保月(yue)(yue)城(cheng),親自(zi)(zi)抄襲(xi)隋(sui)(sui)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)大(da)(da)營(ying);隨后(hou)(hou),兩(liang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)擺陣(zhen)(zhen)于(yu)石(shi)子(zi)河(he),既(ji)正面進攻(gong)又側后(hou)(hou)襲(xi)擊(ji)(ji),收(shou)到了大(da)(da)敗(bai)(bai)(bai)(bai)王(wang)(wang)世(shi)(shi)(shi)(shi)充(chong)的(de)奇(qi)效。
隋(sui)義(yi)(yi)(yi)寧二年(618年),瓦崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)在(zai)洛(luo)(luo)(luo)口倉(今河(he)(he)南(nan)(nan)鞏義(yi)(yi)(yi)東北)附近(jin)的(de)洛(luo)(luo)(luo)水(shui)之(zhi)(zhi)南(nan)(nan),擊敗隋(sui)江(jiang)都(dou)(dou)通守王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)的(de)又一(yi)次(ci)重要(yao)作戰(zhan)。是(shi)年正(zheng)月,王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)得(de)(de)到(dao)東都(dou)(dou)7萬(wan)援軍(jun)(jun)(jun)(jun)的(de)補充(chong)后(hou),在(zai)洛(luo)(luo)(luo)水(shui)之(zhi)(zhi)北進(jin)攻(gong)李(li)(li)密部(bu),又被打敗,于是(shi),兵(bing)(bing)(bing)(bing)屯鞏縣(今河(he)(he)南(nan)(nan)鞏義(yi)(yi)(yi)東南(nan)(nan))之(zhi)(zhi)北。正(zheng)月十五日(ri),命(ming)令諸軍(jun)(jun)(jun)(jun)建造(zao)浮橋,伺機(ji)(ji)大舉(ju)反(fan)攻(gong)瓦崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)。由于缺乏統一(yi)指揮(hui),形成橋先造(zao)成的(de)先進(jin)攻(gong)前后(hou)動作不一(yi)-的(de)局面。虎賁郎將(jiang)(jiang)王(wang)(wang)(wang)辯(bian)(bian)攻(gong)破瓦崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)外柵,李(li)(li)密營中(zhong)驚擾(rao)亂(luan)作一(yi)團,將(jiang)(jiang)要(yao)敗潰。王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)卻(que)不曉得(de)(de)這時(shi)戰(zhan)況(kuang),鳴(ming)號角(jiao)收(shou)攏王(wang)(wang)(wang)辯(bian)(bian)軍(jun)(jun)(jun)(jun),李(li)(li)密乘機(ji)(ji)率(lv)(lv)領敢(gan)死(si)隊猛烈反(fan)擊。隋(sui)軍(jun)(jun)(jun)(jun)大敗,爭(zheng)相過橋,溺死(si)者(zhe)萬(wan)余人(ren)(ren)(ren)。王(wang)(wang)(wang)辯(bian)(bian)等6員大將(jiang)(jiang)陣亡,王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)得(de)(de)以幸免,洛(luo)(luo)(luo)水(shui)之(zhi)(zhi)北的(de)隋(sui)軍(jun)(jun)(jun)(jun)全線(xian)責散(san)(san)。王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)自(zi)知(zhi)戰(zhan)敗負罪,不敢(gan)回(hui)東都(dou)(dou),帶余部(bu)直奔河(he)(he)陽(今河(he)(he)南(nan)(nan)孟州南(nan)(nan))。這一(yi)夜,疾風寒(han)雨,士(shi)卒涉水(shui)過河(he)(he),衣服濕(shi)透,在(zai)途中(zhong)凍死(si)者(zhe)又以萬(wan)計(ji)。王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)獨自(zi)帶數(shu)千人(ren)(ren)(ren)馬(ma)撒回(hui)河(he)(he)陽,自(zi)我關押(ya)請(qing)罪。越(yue)王(wang)(wang)(wang)楊侗在(zai)用(yong)人(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)際不敢(gan)懲治重臣,反(fan)而派(pai)使者(zhe)赦免其罪,召還(huan)東都(dou)(dou),賜金帛(bo)、美女以穩(wen)定其情緒。王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)收(shou)攏逃(tao)亡流散(san)(san)的(de)殘兵(bing)(bing)(bing)(bing),得(de)(de)萬(wan)余人(ren)(ren)(ren),屯兵(bing)(bing)(bing)(bing)含嘉城(今洛(luo)(luo)(luo)陽市(shi)東北),從此不敢(gan)輕易出兵(bing)(bing)(bing)(bing)。李(li)(li)密半領的(de)瓦崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)卻(que)乘勝占領金墉城(今河(he)(he)南(nan)(nan)洛(luo)(luo)(luo)陽東),義(yi)(yi)(yi)軍(jun)(jun)(jun)(jun)迅速發展到(dao)30萬(wan)人(ren)(ren)(ren),陳兵(bing)(bing)(bing)(bing)于北邙(mang)山(shan)一(yi)線(xian),向南(nan)(nan)威過上春門。十九日(ri),隋(sui)將(jiang)(jiang)金紫(zi)光祿大夫段(duan)達民(min)部(bu)尚書(shu)韋(wei)津出兵(bing)(bing)(bing)(bing)抗(kang)拒。段(duan)達看到(dao)李(li)(li)密兵(bing)(bing)(bing)(bing)馬(ma)強大,膽怯(qie)率(lv)(lv)兵(bing)(bing)(bing)(bing)退回(hui)。李(li)(li)密縱兵(bing)(bing)(bing)(bing)追(zhui)趕,隋(sui)軍(jun)(jun)(jun)(jun)當(dang)即(ji)潰散(san)(san),韋(wei)津死(si)于戰(zhan)中(zhong)。洛(luo)(luo)(luo)水(shui)南(nan)(nan)岸之(zhi)(zhi)戰(zhan),李(li)(li)密數(shu)次(ci)抓住(zhu)隋(sui)軍(jun)(jun)(jun)(jun)撤退之(zhi)(zhi)機(ji)(ji),猛擊半渡之(zhi)(zhi)兵(bing)(bing)(bing)(bing),窮追(zhui)不舍,獲得(de)(de)成功。偃師(shi)(今河(he)(he)南(nan)(nan)偃師(shi)東)、柏谷(今河(he)(he)南(nan)(nan)宜(yi)陽南(nan)(nan))及河(he)(he)陽等地的(de)隋(sui)將(jiang)(jiang)紛紛率(lv)(lv)部(bu)投降。江(jiang)淮(huai)等許多地方的(de)義(yi)(yi)(yi)軍(jun)(jun)(jun)(jun)爭(zheng)先恐后(hou)響應(ying)瓦崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)(jun),李(li)(li)密所率(lv)(lv)義(yi)(yi)(yi)軍(jun)(jun)(jun)(jun)得(de)(de)到(dao)長足發展。
唐(tang)武(wu)德元年(618年),瓦(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)在黎陽(yang)(yang)(yang)(今(jin)(jin)河(he)南浚縣(xian)東)與宇(yu)(yu)(yu)(yu)文化(hua)(hua)及(ji)(ji)官僚集團的(de)一次正面消耗戰斗。是年六月,弒殺隋煬帝而獨攬大權的(de)宇(yu)(yu)(yu)(yu)文化(hua)(hua)及(ji)(ji)率兵(bing)10萬自江都北(bei)指黎陽(yang)(yang)(yang),分兵(bing)圍瓦(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)將領徐世勤(qin)(qin)軍(jun)(jun)(jun)于倉(cang)城。李(li)(li)密親自帶領2萬步騎前(qian)去迎戰。當時隋越王楊侗(dong)已(yi)稱(cheng)帝,遺使授予李(li)(li)密太(tai)駙(fu)、尚(shang)書(shu)令(ling)、東南道大行臺(tai)行軍(jun)(jun)(jun)元帥、魏(wei)國公等頭銜(xian),命令(ling)他(ta)先(xian)平宇(yu)(yu)(yu)(yu)文化(hua)(hua)及(ji)(ji),然后人朝輔政(zheng)。宇(yu)(yu)(yu)(yu)文化(hua)(hua)及(ji)(ji)兵(bing)至(zhi)黎陽(yang)(yang)(yang),與瓦(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)相遇,李(li)(li)密知宇(yu)(yu)(yu)(yu)文化(hua)(hua)及(ji)(ji)軍(jun)(jun)(jun)糧草不(bu)足,利在急戰,有意不(bu)與之(zhi)交鋒(feng),卻深兵(bing)阻遏(e)其(qi)歸路,又深遣徐世勤(qin)(qin)周守家陽(yang)(yang)(yang)倉(cang)(今(jin)(jin)河(he)南浚縣(xian)西(xi)南)。字(zi)文化(hua)(hua)及(ji)(ji)多(duo)次進攻倉(cang)城,仍不(bu)能克。李(li)(li)密算(suan)計著宇(yu)(yu)(yu)(yu)文化(hua)(hua)及(ji)(ji)糧已(yi)用(yong)盡,難(nan)以(yi)支持,于是假裝與之(zhi)講(jiang)和,以(yi)麻痹(bi)其(qi)部(bu)(bu)屬。宇(yu)(yu)(yu)(yu)文化(hua)(hua)及(ji)(ji)卻不(bu)醒悟(wu),還寄希望李(li)(li)密贈送糧草,而對(dui)其(qi)部(bu)(bu)屬用(yong)糧毫不(bu)控制。后來他(ta)發現中(zhong)計,非(fei)常生(sheng)氣,與李(li)(li)密在衛(wei)州的(de)童山(shan)(今(jin)(jin)河(he)南浚縣(xian)西(xi)南)下擺(bai)開戰場,從早到(dao)晚鏖戰。李(li)(li)密被流矢射傷(shang)墮(duo)馬,昏死過去,被部(bu)(bu)將秦叔(shu)寶(bao)救回,退屯(tun)于汲縣(xian)(今(jin)(jin)河(he)南衛(wei)輝市)。宇(yu)(yu)(yu)(yu)文化(hua)(hua)及(ji)(ji)部(bu)(bu)也力竭糧盡,部(bu)(bu)下又紛紛背叛他(ta),便(bian)率部(bu)(bu)北(bei)趨魏(wei)縣(xian)(今(jin)(jin)河(he)北(bei)大名(ming)西(xi)南)。宇(yu)(yu)(yu)(yu)文化(hua)(hua)及(ji)(ji)部(bu)(bu)將陳智略、張童兒等先(xian)后歸附瓦(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)。起初,宇(yu)(yu)(yu)(yu)文化(hua)(hua)及(ji)(ji)留(liu)輜(zi)重(zhong)于東郡(今(jin)(jin)河(he)南滑縣(xian)東南),派刑部(bu)(bu)尚(shang)書(shu)王軌守之(zhi)。這時,王軌連(lian)整個都一起向(xiang)李(li)(li)密投(tou)降。黎陽(yang)(yang)(yang)之(zhi)戰是瓦(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)(gang)軍(jun)(jun)(jun)以(yi)寡敵眾的(de)--場阻擊(ji)戰,對(dui)遲滯宇(yu)(yu)(yu)(yu)文化(hua)(hua)及(ji)(ji)北(bei)歸東都,瓦(wa)(wa)(wa)(wa)解隋軍(jun)(jun)(jun)起到(dao)了重(zhong)要作用(yong)。
唐武德元年(618年),瓦(wa)(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)軍(jun)(jun)首(shou)領(ling)(ling)(ling)李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)與(yu)搶(qiang)先(xian)(xian)在(zai)洛(luo)陽(yang)發(fa)動(dong)官(guan)廷(ting)政變(bian)成(cheng)功的(de)(de)(de)(de)王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong),在(zai)北(bei)(bei)(bei)邙(mang)山(今(jin)河(he)(he)(he)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)洛(luo)陽(yang)市北(bei)(bei)(bei))一(yi)帶發(fa)生的(de)(de)(de)(de)大(da)規模作(zuo)戰(zhan)(zhan)(zhan)。自(zi)從李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)向(xiang)隋皇泰(tai)主楊(yang)(yang)侗(dong)(dong)稱(cheng)(cheng)臣以(yi)后,在(zai)與(yu)宇文(wen)化及(ji)(ji)作(zuo)戰(zhan)(zhan)(zhan)時(shi),每獲勝都(dou)(dou)遣使(shi)向(xiang)楊(yang)(yang)侗(dong)(dong)告捷,逮住(zhu)殺(sha)害隋煬帝的(de)(de)(de)(de)兇手于弘達(da)(da)也及(ji)(ji)時(shi)獻上,以(yi)求恩寵。楊(yang)(yang)侗(dong)(dong)召李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)人(ren)(ren)(ren)(ren)朝(chao)議事,率部開到(dao)溫(wen)縣(今(jin)河(he)(he)(he)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)溫(wen)縣)。王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)殺(sha)元文(wen)都(dou)(dou)等(deng),在(zai)東(dong)都(dou)(dou)洛(luo)陽(yang)搶(qiang)先(xian)(xian)發(fa)動(dong)了官(guan)廷(ting)政變(bian)。李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)人(ren)(ren)(ren)(ren)東(dong)都(dou)(dou)稱(cheng)(cheng)帝的(de)(de)(de)(de)美夢被(bei)打(da)破,只得仍駐扎在(zai)金墉城(cheng)(今(jin)河(he)(he)(he)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)洛(luo)陽(yang)東(dong))。唐武德元年九月(yue),王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)抓(zhua)住(zhu)瓦(wa)(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)軍(jun)(jun)久戰(zhan)(zhan)(zhan)疲(pi)憊,軍(jun)(jun)心(xin)不穩(wen),尤(you)其是破宇文(wen)化及(ji)(ji)時(shi),傷(shang)亡很(hen)重又未得到(dao)休整機(ji),挑選精(jing)銳2萬余(yu)人(ren)(ren)(ren)(ren),馬(ma)2000余(yu)匹,屯兵(bing)通濟策(ce)(今(jin)河(he)(he)(he)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)孟州境(jing)內)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan),在(zai)渠上架起三座橋,以(yi)便與(yu)瓦(wa)(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)軍(jun)(jun)決戰(zhan)(zhan)(zhan)。李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)留王(wang)(wang)(wang)伯(bo)當守大(da)本營金墉城(cheng),親領(ling)(ling)(ling)精(jing)兵(bing)出(chu)(chu)偃(yan)師(shi)(今(jin)河(he)(he)(he)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)偃(yan)師(shi)東(dong)),在(zai)邙(mang)山南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)麓擺(bai)陣(zhen)迎戰(zhan)(zhan)(zhan)王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)。在(zai)商議作(zuo)戰(zhan)(zhan)(zhan)方案時(shi),裴(pei)仁基(ji)提出(chu)(chu)乘洛(luo)陽(yang)空虛,率精(jing)兵(bing)逼東(dong)都(dou)(dou),使(shi)王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)奔(ben)命(ming)疲(pi)勞,將(jiang)其擊(ji)(ji)破的(de)(de)(de)(de)建議;魏征提出(chu)(chu)以(yi)逸待勞奇策(ce),李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)都(dou)(dou)不予采(cai)納,卻采(cai)納多(duo)數(shu)將(jiang)領(ling)(ling)(ling)的(de)(de)(de)(de)欲戰(zhan)(zhan)(zhan)主張(zhang)。王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)部到(dao)達(da)(da)后,立即派出(chu)(chu)數(shu)百騎(qi)兵(bing)在(zai)偃(yan)師(shi)城(cheng)北(bei)(bei)(bei)攻(gong)打(da)瓦(wa)(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)軍(jun)(jun)將(jiang)領(ling)(ling)(ling)單雄信。瓦(wa)(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)軍(jun)(jun)驍將(jiang)裴(pei)行儼、孫長樂、程咬金等(deng)10余(yu)人(ren)(ren)(ren)(ren)皆(jie)遇重創。當時(shi),李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)初勝宇文(wen)化及(ji)(ji),輕視王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong),不設壁壘。王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)夜遺200余(yu)騎(qi)潛人(ren)(ren)(ren)(ren)北(bei)(bei)(bei)邙(mang)山,埋伏溪谷之中(zhong),次日凌展,動(dong)員部下(xia)暫死(si)沖鋒,未等(deng)李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)軍(jun)(jun)成(cheng)列(lie),搶(qiang)先(xian)(xian)發(fa)起猛攻(gong)。李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)軍(jun)(jun)戰(zhan)(zhan)(zhan)敗,其部將(jiang)裴(pei)仁基(ji)祖君(jun)彥等(deng)數(shu)十(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)被(bei)俘(fu),李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)帶領(ling)(ling)(ling)殘兵(bing)萬余(yu)人(ren)(ren)(ren)(ren)馳奔(ben)洛(luo)口(kou)倉(cang)(今(jin)河(he)(he)(he)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)鞏義東(dong)北(bei)(bei)(bei))。王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)圍攻(gong)偃(yan)師(shi),守將(jiang)鄭(zheng)題部屬士卒(zu)暗(an)中(zhong)叛(pan)變(bian),把(ba)(ba)城(cheng)池獻給王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)。李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)正準備退守路(lu)口(kou)倉(cang)城(cheng),其長史邴元真卻已(yi)暗(an)中(zhong)派人(ren)(ren)(ren)(ren)給王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)送(song)信,勾引王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)部跟蹤偷襲。李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)察覺此事以(yi)后,表面若無其事,準備重操故伎,在(zai)王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)部半渡洛(luo)水時(shi),突然襲擊(ji)(ji)。由于內奸(jian)做手腳,等(deng)到(dao)王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)軍(jun)(jun)已(yi)渡過洛(luo)水時(shi),李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)的(de)(de)(de)(de)報警人(ren)(ren)(ren)(ren)員卻還不發(fa)號,貽誤戰(zhan)(zhan)(zhan)機(ji),卻讓王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)偷襲成(cheng)功。李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)自(zi)感力不勝敵(di)(di),帶領(ling)(ling)(ling)隨行人(ren)(ren)(ren)(ren)馬(ma)逃(tao)遁(dun),直接奔(ben)向(xiang)虎(hu)牢(今(jin)河(he)(he)(he)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)滎陽(yang)西北(bei)(bei)(bei)),邴元真把(ba)(ba)瓦(wa)(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)軍(jun)(jun)賴以(yi)生存的(de)(de)(de)(de)洛(luo)口(kou)倉(cang)城(cheng)獻給了王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)。這(zhe)次北(bei)(bei)(bei)邙(mang)山之戰(zhan)(zhan)(zhan),王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)共俘(fu)降(jiang)瓦(wa)(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)軍(jun)(jun)10余(yu)萬人(ren)(ren)(ren)(ren),瓦(wa)(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)軍(jun)(jun)將(jiang)領(ling)(ling)(ling)數(shu)十(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)被(bei)俘(fu),陳智略、張(zhang)童(tong)仁、單雄信等(deng)投降(jiang)。李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)率殘部逃(tao)至河(he)(he)(he)陽(yang)(今(jin)河(he)(he)(he)南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)孟州南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan))后,還企圖南(nan)(nan)(nan)(nan)(nan)阻黃河(he)(he)(he),北(bei)(bei)(bei)守太行山,東(dong)連(lian)(lian)黎陽(yang),以(yi)圖進取(qu)。但是,這(zhe)時(shi)諸將(jiang)情(qing)緒(xu)沮喪到(dao)極點,認為大(da)勢(shi)已(yi)去,難(nan)以(yi)恢復。在(zai)進退維谷的(de)(de)(de)(de)窘境(jing)下(xia),李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)率殘部2萬人(ren)(ren)(ren)(ren)進人(ren)(ren)(ren)(ren)關中(zhong),投降(jiang)了唐王(wang)(wang)(wang)朝(chao)。其他將(jiang)帥和州縣首(shou)領(ling)(ling)(ling)則多(duo)歸附于王(wang)(wang)(wang)世(shi)(shi)充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)。北(bei)(bei)(bei)邙(mang)山的(de)(de)(de)(de)慘敗,使(shi)瓦(wa)(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)軍(jun)(jun)瓦(wa)(wa)(wa)(wa)(wa)解,潰不成(cheng)軍(jun)(jun)。李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)輕敵(di)(di)是致(zhi)敗的(de)(de)(de)(de)重要原因(yin),而瓦(wa)(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)軍(jun)(jun)內部叛(pan)徒出(chu)(chu)賣(mai)軍(jun)(jun)情(qing)和軍(jun)(jun)機(ji),充(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)(chong)作(zuo)內應,也是李(li)(li)(li)(li)(li)密(mi)(mi)(mi)(mi)(mi)連(lian)(lian)戰(zhan)(zhan)(zhan)皆(jie)敗,愈敗愈慘的(de)(de)(de)(de)一(yi)個致(zhi)命(ming)的(de)(de)(de)(de)原因(yin)。
翟(zhai)讓(rang)(rang)(?—617),隋末農民起(qi)義瓦崗軍(jun)領袖,東郡韋城縣(今河(he)南(nan)(nan)滑(hua)縣東南(nan)(nan))人(ren)。曾任壽郡法曹,犯法當斬,獄吏黃君漢(han)知其(qi)驍勇,不顧個人(ren)安危(wei),私自釋放。隋大(da)業七年(611年),翟(zhai)讓(rang)(rang)與同郡人(ren)徐世績、單雄信起(qi)兵(bing)瓦崗。
李(li)(li)密(582—619),隋末農民(min)起義中(zhong)瓦(wa)崗(gang)軍領袖。京(jing)兆長安(an)(今(jin)陜西西安(an))人。隋大業九年(613年),楊(yang)玄感(gan)(gan)于黎(li)陽起兵反隋,召李(li)(li)密出謀劃策。后(hou)楊(yang)玄感(gan)(gan)敗(bai),李(li)(li)密逃亡。十二(er)年。入(ru)瓦(wa)崗(gang)軍。
瓦(wa)崗(gang)寨起(qi)義歷經(jing)八年(nian),它和(he)中國其(qi)它農民起(qi)義一起(qi),經(jing)過浴血奮戰,參(can)與了推翻隋王朝的斗爭,沉重地(di)打擊了世族豪(hao)強地(di)主階級。由此,中國進(jin)入了封建社(she)會的繁(fan)榮時期。
瓦崗寨起義(yi)的(de)(de)(de)故(gu)事(shi)是深入人(ren)(ren)心的(de)(de)(de)。那(nei)大抵是因為(wei)《隋(sui)唐演義(yi)》、《說唐>等(deng)歷(li)史(shi)小說的(de)(de)(de)廣泛流傳、一代又一代地說書人(ren)(ren)和傳統戲曲的(de)(de)(de)創作(zuo)和渲染(ran),使得義(yi)軍首領和他們(men)的(de)(de)(de)斗爭史(shi)跡成(cheng)為(wei)家喻戶曉的(de)(de)(de)故(gu)事(shi)。還因為(wei)它(ta)(ta)處(chu)在中國歷(li)史(shi)上的(de)(de)(de)一個重要轉折關(guan)頭,它(ta)(ta)推翻的(de)(de)(de)是歷(li)史(shi)上最荒唐無道的(de)(de)(de)隋(sui)煬帝(di),它(ta)(ta)引(yin)發(fa)的(de)(de)(de)是歷(li)史(shi)上最值得稱贊(zan)的(de)(de)(de)唐王(wang)朝,是貞觀之治。
瓦(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)(gang)寨(zhai)(zhai)被人(ren)們譽為“隋唐(tang)風云第一(yi)寨(zhai)(zhai)”,游(you)客為爭相一(yi)睹瓦(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)(gang)寨(zhai)(zhai)雄姿而紛(fen)至沓來瓦(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)(gang)寨(zhai)(zhai)景(jing)(jing)區(qu)(qu)為“一(yi)街(jie)多(duo)(duo)景(jing)(jing)”:一(yi)街(jie)為“隋唐(tang)商(shang)業街(jie)”,古建(jian)筑群多(duo)(duo)迭(die)3000余畝,街(jie)道寬敞,樹木蒼翠,商(shang)賈云集。在此(ci)可領略唐(tang)朝盛(sheng)世(shi)的繁華,追尋己逝的隋韻(yun)唐(tang)風;多(duo)(duo)景(jing)(jing)為瓦(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)(gang)軍點將臺遺址(占地(di)150多(duo)(duo)畝,分為瓦(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)(gang)寨(zhai)(zhai)城樓、牌坊、二賢莊度假村(cun)等多(duo)(duo)個景(jing)(jing)點)、瓦(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)(gang)軍遺址區(qu)(qu)、家(jia)眷耕織區(qu)(qu)、戰陣(zhen)(zhen)(zhen)迷(mi)宮區(qu)(qu)、沙場演武區(qu)(qu)、國公祠、地(di)穴宮、瓦(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)(gang)軍事跡展(zhan)廳、瓦(wa)(wa)(wa)(wa)崗(gang)(gang)湖、怪陣(zhen)(zhen)(zhen)、程咬金籬笆院、振義草堂、翟家(jia)院子、天(tian)陣(zhen)(zhen)(zhen)、地(di)陣(zhen)(zhen)(zhen)、石(shi)棋(qi)陣(zhen)(zhen)(zhen)、梅花樁、演武場、東岳(yue)廟等旅(lv)游(you)景(jing)(jing)點。