錢塘湖春行
孤山寺(si)北賈亭西,水面初平云腳低(di)。
幾處早鶯爭暖(nuan)樹,誰(shui)家新燕啄春泥(ni)。
亂花漸(jian)欲迷人(ren)眼(yan),淺(qian)草才能沒馬蹄。
最愛湖東行不足,綠楊陰里白沙堤。
⑴錢塘湖:即(ji)杭州(zhou)西湖。
⑵孤山(shan)寺:南北(bei)朝(chao)時(shi)期陳文帝(522年(nian)~565年(nian))初年(nian)建,名承(cheng)福,宋(song)時(shi)改名廣華。孤山(shan):在西湖(hu)的里、外湖(hu)之間,因與其他山(shan)不相接(jie)連,所以(yi)稱孤山(shan)。上(shang)有孤山(shan)亭(ting),可(ke)俯瞰西湖(hu)全(quan)(quan)景(jing)。賈亭(ting):又叫賈公亭(ting)。西湖(hu)名勝之一,唐(tang)朝(chao)賈全(quan)(quan)所筑。唐(tang)貞元(唐(tang)德宗年(nian)號,785年(nian)~805年(nian))中,賈全(quan)(quan)出(chu)任杭州刺史,于錢(qian)塘湖(hu)建亭(ting)。人稱“賈亭(ting)”或“賈公亭(ting)”,該亭(ting)至唐(tang)代(dai)末年(nian)。
⑶水(shui)面初(chu)(chu)平(ping):湖(hu)水(shui)才同堤岸(an)齊平(ping),即春水(shui)初(chu)(chu)漲(zhang)。初(chu)(chu):在古漢語(yu)里用作副(fu)詞,常用來表示時間,是指(zhi)不久。云(yun)腳(jiao)低(di):白(bai)云(yun)重重疊(die)疊(die),同湖(hu)面上的波瀾(lan)連成一(yi)片(pian),看上去,浮(fu)云(yun)很低(di),所以說“云(yun)腳(jiao)低(di)”。點明春游起點和(he)途徑之處,著力描繪湖(hu)面景(jing)色。多(duo)見于將雨(yu)或雨(yu)初(chu)(chu)停的時候。云(yun)腳(jiao):接(jie)近地面的云(yun)氣,多(duo)見于將雨(yu)或雨(yu)初(chu)(chu)停時。“腳(jiao)”的本義(yi)指(zhi)人和(he)動物行走(zou)的器(qi)官(guan)。這里指(zhi)低(di)垂的云(yun)。
⑷早(zao)(zao)鶯:初(chu)春時(shi)早(zao)(zao)來的(de)黃鸝。鶯:黃鸝,鳴聲婉轉動聽。爭暖(nuan)樹(shu):爭著飛到向陽的(de)樹(shu)枝(zhi)上去。暖(nuan)樹(shu):向陽的(de)樹(shu)。
⑸新燕(yan):剛(gang)從南方飛回來的燕(yan)子(zi)。啄:銜取(qu)。燕(yan)子(zi)銜泥筑巢。春行(xing)仰觀所見,鶯歌燕(yan)舞,生機動人。側重(zhong)禽鳥。
⑹亂(luan)花:紛繁的花。漸:副詞,漸漸地。欲(yu):副詞,將要(yao),就要(yao)。迷人眼(yan):使人眼(yan)花繚亂(luan)。
⑺淺(qian)(qian)草:淺(qian)(qian)淺(qian)(qian)的青草。才能:剛夠(gou)(gou)上(shang)。沒(mò):遮沒,蓋沒。春行俯察所見,花繁草嫩,春意盎然。側重花草。淺(qian)(qian)淺(qian)(qian)的青草剛夠(gou)(gou)沒過(guo)馬蹄(ti)。
⑻湖(hu)東:以孤(gu)山為(wei)參照物,白沙堤(di)(即白堤(di))在(zai)孤(gu)山的(de)東北面。行不足:百游不厭。足,滿足。
⑼陰:同“蔭”,指樹蔭。白沙堤(di):即今白堤(di),又(you)稱(cheng)沙堤(di)、斷橋堤(di),在(zai)西湖東(dong)畔(pan),唐朝以前已有(you)。白居易在(zai)任杭州刺(ci)史時所筑白堤(di)在(zai)錢(qian)塘門外,是另一條(tiao)。
行至孤山寺北(bei),賈公亭西,暫且歇腳,舉目遠眺,水面平漲,白云低垂,秀色無(wu)邊。
幾(ji)只(zhi)黃(huang)鶯,爭先飛往向陽(yang)樹(shu)木,誰家燕(yan)子,為筑新巢銜來春泥?
鮮花繽紛,幾乎迷人眼神,野草青青,剛(gang)剛(gang)遮沒馬蹄(ti)。
湖東(dong)景色(se),令人流連忘返,最為可愛的,還是那綠(lv)楊掩映的白(bai)沙(sha)堤。
唐穆宗長(chang)慶(qing)二年(nian)(nian)(nian)(822年(nian)(nian)(nian))七月,白(bai)居(ju)易被任(ren)命為杭州的刺(ci)史(shi)(shi),唐敬宗寶歷元年(nian)(nian)(nian)(825年(nian)(nian)(nian))三(san)月又(you)出任(ren)了蘇州刺(ci)史(shi)(shi),所以(yi)這首(shou)《錢塘(tang)湖春(chun)行》寫于長(chang)慶(qing)三(san)、四年(nian)(nian)(nian)(823、824年(nian)(nian)(nian))間的春(chun)天。
白(bai)居易(772年(nian)~846年(nian)),唐(tang)代詩(shi)人,字樂天(tian),號香(xiang)山居士(shi),生于河南新鄭,貞(zhen)元進士(shi),授(shou)秘書省校書郎。元和年(nian)間任左袷遺及左贊善(shan)大夫,后因上(shang)表請求嚴緝刺(ci)(ci)死宰相武元衡的兇手,得罪權貴(gui),貶為江州司馬。長慶初(chu)年(nian)任杭州刺(ci)(ci)史,寶歷初(chu)年(nian)任蘇州刺(ci)(ci)史,后官至(zhi)刑部尚書。在文學上(shang),主張“文章合(he)為時而(er)著,歌詩(shi)合(he)為事而(er)作”,是新樂府運動的倡(chang)導(dao)者。其詩(shi)語言通俗,有(you)“詩(shi)魔(mo)”和“詩(shi)王”之稱(cheng)(cheng)。和元稹并稱(cheng)(cheng)“元白(bai)”,和劉禹錫并稱(cheng)(cheng)“劉白(bai)”,有(you)《白(bai)氏長慶集》傳世。
白居(ju)易在杭州時,有關(guan)湖光山色的題詠很多。這詩處(chu)處(chu)扣緊環境和季節的特(te)征,把剛剛披上春天外衣的西湖,描繪得生意盎然,恰到好處(chu)。
詩(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)首聯(lian)(lian)(lian)(lian)緊扣題目總(zong)寫湖(hu)(hu)(hu)(hu)水。前一(yi)(yi)(yi)句點出(chu)錢(qian)塘(tang)湖(hu)(hu)(hu)(hu)的(de)(de)(de)(de)方位和(he)四周“樓觀(guan)參差”景(jing)象,兩個地名連用(yong)(yong),顯示出(chu)一(yi)(yi)(yi)種動(dong)感,說明詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)是(shi)在(zai)(zai)一(yi)(yi)(yi)邊(bian)走(zou),一(yi)(yi)(yi)邊(bian)觀(guan)賞(shang)。后一(yi)(yi)(yi)句正面(mian)(mian)寫湖(hu)(hu)(hu)(hu)光(guang)水色:春(chun)(chun)水初漲,水面(mian)(mian)與堤(di)岸齊(qi)平,空中舒卷的(de)(de)(de)(de)白(bai)(bai)云(yun)和(he)湖(hu)(hu)(hu)(hu)面(mian)(mian)蕩(dang)漾的(de)(de)(de)(de)波瀾連成一(yi)(yi)(yi)片(pian),正是(shi)典(dian)型(xing)的(de)(de)(de)(de)江南春(chun)(chun)湖(hu)(hu)(hu)(hu)的(de)(de)(de)(de)水態天(tian)容(rong)(rong)。頷聯(lian)(lian)(lian)(lian)寫仰視所見(jian)禽(qin)鳥。鶯(ying)(ying)在(zai)(zai)歌,燕(yan)(yan)在(zai)(zai)舞,顯示出(chu)春(chun)(chun)天(tian)的(de)(de)(de)(de)勃勃生(sheng)機(ji)。黃(huang)鶯(ying)(ying)和(he)燕(yan)(yan)子都是(shi)春(chun)(chun)天(tian)的(de)(de)(de)(de)使(shi)者(zhe),黃(huang)鶯(ying)(ying)用(yong)(yong)它婉轉(zhuan)流利(li)的(de)(de)(de)(de)歌喉向人(ren)(ren)間傳播春(chun)(chun)回大地的(de)(de)(de)(de)喜(xi)訊;燕(yan)(yan)子穿(chuan)花(hua)貼水,銜泥筑巢,又啟(qi)迪人(ren)(ren)們開始春(chun)(chun)日的(de)(de)(de)(de)勞作。“幾處”二(er)字,勾畫出(chu)鶯(ying)(ying)歌的(de)(de)(de)(de)此呼彼應和(he)詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)左右尋聲的(de)(de)(de)(de)情態。“誰家”二(er)字的(de)(de)(de)(de)疑(yi)問,又表(biao)現出(chu)詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)細(xi)膩的(de)(de)(de)(de)心理活動(dong),并使(shi)讀者(zhe)由(you)此產生(sheng)豐富的(de)(de)(de)(de)聯(lian)(lian)(lian)(lian)想(xiang)。頸(jing)聯(lian)(lian)(lian)(lian)寫俯察(cha)所見(jian)花(hua)草(cao)。因(yin)為是(shi)早春(chun)(chun),還未到(dao)百花(hua)盛(sheng)開季(ji)節(jie),所以(yi)(yi)能見(jian)到(dao)的(de)(de)(de)(de)尚不(bu)是(shi)姹紫嫣紅開遍,而(er)是(shi)東一(yi)(yi)(yi)團,西一(yi)(yi)(yi)簇,用(yong)(yong)一(yi)(yi)(yi)個“亂”字來形(xing)容(rong)(rong)。而(er)春(chun)(chun)草(cao)也還沒有長(chang)得豐茂,僅只有沒過馬蹄那(nei)么長(chang),所以(yi)(yi)用(yong)(yong)一(yi)(yi)(yi)個“淺”字來形(xing)容(rong)(rong)。這(zhe)(zhe)一(yi)(yi)(yi)聯(lian)(lian)(lian)(lian)中的(de)(de)(de)(de)“漸欲(yu)”和(he)“才能”又是(shi)詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)觀(guan)察(cha)、欣賞(shang)的(de)(de)(de)(de)感受和(he)判斷,這(zhe)(zhe)就使(shi)客觀(guan)的(de)(de)(de)(de)自然(ran)景(jing)物(wu)化(hua)為帶有詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)主觀(guan)感情色彩的(de)(de)(de)(de)眼(yan)中景(jing)物(wu),使(shi)讀者(zhe)受到(dao)感染(ran)。這(zhe)(zhe)兩聯(lian)(lian)(lian)(lian)細(xi)致地描(miao)繪了西湖(hu)(hu)(hu)(hu)春(chun)(chun)行(xing)(xing)所見(jian)景(jing)物(wu),以(yi)(yi)“早”“新(xin)”“爭(zheng)”“啄”表(biao)現鶯(ying)(ying)燕(yan)(yan)新(xin)來的(de)(de)(de)(de)動(dong)態;以(yi)(yi)“亂”“淺”“漸欲(yu)”“才能”,狀寫花(hua)草(cao)向榮(rong)的(de)(de)(de)(de)趨勢。這(zhe)(zhe)就準確而(er)生(sheng)動(dong)地把詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)邊(bian)行(xing)(xing)邊(bian)賞(shang)的(de)(de)(de)(de)早春(chun)(chun)氣象透露(lu)出(chu)來,給人(ren)(ren)以(yi)(yi)清(qing)新(xin)之(zhi)(zhi)感。前代詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)謝靈(ling)運“池塘(tang)生(sheng)春(chun)(chun)草(cao),園(yuan)柳(liu)變鳴(ming)禽(qin)”(《登池上(shang)(shang)樓》)二(er)句之(zhi)(zhi)所以(yi)(yi)妙絕古今(jin),受到(dao)激賞(shang),正是(shi)由(you)于他(ta)寫出(chu)了季(ji)節(jie)更(geng)換(huan)時這(zhe)(zhe)種乍見(jian)的(de)(de)(de)(de)喜(xi)悅。《錢(qian)塘(tang)湖(hu)(hu)(hu)(hu)春(chun)(chun)行(xing)(xing)》以(yi)(yi)上(shang)(shang)兩聯(lian)(lian)(lian)(lian)在(zai)(zai)意境上(shang)(shang)頗與之(zhi)(zhi)相類,只是(shi)白(bai)(bai)詩(shi)(shi)(shi)鋪展得更(geng)開些(xie)。尾聯(lian)(lian)(lian)(lian)略(lve)寫詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)最愛(ai)的(de)(de)(de)(de)湖(hu)(hu)(hu)(hu)東沙堤(di)。白(bai)(bai)堤(di)中貫錢(qian)塘(tang)湖(hu)(hu)(hu)(hu),在(zai)(zai)湖(hu)(hu)(hu)(hu)東一(yi)(yi)(yi)帶,可以(yi)(yi)總(zong)攬全湖(hu)(hu)(hu)(hu)之(zhi)(zhi)勝(sheng)。只見(jian)綠(lv)楊蔭里,平坦而(er)修長(chang)的(de)(de)(de)(de)白(bai)(bai)沙堤(di)靜臥碧波之(zhi)(zhi)中,堤(di)上(shang)(shang)騎馬游春(chun)(chun)的(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)來往如織,盡情享受春(chun)(chun)日美景(jing)。詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)置身其(qi)間,飽覽(lan)湖(hu)(hu)(hu)(hu)光(guang)山(shan)色之(zhi)(zhi)美,心曠而(er)神(shen)怡(yi)。以(yi)(yi)“行(xing)(xing)不(bu)足”說明自然(ran)景(jing)物(wu)美不(bu)勝(sheng)收(shou),詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)也余興未闌。
中國歷史(shi)上(shang)(shang)(shang),在(zai)(zai)天(tian)(tian)(tian)堂杭(hang)(hang)州當(dang)剌史(shi)或知州的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)可(ke)以(yi)(yi)說是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)不(bu)(bu)(bu)乏名人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),不(bu)(bu)(bu)過,最有名的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)要算(suan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)唐(tang)朝和宋朝的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)兩(liang)位大文豪白(bai)(bai)居(ju)(ju)(ju)易(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)和蘇東坡了(le)(le)(le)(le)(le)(le)。他們不(bu)(bu)(bu)但在(zai)(zai)杭(hang)(hang)州任上(shang)(shang)(shang)留下(xia)(xia)了(le)(le)(le)(le)(le)(le)叫后人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)敬仰的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)政績,而(er)(er)且也(ye)(ye)(ye)(ye)流傳下(xia)(xia)來(lai)(lai)(lai)(lai)許多(duo)(duo)描(miao)(miao)寫(xie)(xie)杭(hang)(hang)州及(ji)其(qi)西(xi)(xi)湖(hu)美(mei)(mei)(mei)景(jing)(jing)(jing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)詩(shi)(shi)(shi)詞文章(zhang)與(yu)(yu)傳聞軼事,所以(yi)(yi)又(you)有人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)們稱他們為(wei)(wei)“風流太(tai)守”。白(bai)(bai)居(ju)(ju)(ju)易(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)七律(lv)《錢塘湖(hu)春(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)行(xing)》就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)為(wei)(wei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)們所熟(shu)知的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)(yi)篇,這首(shou)詩(shi)(shi)(shi)不(bu)(bu)(bu)但描(miao)(miao)繪了(le)(le)(le)(le)(le)(le)西(xi)(xi)湖(hu)旖旎駘蕩(dang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)春(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)光(guang)(guang),以(yi)(yi)及(ji)世(shi)(shi)間萬物在(zai)(zai)春(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)色(se)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)沐浴下(xia)(xia)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)勃勃生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)機,而(er)(er)且將詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)本身陶醉(zui)在(zai)(zai)這良辰美(mei)(mei)(mei)景(jing)(jing)(jing)中的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)心(xin)態(tai)和盤托出。 “孤(gu)(gu)山(shan)(shan)(shan)(shan)寺(si)北賈(jia)亭(ting)西(xi)(xi),水(shui)(shui)(shui)面(mian)初(chu)平云腳低(di)(di)。”詩(shi)(shi)(shi)歌(ge)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)第(di)一(yi)(yi)(yi)句(ju)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)地(di)(di)點(dian),第(di)二(er)句(ju)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)遠景(jing)(jing)(jing)。孤(gu)(gu)山(shan)(shan)(shan)(shan)坐落在(zai)(zai)西(xi)(xi)湖(hu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)后湖(hu)與(yu)(yu)外(wai)湖(hu)之(zhi)間,峰(feng)巒疊翠,上(shang)(shang)(shang)有孤(gu)(gu)山(shan)(shan)(shan)(shan)寺(si),登山(shan)(shan)(shan)(shan)觀景(jing)(jing)(jing),美(mei)(mei)(mei)不(bu)(bu)(bu)勝收(shou)。據《唐(tang)語林(lin)》卷六(liu)載,賈(jia)公(gong)亭(ting)建于貞元年間,未五六(liu)十年后廢。白(bai)(bai)居(ju)(ju)(ju)易(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)寫(xie)(xie)此(ci)詩(shi)(shi)(shi)時(shi),其(qi)亭(ting)尚(shang)在(zai)(zai),也(ye)(ye)(ye)(ye)算(suan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)西(xi)(xi)湖(hu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)(yi)處名勝。白(bai)(bai)居(ju)(ju)(ju)易(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)一(yi)(yi)(yi)開(kai)始來(lai)(lai)(lai)(lai)到(dao)了(le)(le)(le)(le)(le)(le)孤(gu)(gu)山(shan)(shan)(shan)(shan)寺(si)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)北面(mian),賈(jia)公(gong)亭(ting)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)西(xi)(xi)畔,放眼(yan)望去,只(zhi)見(jian)冬(dong)(dong)水(shui)(shui)(shui)蕩(dang)漾,云幕低(di)(di)垂(chui),湖(hu)光(guang)(guang)山(shan)(shan)(shan)(shan)色(se),盡收(shou)眼(yan)底。“初(chu)平”所表(biao)達的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)白(bai)(bai)居(ju)(ju)(ju)易(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)對冬(dong)(dong)日(ri)里西(xi)(xi)湖(hu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)(yi)種特有的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)感(gan)受。由于連綿(mian)不(bu)(bu)(bu)斷的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)春(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)雨,使得(de)如今的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)湖(hu)面(mian)看(kan)上(shang)(shang)(shang)去比起(qi)冬(dong)(dong)日(ri)來(lai)(lai)(lai)(lai)上(shang)(shang)(shang)升(sheng)了(le)(le)(le)(le)(le)(le)不(bu)(bu)(bu)少,似(si)乎(hu)眼(yan)看(kan)著就(jiu)要與(yu)(yu)視線(xian)持(chi)平了(le)(le)(le)(le)(le)(le),這種水(shui)(shui)(shui)面(mian)與(yu)(yu)視線(xian)持(chi)平的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)感(gan)覺(jue)只(zhi)有人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)面(mian)對廣大的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)水(shui)(shui)(shui)域才(cai)(cai)可(ke)能(neng)(neng)有的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)感(gan)覺(jue),也(ye)(ye)(ye)(ye)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)個(ge)對西(xi)(xi)湖(hu)有著深刻(ke)了(le)(le)(le)(le)(le)(le)解和喜愛的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)才(cai)(cai)能(neng)(neng)寫(xie)(xie)出的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)感(gan)受。此(ci)刻(ke),腳下(xia)(xia)平靜(jing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)水(shui)(shui)(shui)面(mian)與(yu)(yu)天(tian)(tian)(tian)上(shang)(shang)(shang)低(di)(di)垂(chui)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)云幕構成了(le)(le)(le)(le)(le)(le)一(yi)(yi)(yi)副寧靜(jing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)水(shui)(shui)(shui)墨西(xi)(xi)湖(hu)圖,而(er)(er)正(zheng)(zheng)當(dang)詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)默默地(di)(di)觀賞(shang)西(xi)(xi)湖(hu)那(nei)靜(jing)如處子的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)神(shen)韻時(shi),耳邊卻(que)傳來(lai)(lai)(lai)(lai)了(le)(le)(le)(le)(le)(le)陣陣清(qing)脆的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)鳥鳴聲,打破了(le)(le)(le)(le)(le)(le)他的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)沉(chen)思,于是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)他把(ba)視線(xian)從(cong)(cong)水(shui)(shui)(shui)云交(jiao)界(jie)處收(shou)了(le)(le)(le)(le)(le)(le)回來(lai)(lai)(lai)(lai),從(cong)(cong)而(er)(er)發現(xian)了(le)(le)(le)(le)(le)(le)自(zi)(zi)己(ji)實際上(shang)(shang)(shang)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)早(zao)已置身于一(yi)(yi)(yi)個(ge)春(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)意盎然(ran)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)美(mei)(mei)(mei)好世(shi)(shi)界(jie)中了(le)(le)(le)(le)(le)(le)。 “幾處早(zao)鶯(ying)(ying)爭暖樹(shu)(shu),誰家(jia)新(xin)燕啄春(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)泥(ni)(ni)。亂(luan)花(hua)漸(jian)欲(yu)迷(mi)(mi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)眼(yan),淺(qian)草(cao)才(cai)(cai)能(neng)(neng)沒(mei)馬蹄(ti)。”這四句(ju)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)白(bai)(bai)居(ju)(ju)(ju)易(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)此(ci)詩(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)核心(xin)部(bu)分(fen),也(ye)(ye)(ye)(ye)就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)最為(wei)(wei)搶眼(yan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)句(ju)子,同時(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)白(bai)(bai)詩(shi)(shi)(shi)描(miao)(miao)寫(xie)(xie)春(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)光(guang)(guang)特別是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)描(miao)(miao)寫(xie)(xie)西(xi)(xi)湖(hu)春(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)光(guang)(guang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)點(dian)睛之(zhi)筆(bi)。幾處,是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)好幾處,甚至(zhi)也(ye)(ye)(ye)(ye)可(ke)以(yi)(yi)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)多(duo)(duo)處的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)意思。用“早(zao)”來(lai)(lai)(lai)(lai)形容(rong)黃(huang)鶯(ying)(ying),體(ti)(ti)現(xian)了(le)(le)(le)(le)(le)(le)白(bai)(bai)居(ju)(ju)(ju)易(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)對這些充滿生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)機的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)小(xiao)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)命的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)由衷的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)喜愛:樹(shu)(shu)上(shang)(shang)(shang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)黃(huang)鶯(ying)(ying)一(yi)(yi)(yi)大早(zao)就(jiu)忙(mang)著搶占最先(xian)見(jian)到(dao)陽光(guang)(guang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)“暖樹(shu)(shu)”,生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)怕一(yi)(yi)(yi)會兒(er)(er)就(jiu)會趕不(bu)(bu)(bu)上(shang)(shang)(shang)了(le)(le)(le)(le)(le)(le)。一(yi)(yi)(yi)個(ge)“爭”字,讓人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)感(gan)到(dao)春(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)光(guang)(guang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)難得(de)與(yu)(yu)寶貴。而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)知是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)誰家(jia)檐(yan)下(xia)(xia)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)燕子,此(ci)時(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)正(zheng)(zheng)忙(mang)個(ge)不(bu)(bu)(bu)停地(di)(di)銜泥(ni)(ni)做窩(wo),用一(yi)(yi)(yi)個(ge)“啄”字,來(lai)(lai)(lai)(lai)描(miao)(miao)寫(xie)(xie)燕子那(nei)忙(mang)碌而(er)(er)興奮的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)神(shen)情(qing)(qing),似(si)乎(hu)把(ba)小(xiao)燕子也(ye)(ye)(ye)(ye)寫(xie)(xie)活了(le)(le)(le)(le)(le)(le)。這兩(liang)句(ju)著意描(miao)(miao)繪出鶯(ying)(ying)鶯(ying)(ying)燕燕的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)動態(tai),從(cong)(cong)而(er)(er)使得(de)全(quan)詩(shi)(shi)(shi)洋溢著春(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)活力(li)與(yu)(yu)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)機。黃(huang)鶯(ying)(ying)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)公(gong)認的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)春(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)天(tian)(tian)(tian)歌(ge)唱(chang)家(jia),聽(ting)著它(ta)們那(nei)婉轉的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)歌(ge)喉(hou),使人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)感(gan)到(dao)春(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)天(tian)(tian)(tian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)嫵媚(mei);燕子是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)候鳥,它(ta)們隨著春(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)(chun)天(tian)(tian)(tian)一(yi)(yi)(yi)起(qi)回到(dao)了(le)(le)(le)(le)(le)(le)家(jia)鄉,忙(mang)著重建家(jia)園,迎接嶄新(xin)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)活,看(kan)著它(ta)們飛(fei)進(jin)飛(fei)出地(di)(di)搭窩(wo),使人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)們倍加(jia)感(gan)到(dao)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)命的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)美(mei)(mei)(mei)好。在(zai)(zai)對天(tian)(tian)(tian)空中的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)小(xiao)鳥進(jin)行(xing)了(le)(le)(le)(le)(le)(le)形象的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)擬人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)化描(miao)(miao)寫(xie)(xie)之(zhi)后,白(bai)(bai)居(ju)(ju)(ju)易(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)又(you)把(ba)視線(xian)轉向了(le)(le)(le)(le)(le)(le)腳下(xia)(xia)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)植被,“亂(luan)花(hua)漸(jian)欲(yu)迷(mi)(mi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)眼(yan),淺(qian)草(cao)才(cai)(cai)能(neng)(neng)沒(mei)馬蹄(ti)。”這也(ye)(ye)(ye)(ye)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)聯極富情(qing)(qing)感(gan)色(se)彩(cai)與(yu)(yu)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)命活力(li)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)景(jing)(jing)(jing)物描(miao)(miao)寫(xie)(xie),充分(fen)顯示了(le)(le)(le)(le)(le)(le)白(bai)(bai)居(ju)(ju)(ju)易(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)對描(miao)(miao)寫(xie)(xie)對象的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)細致(zhi)(zhi)觀察以(yi)(yi)及(ji)準(zhun)確把(ba)握其(qi)特征的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)能(neng)(neng)力(li)。花(hua)而(er)(er)言其(qi)亂(luan),乃至(zhi)要亂(luan)得(de)迷(mi)(mi)了(le)(le)(le)(le)(le)(le)賞(shang)花(hua)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)目光(guang)(guang),在(zai)(zai)旁人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)詩(shi)(shi)(shi)句(ju)中,很少有這種寫(xie)(xie)法(fa),而(er)(er)這種獨到(dao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)感(gan)受,卻(que)正(zheng)(zheng)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)白(bai)(bai)居(ju)(ju)(ju)易(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)在(zai)(zai)欣賞(shang)西(xi)(xi)湖(hu)景(jing)(jing)(jing)色(se)時(shi)切(qie)身的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)體(ti)(ti)驗,五顏六(liu)色(se)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)鮮花(hua),漫山(shan)(shan)(shan)(shan)野地(di)(di)開(kai)放,在(zai)(zai)湖(hu)光(guang)(guang)山(shan)(shan)(shan)(shan)色(se)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)映(ying)襯下(xia)(xia),千姿百態(tai),爭奇斗艷,使得(de)白(bai)(bai)居(ju)(ju)(ju)易(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)簡直(zhi)不(bu)(bu)(bu)知把(ba)視線(xian)投向哪里才(cai)(cai)好,也(ye)(ye)(ye)(ye)無從(cong)(cong)分(fen)辨出個(ge)高(gao)下(xia)(xia)優劣來(lai)(lai)(lai)(lai),只(zhi)覺(jue)得(de)眼(yan)也(ye)(ye)(ye)(ye)花(hua)了(le)(le)(le)(le)(le)(le),神(shen)也(ye)(ye)(ye)(ye)迷(mi)(mi)了(le)(le)(le)(le)(le)(le),真(zhen)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)美(mei)(mei)(mei)不(bu)(bu)(bu)勝收(shou),應接不(bu)(bu)(bu)暇(xia)。“亂(luan)花(hua)漸(jian)欲(yu)迷(mi)(mi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)眼(yan)”一(yi)(yi)(yi)句(ju)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)駐足細看(kan),而(er)(er)“淺(qian)草(cao)才(cai)(cai)能(neng)(neng)沒(mei)馬蹄(ti)”,則已經是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)騎(qi)馬踏青了(le)(le)(le)(le)(le)(le),在(zai)(zai)綠草(cao)如茵、繁花(hua)似(si)錦的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)西(xi)(xi)子湖(hu)畔,與(yu)(yu)二(er)三友人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),信馬由韁,自(zi)(zi)由自(zi)(zi)在(zai)(zai)地(di)(di)游(you)山(shan)(shan)(shan)(shan)逛景(jing)(jing)(jing),是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)件非(fei)常愜意的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)事情(qing)(qing),馬兒(er)(er)似(si)乎(hu)也(ye)(ye)(ye)(ye)體(ti)(ti)會到(dao)了(le)(le)(le)(le)(le)(le)背上(shang)(shang)(shang)主人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)那(nei)輕松閑逸的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)興致(zhi)(zhi),便不(bu)(bu)(bu)緊不(bu)(bu)(bu)慢地(di)(di),踩著那(nei)青青的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)草(cao)地(di)(di),踏上(shang)(shang)(shang)那(nei)長長的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)白(bai)(bai)堤。詩(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)在(zai)(zai)指點(dian)湖(hu)山(shan)(shan)(shan)(shan)、流連光(guang)(guang)景(jing)(jing)(jing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)(bu)經意間,偶然(ran)瞥到(dao)了(le)(le)(le)(le)(le)(le),馬蹄(ti)在(zai)(zai)草(cao)地(di)(di)上(shang)(shang)(shang)亦起(qi)亦落、時(shi)隱時(shi)現(xian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)情(qing)(qing)景(jing)(jing)(jing),覺(jue)得(de)分(fen)外(wai)有趣,將其(qi)寫(xie)(xie)入了(le)(le)(le)(le)(le)(le)詩(shi)(shi)(shi)中,就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)這隨意的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)(yi)筆(bi),卻(que)為(wei)(wei)全(quan)詩(shi)(shi)(shi)增添了(le)(le)(le)(le)(le)(le)多(duo)(duo)少活潑情(qing)(qing)趣和雅致(zhi)(zhi)閑情(qing)(qing)。
著(zhu)名(ming)美(mei)學(xue)(xue)家(jia)(jia)別林(lin)斯(si)基曾說(shuo)過,“無(wu)(wu)論在哪一(yi)(yi)種(zhong)情況(kuang)下(xia)(xia),美(mei)都是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)從靈魂深處(chu)發(fa)(fa)(fa)出(chu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),因(yin)為(wei)大自然的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)景象是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)不(bu)(bu)(bu)可能(neng)絕對(dui)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)美(mei),這(zhe)美(mei)隱藏在創造或(huo)者(zhe)觀(guan)察它們的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)那個人(ren)(ren)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)靈魂里。”白(bai)居(ju)易(yi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《錢塘(tang)(tang)湖(hu)(hu)(hu)春行》恰恰說(shuo)明了這(zhe)一(yi)(yi)美(mei)學(xue)(xue)欣賞真(zhen)(zhen)(zhen)理。因(yin)為(wei)西(xi)湖(hu)(hu)(hu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)景色再(zai)(zai)美(mei),也(ye)會(hui)有(you)不(bu)(bu)(bu)盡(jin)人(ren)(ren)意之(zhi)處(chu),但是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)在白(bai)居(ju)易(yi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼中(zhong),它無(wu)(wu)疑(yi)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)天下(xia)(xia)最美(mei)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)景致,因(yin)為(wei)他不(bu)(bu)(bu)但善(shan)于觀(guan)察,而且更善(shan)于發(fa)(fa)(fa)現和(he)(he)體驗(yan)。或(huo)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)在影視風光(guang)(guang)片中(zhong),聽說(shuo)和(he)(he)看(kan)到(dao)名(ming)勝山(shan)(shan)水美(mei)不(bu)(bu)(bu)勝收,心中(zhong)不(bu)(bu)(bu)由(you)得生起無(wu)(wu)限向(xiang)往(wang)之(zhi)情,可是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)往(wang)往(wang)一(yi)(yi)旦身臨其(qi)境,面對(dui)真(zhen)(zhen)(zhen)山(shan)(shan)真(zhen)(zhen)(zhen)水,卻(que)反(fan)而覺得遠沒(mei)有(you)預期的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)那樣(yang)動人(ren)(ren)美(mei)麗。這(zhe)就是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)因(yin)為(wei)人(ren)(ren)們不(bu)(bu)(bu)能(neng)帶著(zhu)一(yi)(yi)種(zhong)發(fa)(fa)(fa)現欣賞的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼光(guang)(guang)去(qu)看(kan)待自然山(shan)(shan)水,而是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)帶著(zhu)一(yi)(yi)種(zhong)先入(ru)為(wei)主的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)過高的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)甚至(zhi)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)帶有(you)幾分挑剔的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼光(guang)(guang)去(qu)游山(shan)(shan)玩水的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)原因(yin)。古往(wang)今來,西(xi)湖(hu)(hu)(hu)向(xiang)人(ren)(ren)們展示了無(wu)(wu)比美(mei)妙的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)春光(guang)(guang),有(you)很(hen)多(duo)人(ren)(ren)見證了西(xi)子湖(hu)(hu)(hu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)春色。可是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)到(dao)頭來,仍然只有(you)幾首作品(pin)能(neng)廣(guang)為(wei)傳(chuan)誦。白(bai)居(ju)易(yi)就是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)因(yin)為(wei)有(you)著(zhu)一(yi)(yi)副難得的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)美(mei)學(xue)(xue)家(jia)(jia)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)欣賞眼光(guang)(guang),才(cai)(cai)能(neng)在無(wu)(wu)數西(xi)湖(hu)(hu)(hu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)游客(ke)中(zhong),獨具慧眼地(di)(di)發(fa)(fa)(fa)現它的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)動人(ren)(ren)之(zhi)處(chu),才(cai)(cai)能(neng)真(zhen)(zhen)(zhen)正(zheng)享受到(dao)大自然賜(si)予人(ren)(ren)類的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)這(zhe)一(yi)(yi)人(ren)(ren)間天堂。白(bai)居(ju)易(yi)并沒(mei)有(you)看(kan)到(dao)很(hen)多(duo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)“早(zao)(zao)鶯(ying)(ying)”和(he)(he)“新燕(yan)”,只有(you)“幾處(chu)”、只見“誰家(jia)(jia)”而已,要(yao)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)其(qi)他人(ren)(ren),說(shuo)不(bu)(bu)(bu)定還會(hui)因(yin)為(wei)沒(mei)有(you)到(dao)“處(chu)處(chu)”聞(wen)鶯(ying)(ying)、“家(jia)(jia)家(jia)(jia)”有(you)燕(yan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)時節,而感(gan)到(dao)遺憾,心想要(yao)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)再(zai)(zai)晚來十天半個月就好(hao)了。可是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)白(bai)居(ju)易(yi)卻(que)不(bu)(bu)(bu)這(zhe)樣(yang)認為(wei),少有(you)少的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)好(hao)處(chu),正(zheng)因(yin)為(wei)少,才(cai)(cai)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)“早(zao)(zao)鶯(ying)(ying)”,才(cai)(cai)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)“新燕(yan)”,才(cai)(cai)有(you)一(yi)(yi)種(zhong)感(gan)知春天到(dao)來的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)喜(xi)悅,如果詩人(ren)(ren)沒(mei)有(you)一(yi)(yi)種(zhong)年輕(qing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)心態和(he)(he)熱愛(ai)生命與春天的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)胸懷,恐(kong)怕就不(bu)(bu)(bu)會(hui)被這(zhe)為(wei)數不(bu)(bu)(bu)多(duo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)報(bao)春者(zhe)所(suo)(suo)打動,所(suo)(suo)陶醉,而欣然寫下(xia)(xia)這(zhe)動人(ren)(ren)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)詩篇(pian)了。也(ye)正(zheng)因(yin)為(wei)如此,他才(cai)(cai)能(neng)聞(wen)花(hua)花(hua)香,見草草美(mei),為(wei)四處(chu)點綴的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)各色野(ye)花(hua)而心亂神迷,為(wei)沒(mei)過馬(ma)蹄的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)草地(di)(di)而唏噓(xu)感(gan)嘆了。白(bai)居(ju)易(yi)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)幸運的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),因(yin)為(wei)他有(you)一(yi)(yi)雙(shuang)發(fa)(fa)(fa)現美(mei)、發(fa)(fa)(fa)現春天的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼睛,所(suo)(suo)以他會(hui)在西(xi)湖(hu)(hu)(hu)美(mei)景中(zhong),不(bu)(bu)(bu)能(neng)自已,乃至(zhi)流連忘返:“最愛(ai)湖(hu)(hu)(hu)東行不(bu)(bu)(bu)足,綠楊(yang)陰里白(bai)沙堤(di)。”白(bai)居(ju)易(yi)任杭州剌史時,也(ye)確曾修(xiu)堤(di)蓄水,灌溉民田(tian),不(bu)(bu)(bu)過其(qi)堤(di)在錢塘(tang)(tang)門之(zhi)北,可是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)后(hou)人(ren)(ren)多(duo)誤以白(bai)堤(di)為(wei)白(bai)氏(shi)所(suo)(suo)修(xiu)之(zhi)堤(di)了。
這首詩(shi)就像一(yi)篇短小精悍的(de)游(you)記,從孤山、賈亭(ting)開始,到湖東、白(bai)堤止,一(yi)路(lu)上,在(zai)湖青山綠那美如(ru)天堂的(de)景色中,詩(shi)人(ren)飽(bao)覽了鶯歌燕舞,陶(tao)醉在(zai)鳥語花(hua)香,最后,才意猶未盡地(di)沿著白(bai)沙(sha)堤,在(zai)楊柳的(de)綠陰底下,一(yi)步三回(hui)頭,戀(lian)戀(lian)不(bu)舍地(di)離去(qu)了。耳畔還(huan)回(hui)響(xiang)著由世(shi)間萬物共同演奏的(de)春天的(de)贊歌,心中便不(bu)由自主(zhu)地(di)流瀉出一(yi)首飽(bao)含(han)著自然融合之趣的(de)優美詩(shi)歌來。
前(qian)人說(shuo)“樂天(tian)(tian)之(zhi)詩,情(qing)致曲(qu)盡,入人肝脾,隨物賦形,所(suo)在(zai)充滿”(王(wang)若(ruo)虛《滹(hu)南詩話》),又說(shuo)“樂天(tian)(tian)詩極深(shen)厚可愛,往往以(yi)眼(yan)前(qian)事為見得語,皆他人所(suo)未發”(田雯《古歡堂(tang)集(ji)》)。這首詩語言(yan)平易淺(qian)近,清新自然(ran),用白描手法把精心選擇的(de)鏡頭寫入詩中,形象(xiang)活現(xian),即景寓情(qing),從生(sheng)意盎然(ran)的(de)早(zao)春(chun)湖(hu)(hu)光中,體(ti)現(xian)出(chu)作者游(you)湖(hu)(hu)時(shi)的(de)喜(xi)悅(yue)心情(qing),是當得起以(yi)上評語的(de)。
王夫之:大歷之詩變為長慶,自(zi)如出黔中溪箐,入滇南佳(jia)地(di)。元、白同以(yi)一往(wang)風味,流蕩天(tian)下心脾,雅可以(yi)韻相賞;檃括微至,自(zi)非所(suo)長,不當以(yi)彼責此。(《唐詩評(ping)選(xuan)》)
金圣(sheng)嘆:前解先寫湖上(shang)。橫(heng)開則(ze)(ze)為(wei)寺(si)北亭西,豎展則(ze)(ze)為(wei)低(di)云(yun)平水(shui),濃點則(ze)(ze)為(wei)早鶯(ying)新燕,輕(qing)烘則(ze)(ze)為(wei)暖樹春(chun)泥(ni)。寫湖上(shang),真如天開圖畫也。后解方(fang)寫春(chun)行(xing)(xing)。花迷,草沒,如以戥子稱量此日春(chun)光(guang)之淺深也。“綠(lv)楊陰里白(bai)沙(sha)堤”者,言于如是淺深春(chun)光(guang)中,幅巾(jin)單裕款(kuan)段閑(xian)行(xing)(xing),即此杭(hang)州太守(shou)白(bai)居(ju)士(shi)也。(《貫(guan)華(hua)堂選(xuan)批唐才子詩(shi)》)
何(he)焯:平平八(ba)句,自然清(qing)麗,小才不知費多(duo)少妝點(dian)。(《唐律(lv)偶評》)
楊逢春:首領(ling)筆,言自孤山北賈(jia)亭西行(xing)起,下五句(ju)歷寫繞湖(hu)行(xing)處春景(jing),七、八以行(xing)不到之湖(hu)東結,遙望猶有余情。(《唐詩繹》)
胡以梅:何言乎上(shang)半首專寫(xie)湖(hu)上(shang)?察他口氣所重,只在“寺北”、“亭西”、“幾處”、“誰家”,見其間佳麗不(bu)可勝紀(ji),而(er)初不(bu)在“水平”、“云(yun)低”、“早鶯”、“新(xin)燕”、“暖(nuan)樹”、“春泥(ni)”之種(zhong)種(zhong)布(bu)景(jing)設色(se)也。何言乎下(xia)半首專寫(xie)春行?察他口氣所重,只在“漸欲迷”、“才能沒”、“綠楊陰”之一路行來,細細較量春光之淺深,春色(se)之濃淡(dan),而(er)初不(bu)在“湖(hu)東”、“白(bai)沙(sha)堤”幾個(ge)印板上(shang)之襯(chen)貼(tie)字也。要(yao)之,輕重既已得宜(yi),風情(qing)又復宕漾,最是(shi)中(zhong)唐佳調。誰謂(wei)先生(sheng)之詩近于(yu)俗哉(zai)!(《唐詩貫珠》)
趙臣瑗:何言乎(hu)上半首(shou)專(zhuan)寫(xie)湖(hu)上?察他口(kou)(kou)氣所(suo)重,只在(zai)(zai)“寺(si)北”、“亭西”、“幾(ji)處(chu)”、“誰家”,見其(qi)間佳麗不(bu)(bu)可勝紀,而(er)初不(bu)(bu)在(zai)(zai)“水平”、“云(yun)低”、“早鶯”、“新燕”、“暖樹”、“春(chun)泥”之種(zhong)種(zhong)布景(jing)設(she)色(se)也。何言乎(hu)下(xia)半首(shou)專(zhuan)寫(xie)春(chun)行(xing)?察他口(kou)(kou)氣所(suo)重,只在(zai)(zai)“漸欲迷”、“才能沒”綠楊陰之一路行(xing)來(lai),細(xi)細(xi)較量春(chun)光之淺(qian)深,春(chun)色(se)之濃淡,而(er)初不(bu)(bu)在(zai)(zai)“湖(hu)東”、“白沙堤(di)”幾(ji)個印板上之襯貼字也。要(yao)之,輕重既已得宜,風(feng)情(qing)又復宕漾,最是(shi)中唐佳調。誰謂先生之詩(shi)近(jin)于俗(su)哉!(《山滿樓箋(jian)注(zhu)唐詩(shi)七言律》)
宋宗元:娟秀無比。(《網師園唐詩(shi)箋》)
方(fang)東樹:章法意匠,與前(qian)詩(按指《西湖(hu)留別》)相(xiang)似(si),而此(ci)加變(bian)化。佳處在(zai)象(xiang)中有興,有人在(zai),不比死句(ju)。(《昭昧詹言(yan)》)
高步瀛:方植之曰:佳處在(zai)象中有(you)興,有(you)人在(zai),不(bu)比死句(ju)。又(you)曰:句(ju)句(ju)回(hui)旋(xuan),曲折頓挫,皆(jie)從意匠經營(ying)而出。(《唐宋詩舉(ju)要》)