唯物(wu)(wu)(wu)辯證法的(de)(de)(de)(de)(de)(de)基本(ben)(ben)規律。又(you)(you)稱量(liang)(liang)(liang)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)質(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)規律。這一(yi)(yi)規律表明,事(shi)物(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)發(fa)展變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)化(hua)(hua)(hua)存在兩(liang)種(zhong)基本(ben)(ben)形(xing)式(shi),即量(liang)(liang)(liang)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)和質(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian),前者表現為事(shi)物(wu)(wu)(wu)及其特性(xing)(xing)在數量(liang)(liang)(liang)上的(de)(de)(de)(de)(de)(de)增(zeng)加或減少,是(shi)(shi)一(yi)(yi)種(zhong)連續的(de)(de)(de)(de)(de)(de)、不顯著(zhu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)化(hua)(hua)(hua),后者是(shi)(shi)事(shi)物(wu)(wu)(wu)根本(ben)(ben)性(xing)(xing)質(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)化(hua)(hua)(hua),是(shi)(shi)漸進(jin)過(guo)程(cheng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)中(zhong)斷,是(shi)(shi)由一(yi)(yi)種(zhong)質(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)形(xing)態向另一(yi)(yi)種(zhong)質(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)形(xing)態的(de)(de)(de)(de)(de)(de)突變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)。在事(shi)物(wu)(wu)(wu)內部矛(mao)盾(dun)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)作用下,事(shi)物(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)發(fa)展從量(liang)(liang)(liang)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)開始(shi),當量(liang)(liang)(liang)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)達到一(yi)(yi)定的(de)(de)(de)(de)(de)(de)界限(xian)時,量(liang)(liang)(liang)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)就轉(zhuan)化(hua)(hua)(hua)為質(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian),事(shi)物(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)性(xing)(xing)質(zhi)(zhi)(zhi)發(fa)生了變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)化(hua)(hua)(hua),舊質(zhi)(zhi)(zhi)事(shi)物(wu)(wu)(wu)就變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)成(cheng)了新質(zhi)(zhi)(zhi)事(shi)物(wu)(wu)(wu)。這是(shi)(shi)量(liang)(liang)(liang)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)向質(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)轉(zhuan)化(hua)(hua)(hua)。在新質(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)基礎(chu)上又(you)(you)開始(shi)了新的(de)(de)(de)(de)(de)(de)量(liang)(liang)(liang)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)。這是(shi)(shi)質(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)向量(liang)(liang)(liang)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)轉(zhuan)化(hua)(hua)(hua)。量(liang)(liang)(liang)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)引起質(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian),質(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)又(you)(you)引起新的(de)(de)(de)(de)(de)(de)量(liang)(liang)(liang)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian),循環往復以至無窮,構成(cheng)了事(shi)物(wu)(wu)(wu)無限(xian)發(fa)展的(de)(de)(de)(de)(de)(de)過(guo)程(cheng)。量(liang)(liang)(liang)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)和質(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian),是(shi)(shi)事(shi)物(wu)(wu)(wu)發(fa)展變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)化(hua)(hua)(hua)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)兩(liang)種(zhong)基本(ben)(ben)形(xing)式(shi),二者既有(you)區別又(you)(you)有(you)聯系,在事(shi)物(wu)(wu)(wu)發(fa)展過(guo)程(cheng)中(zhong),它們是(shi)(shi)相(xiang)互依存、相(xiang)互滲透的(de)(de)(de)(de)(de)(de)。量(liang)(liang)(liang)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)中(zhong)有(you)階段性(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)和局部性(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)部分質(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian),質(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)(bian)(bian)(bian)(bian)中(zhong)有(you)量(liang)(liang)(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)擴張。
1.質是指(zhi)事(shi)物(wu)成為它自身并區(qu)別(bie)于(yu)另一(yi)事(shi)物(wu)的(de)內在規定性(xing)。
世(shi)界上的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)之所以千差萬別,就是(shi)因為(wei)它們各有(you)(you)自己特殊的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)規定(ding)性(xing)。事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)是(shi)由事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)內(nei)部矛盾的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)特殊性(xing)決(jue)定(ding)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)是(shi)客觀的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)與事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)存在是(shi)直(zhi)接統(tong)一的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)又是(shi)多方面的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。例如,一個人既有(you)(you)自然(ran)屬(shu)(shu)(shu)性(xing)方面的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),也有(you)(you)社會屬(shu)(shu)(shu)性(xing)方面的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),還有(you)(you)思維(wei)屬(shu)(shu)(shu)性(xing)方面的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),等(deng)等(deng),事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)通過(guo)屬(shu)(shu)(shu)性(xing)表現出(chu)來。事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)屬(shu)(shu)(shu)性(xing)是(shi)事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)表現,人們正是(shi)通過(guo)認(ren)識事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)屬(shu)(shu)(shu)性(xing)去認(ren)識事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。在事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)多種多樣(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)屬(shu)(shu)(shu)性(xing)中,有(you)(you)本質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)屬(shu)(shu)(shu)性(xing)和非本質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)屬(shu)(shu)(shu)性(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)區(qu)別。本質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)屬(shu)(shu)(shu)性(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)有(you)(you)無,直(zhi)接決(jue)定(ding)著事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),而非本質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)屬(shu)(shu)(shu)性(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)消失,則不影響事(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)存在。
質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)和(he)事(shi)(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)存在(zai)是(shi)(shi)直接統一(yi)(yi)(yi)的(de)(de)(de)。這包(bao)含兩方(fang)面的(de)(de)(de)含義:其一(yi)(yi)(yi),事(shi)(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)總是(shi)(shi)具有一(yi)(yi)(yi)定(ding)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)事(shi)(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu),不具有一(yi)(yi)(yi)定(ding)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)事(shi)(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)是(shi)(shi)不存在(zai)的(de)(de)(de)。其二,質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)總是(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)定(ding)事(shi)(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),脫離了一(yi)(yi)(yi)定(ding)事(shi)(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)也是(shi)(shi)不存在(zai)的(de)(de)(de)。事(shi)(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)規(gui)律性是(shi)(shi)多樣的(de)(de)(de)。質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)和(he)屬(shu)性不可分(fen)。質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)通(tong)過屬(shu)性表現出來;屬(shu)性則是(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)物(wu)(wu)(wu)與他物(wu)(wu)(wu)在(zai)相互聯系中表現出來的(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。
2.量(liang)是事(shi)物的規模(mo)、程度、速度以及構成要素(su)在空間上的排(pai)列組(zu)合等可以用數(shu)量(liang)表示(shi)的規定性。
物(wu)體的(de)大小、運動的(de)快慢、分子(zi)的(de)多少和排(pai)列順序(xu)、生產力(li)的(de)發展的(de)水平(ping)和速度等(deng)等(deng),這些都是事(shi)物(wu)量(liang)的(de)規(gui)(gui)定性及(ji)其表現。事(shi)物(wu)的(de)量(liang)的(de)規(gui)(gui)定性也(ye)是事(shi)物(wu)本身所(suo)固(gu)有的(de),是客觀(guan)存(cun)在的(de),同事(shi)物(wu)不可分離。
理解事(shi)(shi)(shi)(shi)物的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)規(gui)定性(xing),要(yao)注意(yi)兩點:第(di)一(yi),量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)規(gui)定性(xing)和事(shi)(shi)(shi)(shi)物不(bu)是(shi)直接統一(yi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。質(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)規(gui)定性(xing)與(yu)(yu)事(shi)(shi)(shi)(shi)物的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)存在是(shi)直接統一(yi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),某(mou)一(yi)事(shi)(shi)(shi)(shi)物失去了(le)自己的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)質(zhi)(zhi),該事(shi)(shi)(shi)(shi)物就(jiu)變(bian)成了(le)他事(shi)(shi)(shi)(shi)物。量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)規(gui)定性(xing)則不(bu)同(tong)(tong)(tong),同(tong)(tong)(tong)一(yi)事(shi)(shi)(shi)(shi)物可(ke)以有不(bu)同(tong)(tong)(tong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)。在一(yi)定的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)范圍內,量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)增減并不(bu)影響事(shi)(shi)(shi)(shi)物的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)質(zhi)(zhi)。第(di)二,量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)規(gui)定性(xing)是(shi)多(duo)方(fang)面的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。有內涵的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)與(yu)(yu)外延的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)、精確的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)與(yu)(yu)模糊(hu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)、要(yao)素的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)與(yu)(yu)結(jie)構的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)等。內涵的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)標(biao)(biao)志的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)程度(du)(du),如(ru)溫度(du)(du)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)高低,顏色(se)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)深淺、硬(ying)度(du)(du)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)大(da)小。外延的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)標(biao)(biao)志質(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)規(gui)模,如(ru)物的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)數量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)、體(ti)積、重(zhong)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)。質(zhi)(zhi)把(ba)不(bu)同(tong)(tong)(tong)事(shi)(shi)(shi)(shi)物區別(bie)(bie)開來,量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)則進(jin)一(yi)步把(ba)同(tong)(tong)(tong)質(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)事(shi)(shi)(shi)(shi)物從量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)上區別(bie)(bie)開來,同(tong)(tong)(tong)質(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)事(shi)(shi)(shi)(shi)物可(ke)以有不(bu)同(tong)(tong)(tong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)。
在對事(shi)物(wu)的(de)(de)認(ren)(ren)識(shi)(shi)中,認(ren)(ren)識(shi)(shi)質是(shi)(shi)(shi)基(ji)礎(chu)(chu)、是(shi)(shi)(shi)前提,由(you)質進到量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang),是(shi)(shi)(shi)對事(shi)物(wu)認(ren)(ren)識(shi)(shi)的(de)(de)深化(hua)和(he)精確(que)(que)化(hua)。在科(ke)學研(yan)究中,確(que)(que)定(ding)(ding)(ding)事(shi)物(wu)及其結(jie)構(gou)、性(xing)質狀態的(de)(de)性(xing)質,叫作定(ding)(ding)(ding)性(xing)研(yan)究;對事(shi)物(wu)進行(xing)數量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)分析、計(ji)算和(he)測定(ding)(ding)(ding)是(shi)(shi)(shi)定(ding)(ding)(ding)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)研(yan)究。定(ding)(ding)(ding)性(xing)是(shi)(shi)(shi)定(ding)(ding)(ding)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)的(de)(de)基(ji)礎(chu)(chu),確(que)(que)定(ding)(ding)(ding)事(shi)物(wu)“是(shi)(shi)(shi)什么”,才能(neng)把(ba)它(ta)從千(qian)差萬別的(de)(de)事(shi)物(wu)中區別出來(lai);定(ding)(ding)(ding)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)是(shi)(shi)(shi)定(ding)(ding)(ding)性(xing)的(de)(de)精確(que)(que)化(hua),把(ba)定(ding)(ding)(ding)性(xing)和(he)定(ding)(ding)(ding)量(liang)(liang)(liang)(liang)(liang)結(jie)合(he)起來(lai)是(shi)(shi)(shi)科(ke)學研(yan)究的(de)(de)重要任務。
3.度(du)是事(shi)物質(zhi)和量的統一,是事(shi)物保持自己質(zhi)的數量界限、范(fan)圍(wei)或幅度(du)。
事(shi)物的(de)(de)度的(de)(de)兩端(duan)的(de)(de)界(jie)限(xian)叫作(zuo)關節點(dian)或臨界(jie)點(dian)。關節點(dian)是一定質的(de)(de)事(shi)物所能容(rong)納的(de)(de)量的(de)(de)活動范圍的(de)(de)最高界(jie)限(xian)和最低界(jie)限(xian)。事(shi)物的(de)(de)量在度的(de)(de)范圍內(nei)變(bian)化,事(shi)物不會發生質變(bian),量變(bian)超(chao)出度的(de)(de)范圍,事(shi)物就(jiu)會發生質變(bian)。
度的極限叫關節點,超出關節點,事(shi)(shi)物就形(xing)成(cheng)了新的質,量統一體,成(cheng)為(wei)另(ling)一事(shi)(shi)物。
量(liang)(liang)變(bian)是(shi)質變(bian)的必要準備,質變(bian)是(shi)量(liang)(liang)變(bian)的必然結果;質變(bian)和量(liang)(liang)變(bian)是(shi)相(xiang)互滲(shen)透、相(xiang)互依存、相(xiang)互貫通的,在總的量(liang)(liang)變(bian)過程(cheng)中(zhong)有階段性(xing)和局(ju)部性(xing)的部分質變(bian),在質變(bian)過程(cheng)中(zhong)也有舊質在量(liang)(liang)上(shang)的收(shou)縮和新質在量(liang)(liang)上(shang)的擴張。量(liang)(liang)變(bian)引(yin)起質變(bian),在新質的基礎上(shang),事(shi)物又開(kai)始新的量(liang)(liang)變(bian),如此交替循環,形成(cheng)事(shi)物質量(liang)(liang)互變(bian)的規(gui)律性(xing)。質量(liang)(liang)互變(bian)規(gui)律體現了事(shi)物漸進性(xing)和飛躍性(xing)的統(tong)一。
質(zhi)量(liang)(liang)互變(bian)規律(lv)方法(fa)論(lun)意(yi)義(yi)在于:第(di)一,在認識和處理(li)問題上要(yao)把握適(shi)度的(de)(de)原(yuan)則;第(di)二(er),注意(yi)在理(li)論(lun)上正確處理(li)量(liang)(liang)變(bian)和質(zhi)變(bian)的(de)(de)關(guan)系;第(di)三,注意(yi)把握質(zhi)量(liang)(liang)互變(bian)規律(lv)在實(shi)際(ji)工(gong)作中的(de)(de)指導意(yi)義(yi);第(di)四(si),結合我國現代(dai)化建設實(shi)際(ji),處理(li)好經濟社(she)會(hui)(hui)發展(zhan)中各種質(zhi)量(liang)(liang)關(guan)系,為社(she)會(hui)(hui)服務。
在古(gu)代(dai)(dai),一些(xie)思想家已經注(zhu)意到了量變(bian)(bian)引(yin)起質(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)(bian)的(de)(de)現(xian)象。《老(lao)子(zi)》提出“合抱之(zhi)木,生于(yu)毫末;九層之(zhi)臺,起于(yu)累土”。《戰(zhan)國策(ce)》中(zhong)說“積羽沉舟,群輕折軸”等,包(bao)含(han)著量變(bian)(bian)引(yin)起質(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)(bian)的(de)(de)思想。古(gu)希臘哲(zhe)(zhe)學提出了某種元(yuan)素的(de)(de)“凝聚化(hua)”和“稀薄化(hua)”導致形成不(bu)同質(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)事(shi)物的(de)(de)思想,在“谷堆(dui)論(lun)證”“禿頭(tou)論(lun)證”中(zhong)討論(lun)了量變(bian)(bian)與(yu)質(zhi)(zhi)(zhi)變(bian)(bian)的(de)(de)關系(xi)。近代(dai)(dai)德(de)國哲(zhe)(zhe)學家黑格爾第一次以唯心主義的(de)(de)形式系(xi)統地闡述(shu)了質(zhi)(zhi)(zhi)量互(hu)變(bian)(bian)規律。馬克(ke)思、恩(en)格斯在概括大(da)量自然科學成果的(de)(de)基礎上,批判地繼(ji)承了黑格爾唯心辯(bian)證法中(zhong)的(de)(de)合理因素,對于(yu)質(zhi)(zhi)(zhi)量互(hu)變(bian)(bian)規律進行(xing)了科學闡釋(shi)。
質量(liang)互變(bian)(bian)規律對于人們的(de)認(ren)識和實踐活動具有重要(yao)的(de)指(zhi)導意義,它要(yao)求(qiu)人們要(yao)重視量(liang)的(de)積累,注意事物細小的(de)變(bian)(bian)化,不可揠苗助長急于求(qiu)成,對于消極因素,要(yao)防微(wei)杜漸;同時又(you)要(yao)根據事物的(de)發展(zhan)進程(cheng),不失時機(ji)地促使事物由(you)量(liang)變(bian)(bian)到質變(bian)(bian)的(de)轉化。
質(zhi)量(liang)互變規律體現了事物發展的(de)漸(jian)進性(xing)與飛躍性(xing)的(de)統一。