虞(yu)(yu)美人,詞(ci)牌名(ming)(ming),又(you)名(ming)(ming)“一江春水(shui)”“玉壺水(shui)”“巫山十(shi)二峰(feng)”等。以李煜詞(ci)毛文錫(xi)詞(ci)為正體(ti),李詞(ci)為雙調五十(shi)六(liu)(liu)字,前(qian)后(hou)段(duan)各四句(ju),兩(liang)(liang)仄(ze)韻(yun)(yun)(yun)、兩(liang)(liang)平(ping)(ping)韻(yun)(yun)(yun);毛詞(ci)為雙調五十(shi)八(ba)字,前(qian)后(hou)段(duan)各五句(ju),兩(liang)(liang)仄(ze)韻(yun)(yun)(yun),三(san)(san)平(ping)(ping)韻(yun)(yun)(yun)。另有(you)(you)五十(shi)六(liu)(liu)字兩(liang)(liang)仄(ze)韻(yun)(yun)(yun)兩(liang)(liang)平(ping)(ping)韻(yun)(yun)(yun),五十(shi)八(ba)字五平(ping)(ping)韻(yun)(yun)(yun),五十(shi)八(ba)字前(qian)段(duan)五句(ju)五平(ping)(ping)韻(yun)(yun)(yun),后(hou)段(duan)五句(ju)兩(liang)(liang)仄(ze)韻(yun)(yun)(yun)三(san)(san)平(ping)(ping)韻(yun)(yun)(yun)的變體(ti)。代表(biao)作(zuo)有(you)(you)李煜《虞(yu)(yu)美人·春花秋月何時了(le)》《虞(yu)(yu)美人·風回小院庭(ting)蕪綠》等。
此(ci)調為(wei)唐代教坊曲,始詞(ci)(ci)見于敦煌(huang)曲子詞(ci)(ci),前后段結句為(wei)七三句式,與(yu)五代顧(gu)復六首相同。《詞(ci)(ci)譜》列(lie)七體,當以(yi)李(li)煜(yu)此(ci)體為(wei)宋人通用者(zhe)。《碧雞漫志》云(yun):“《虞美(mei)人》舊(jiu)曲三,其一(yi)屬(shu)中呂調,其一(yi)屬(shu)中呂宮,近世又轉入(ru)黃(huang)鐘宮。”元(yuan)高(gao)拭詞(ci)(ci)注(zhu)“南(nan)呂調”。《樂府(fu)雅詞(ci)(ci)》名(ming)(ming)(ming)“虞美(mei)人令”。周(zhou)紫(zi)芝詞(ci)(ci)有“只恐(kong)怕寒,難(nan)近玉(yu)(yu)壺冰”句,名(ming)(ming)(ming)“玉(yu)(yu)壺冰”。張炎詞(ci)(ci)賦柳兒,因名(ming)(ming)(ming)“憶(yi)柳曲”。王行詞(ci)(ci)取李(li)煜(yu)“恰似一(yi)江春水向東(dong)流”句,名(ming)(ming)(ming)“一(yi)江春水”。
關于(yu)“虞(yu)美(mei)人(ren)(ren)”名(ming)(ming)稱的來源,有(you)多(duo)種(zhong)可能。虞(yu)美(mei)人(ren)(ren),秦末人(ren)(ren),即虞(yu)姬(ji)。項羽(yu)(yu)之(zhi)姬(ji)妾(qie),常隨侍軍中(zhong)。漢(han)兵(bing)圍項羽(yu)(yu)于(yu)垓下,羽(yu)(yu)夜起飲帳中(zhong),悲(bei)歌(ge)慷(kang)慨;虞(yu)姬(ji)以(yi)歌(ge)和之(zhi)。又草(cao)(cao)名(ming)(ming),別稱麗(li)春花(hua)、錦被花(hua),花(hua)有(you)紅、紫、白等(deng)色;傳說(shuo)(shuo)此花(hua)聞《虞(yu)美(mei)人(ren)(ren)》曲便花(hua)枝舞動。王灼(zhuo)《碧雞(ji)漫志》卷四(si):“《虞(yu)美(mei)人(ren)(ren)》,《脞(cuo)說(shuo)(shuo)》稱起于(yu)項籍‘虞(yu)兮’之(zhi)歌(ge)。予謂后世(shi)以(yi)此命(ming)名(ming)(ming)可也(ye),曲起于(yu)唐時(shi)(shi),非也(ye)。曾子宣夫人(ren)(ren)魏氏(shi)作《虞(yu)美(mei)人(ren)(ren)草(cao)(cao)行》有(you)云:‘三軍散盡(jin)旌旗倒,玉帳佳(jia)人(ren)(ren)坐中(zhong)老。香魂(hun)夜作劍(jian)光飛,青血化為原上(shang)草(cao)(cao)。芳菲寂寞寄寒(han)枝,舊曲聞來似斂(lian)眉。’又云:‘當時(shi)(shi)遺事久成(cheng)空,慷(kang)慨尊(zun)前為起舞。……然舊曲三,其一屬(shu)中(zhong)呂(lv)調,其一中(zhong)呂(lv)宮,近世(shi)轉入(ru)黃鐘宮。”
此(ci)(ci)調以(yi)(yi)七(qi)字(zi)句和五字(zi)句為(wei)主,配(pei)以(yi)(yi)一個九字(zi)句為(wei)結(jie),凡四(si)換韻,仄韻與(yu)平韻相間,每句用韻,因而(er)(er)音(yin)節明(ming)快響亮,氣(qi)勢奔放,以(yi)(yi)悲(bei)歌慷慨為(wei)基(ji)本特色。黃(huang)大輿《賦虞美人(ren)(ren)草》云(yun):“世間離恨何(he)時了(le)。不為(wei)英(ying)雄少(shao)(shao)。楚(chu)歌聲起霸圖(tu)休。玉(yu)帳佳人(ren)(ren)血(xue)淚(lei)、滿(man)東流。葛(ge)荒葵老蕪城暮。玉(yu)貌知何(he)處。至今芳(fang)草解婆娑。只有當(dang)時魂魄、未消磨。”辛棄疾對此(ci)(ci)題材亦(yi)(yi)賦云(yun):“當(dang)年得(de)意如芳(fang)草。日日春風(feng)好。拔山力(li)盡忽悲(bei)歌。飲(yin)罷虞兮(xi)從此(ci)(ci)、奈君何(he)。人(ren)(ren)間不識精誠苦(ku)。貪看青(qing)青(qing)舞。驀然斂袂卻亭亭。怕(pa)是曲中(zhong)猶帶(dai)、楚(chu)歌聲。”蘇軾用以(yi)(yi)為(wei)友人(ren)(ren)贈(zeng)別(bie)亦(yi)(yi)流露悲(bei)慨之情(qing):“波聲拍枕長淮曉。隙月窺人(ren)(ren)小(xiao)。無情(qing)汴水(shui)自(zi)東流。只載(zai)一船(chuan)離恨、向(xiang)西(xi)州(zhou)。竹溪花(hua)浦曾同醉。酒味多于淚(lei)。誰教(jiao)風(feng)鑒在(zai)塵埃。醞(yun)造(zao)一場煩(fan)惱(nao)、送人(ren)(ren)來。”蔣捷抒寫(xie)整個一生的感慨:“少(shao)(shao)年聽(ting)雨(yu)歌樓上。紅(hong)燭昏羅帳。壯年聽(ting)雨(yu)客(ke)舟中(zhong)。江(jiang)闊云(yun)低斷雁、叫西(xi)風(feng)。而(er)(er)今聽(ting)雨(yu)僧廬下。鬢已星(xing)星(xing)也。悲(bei)歡離合(he)總無情(qing)。一任(ren)階前雨(yu)滴、到天明(ming)。”五代與(yu)宋代詞(ci)人(ren)(ren)亦(yi)(yi)多有以(yi)(yi)此(ci)(ci)調抒寫(xie)兒(er)女之情(qing)者(zhe),如北宋何(he)桌詞(ci):“分香帕子(zi)揉藍膩。欲去(qu)殷勤惠。重來直(zhi)待牡丹時。只恐(kong)花(hua)知知后、故開遲。別(bie)來看盡閑桃李。日目闌干倚。催(cui)花(hua)無計問東鳳。夢作一雙蝴蝶、繞芳(fang)叢(cong)。”此(ci)(ci)調適用之題材較廣,但仍以(yi)(yi)抒情(qing)為(wei)主。
正(zheng)體(ti)一雙(shuang)調,五十六(liu)字(zi)(zi)(zi),前(qian)(qian)后(hou)段(duan)(duan)各(ge)四(si)句,兩(liang)仄韻(yun)、兩(liang)平韻(yun)。以(yi)李煜《虞美人(ren)·風回(hui)小院庭(ting)蕪綠(lv)》為(wei)代表(biao)。此(ci)(ci)(ci)調以(yi)李詞(ci)(ci)、毛詞(ci)(ci)為(wei)正(zheng)體(ti),而宋元詞(ci)(ci)依李體(ti)填(tian)者(zhe)尤(you)多。若顧(gu)詞(ci)(ci)二(er)體(ti),則惟唐人(ren)有(you)之,皆變格也(ye)。此(ci)(ci)(ci)詞(ci)(ci)前(qian)(qian)后(hou)段(duan)(duan)四(si)換韻(yun),其兩(liang)結(jie)系(xi)九字(zi)(zi)(zi)句,或兩(liang)字(zi)(zi)(zi)微(wei)讀(du),或四(si)字(zi)(zi)(zi)微(wei)讀(du),或六(liu)字(zi)(zi)(zi)微(wei)讀(du),以(yi)蟬聯不斷為(wei)合(he)格。按蘇軾詞(ci)(ci)前(qian)(qian)段(duan)(duan)結(jie)句“便使尊前(qian)(qian)醉倒、且徘(pai)徊”,后(hou)段(duan)(duan)結(jie)句“對(dui)月逢花不飲、待何時”,“醉”字(zi)(zi)(zi)、“不”字(zi)(zi)(zi)俱仄聲。又馮延巳詞(ci)(ci)后(hou)結(jie)“塵(chen)掩玉(yu)箏弦柱、畫堂空”,“塵(chen)”字(zi)(zi)(zi)平聲,“玉(yu)”字(zi)(zi)(zi)仄聲。譜內可平可仄據此(ci)(ci)(ci),馀參張、馮二(er)詞(ci)(ci)。
正(zheng)體二雙調,五(wu)十八字,前(qian)后(hou)(hou)段(duan)各五(wu)句,兩(liang)仄(ze)韻(yun),三(san)平韻(yun)。以毛文(wen)錫(xi)《虞美人·寶檀金(jin)縷鴛(yuan)鴦枕(zhen)》為(wei)代(dai)表。此詞(ci)前(qian)后(hou)(hou)段(duan)亦(yi)四(si)換韻(yun),但兩(liang)結俱(ju)七字一(yi)句、三(san)字一(yi)句,多一(yi)字,多押一(yi)韻(yun),與李(li)煜詞(ci)體又異。《花間集》孫光憲、顧夐(xiong)、鹿(lu)虔衣、李(li)珣、閻選詞(ci),《陽春集》馮延(yan)巳詞(ci),俱(ju)如此填。宋詞(ci)有歐陽修、杜安(an)世諸(zhu)作可(ke)校(xiao)。按歐陽修詞(ci)前(qian)段(duan)第四(si)句“睡容初起枕(zhen)痕圓”,“睡”字仄(ze)聲(sheng),“初”字平聲(sheng)。后(hou)(hou)段(duan)第四(si)句“故生芳草(cao)碧連云”,“故”字仄(ze)聲(sheng)。譜內(nei)可(ke)平可(ke)仄(ze)據(ju)此,其馀悉同(tong)李(li)詞(ci)。
變體一雙調,五(wu)十六字(zi),前后段各四句,兩(liang)仄韻(yun)(yun),兩(liang)平韻(yun)(yun)。以張炎(yan)《虞美人(ren)·修眉刷翠(cui)春痕聚》為代表(biao)。此與李詞(ci)同(tong)(tong),惟(wei)前后段不換韻(yun)(yun)異(yi)。按周邦彥詞(ci)前段“戀、遠、腮、來”四韻(yun)(yun),后段“按、看、煤、灰”四韻(yun)(yun),葛勝仲詞(ci)前段“樹、暮、時、池(chi)”四韻(yun)(yun),后段“露、語、詩、歸”四韻(yun)(yun),俱不換韻(yun)(yun),正與此同(tong)(tong)。
變體(ti)二雙調(diao),五十六字,前后段(duan)各(ge)四句,兩仄韻(yun),兩平韻(yun)。以馮延(yan)巳《虞美(mei)人(ren)·玉鉤(gou)鸞柱(zhu)調(diao)鸚鵡》為代表。此詞(ci)后段(duan)不另換仄韻(yun),但換平韻(yun),與張詞(ci)異。
變體(ti)三雙調,五十八(ba)字,前后(hou)段各五句,兩仄韻(yun),三平韻(yun)。以晃補之《虞美人·羊山餞(jian)杜侍郎郡君十二姑及外(wai)弟天逵》為代(dai)表(biao)。此(ci)與毛詞同,惟前后(hou)段不(bu)換韻(yun)異。按杜安世(shi)“江亭春晚(wan)”詞前段“盡(jin)、近、情、行、清”五韻(yun),后(hou)段“舜、峻、人、淪、巾”五韻(yun),俱不(bu)換韻(yun),正與此(ci)同。
變體(ti)四雙調(diao),五十八字,前(qian)后(hou)段(duan)各五句,五平(ping)韻。以顧夐《虞美人·觸簾風送(song)景(jing)陽鐘》為代(dai)表。此(ci)調(diao)字句悉(xi)同(tong)毛(mao)詞,惟前(qian)后(hou)段(duan)全(quan)押(ya)平(ping)韻異。《花間集》亦僅見此(ci)體(ti),無宋詞別首可校(xiao)。
變體(ti)五雙調,五十八字,前(qian)段五句(ju),五平(ping)韻(yun)(yun)(yun);后段五句(ju),兩仄韻(yun)(yun)(yun),三平(ping)韻(yun)(yun)(yun)。以顧夐《虞美人·少年(nian)艷質勝瓊英》為代表。此詞(ci)(ci)字句(ju)亦(yi)與(yu)毛詞(ci)(ci)同(tong),惟(wei)前(qian)段全押平(ping)韻(yun)(yun)(yun),用“觸簾風送”詞(ci)(ci)體(ti),后段兩仄韻(yun)(yun)(yun)三平(ping)韻(yun)(yun)(yun),仍用毛詞(ci)(ci)體(ti),見《花(hua)間集》。采(cai)入以備一體(ti)。
格律(lv)對照例詞:《虞美人·風(feng)回小院庭蕪綠》
中(zhong)平(ping)(ping)(ping)中(zhong)仄平(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)仄,中(zhong)仄平(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)仄。中(zhong)平(ping)(ping)(ping)中(zhong)仄仄平(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping),中(zhong)仄中(zhong)平(ping)(ping)(ping)中(zhong)仄仄平(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)。
風回小院(yuan)庭蕪綠,柳眼春相(xiang)續(xu)。憑闌半日獨無言,依舊(jiu)竹聲新月(yue)似當年(nian)。
中平(ping)(ping)仄(ze)(ze)仄(ze)(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)(ze),中仄(ze)(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)(ze)。仄(ze)(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)(ze)仄(ze)(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping),中仄(ze)(ze)中平(ping)(ping)中仄(ze)(ze)仄(ze)(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)。
笙歌未(wei)散尊(zun)罍在,池(chi)面冰初解。燭明香暗(an)畫(hua)闌深(shen),滿鬢(bin)清霜殘雪思難禁(jin)。
格律對(dui)照例詞:《虞美人·寶檀金縷(lv)鴛鴦枕》
中(zhong)(zhong)平中(zhong)(zhong)仄(ze)平平仄(ze),中(zhong)(zhong)仄(ze)平平仄(ze)。中(zhong)(zhong)平中(zhong)(zhong)仄(ze)仄(ze)平平,中(zhong)(zhong)平中(zhong)(zhong)仄(ze)仄(ze)平平、仄(ze)平平。
寶檀金縷鴛鴦枕,綬帶盤(pan)宮(gong)錦。夕陽低(di)蜆(xian)小窗明,南(nan)園綠樹語(yu)鶯鶯、夢難成。
中(zhong)(zhong)(zhong)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)中(zhong)(zhong)(zhong)仄(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze),中(zhong)(zhong)(zhong)仄(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)。中(zhong)(zhong)(zhong)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)中(zhong)(zhong)(zhong)仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping),中(zhong)(zhong)(zhong)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)中(zhong)(zhong)(zhong)仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)、仄(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)。
玉(yu)爐香(xiang)暖頻添注(zhu),滿地飄輕絮。珠簾(lian)不卷度沈(shen)煙,庭前閑立(li)畫秋千、艷陽天。
格律對照例詞:《虞美(mei)人·修(xiu)眉(mei)刷(shua)翠春痕聚》
平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)(ze),平(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)(ze)。仄(ze)(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping),仄(ze)(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)(ze)、仄(ze)(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)。
修眉刷翠春痕(hen)聚,難(nan)翦(jian)愁來處。斷絲無力綰繁(fan)華,也學落花流(liu)水、到天涯。
仄(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze),仄(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)。仄(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping),仄(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)、仄(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)?
那時錯(cuo)認章臺去,卻是陽關路(lu)。待將心恨趁楊花,不(bu)識相思一點(dian)、在誰家?
格律對照例詞:《虞美人·玉鉤鸞柱調鸚鵡(wu)》
仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze),仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)。平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping),仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)、仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)。
玉(yu)鉤鸞柱調(diao)鸚鵡,宛轉(zhuan)留春語(yu)。云屏冷落畫堂空,薄晚春寒無奈、落花風。
平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)仄(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze),仄(ze)(ze)仄(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)。仄(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)仄(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping),平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)、仄(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)(ping)。
褰簾(lian)燕子低飛去,拂(fu)鏡塵鸞(luan)舞。不知今(jin)夜月(yue)眉彎,誰佩同心(xin)雙結、倚闌干(gan)。
格律(lv)對照例(li)詞:《虞美(mei)人·羊山餞杜(du)侍郎(lang)郡君十(shi)二(er)姑及外弟天(tian)逵》
平(ping)(ping)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze),平(ping)(ping)仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)。平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping),平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping),仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)。
原(yuan)桑飛盡霜(shuang)空(kong)杳,霜(shuang)夜愁難曉。油燈野店怯黃(huang)昏,窮途不(bu)減酒杯深,故人(ren)心。
平(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)(ze),仄(ze)(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)(ze)。仄(ze)(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping),平(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)仄(ze)(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)(ze)仄(ze)(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping),仄(ze)(ze)(ze)(ze)平(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)。
羊(yang)山故道(dao)行人(ren)少,也送行人(ren)老。一(yi)般別(bie)語重千(qian)金,明年(nian)過我小園林,話如今。
格律對照例詞:《虞美人·觸簾風送景陽鐘(zhong)》
仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping),平(ping)(ping)仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)。仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping),仄(ze)平(ping)(ping)仄(ze)仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping),仄(ze)平(ping)(ping)平(ping)(ping)。
觸(chu)簾風送景陽鐘,鴛被繡花重(zhong)。曉幃初卷冷煙濃,翠(cui)勻(yun)粉黛(dai)好儀容,思(si)嬌慵。
仄(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping),仄(ze)仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)。仄(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping),仄(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)仄(ze)仄(ze)仄(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping),仄(ze)平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)。
起(qi)來無語理(li)朝(chao)妝,寶匣鏡(jing)凝(ning)光。綠荷相(xiang)倚滿池塘(tang),露(lu)清(qing)枕簟(dian)藕(ou)花香,恨悠揚。
格律(lv)對(dui)照例詞:《虞美人·少年艷質(zhi)勝瓊(qiong)英》
仄平(ping)仄仄仄平(ping)平(ping),仄仄仄平(ping)平(ping)。平(ping)平(ping)仄仄仄平(ping)平(ping),平(ping)平(ping)平(ping)仄仄平(ping)平(ping),仄平(ping)平(ping)。
少年(nian)艷質(zhi)勝(sheng)瓊英(ying),早晚到三清。蓮冠穩(wen)篸細篦(bi)橫,飄飄羅袖碧云(yun)輕,畫難(nan)成。
平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)仄仄平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)仄,仄仄平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)仄。仄平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)仄仄平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping),仄平(ping)(ping)(ping)(ping)仄仄仄平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping),仄平(ping)(ping)(ping)(ping)平(ping)(ping)(ping)(ping)。
遲(chi)(chi)遲(chi)(chi)少(shao)轉(zhuan)腰身裊(niao),翠靨眉心小。醮壇(tan)風急杏枝香,此時恨不駕鸞凰,訪劉郎。
(說明:詞(ci)牌格(ge)律與對照(zhao)例詞(ci)交錯(cuo)排(pai)(pai)列。格(ge)律使用(yong)宋體字排(pai)(pai)印(yin),例詞(ci)使用(yong)斜體字排(pai)(pai)印(yin)。詞(ci)牌符號(hao)含義如下:平(ping)(ping),表(biao)示(shi)填平(ping)(ping)聲(sheng)(sheng)字;仄,表(biao)示(shi)填仄聲(sheng)(sheng)字;中,表(biao)示(shi)可(ke)平(ping)(ping)可(ke)仄。句末加粗為韻腳。)
南唐(tang)·李煜《虞美人(ren)·春花秋月何時了》
南唐·李煜《虞(yu)美人·風回(hui)小院庭(ting)蕪綠》
唐·馮延巳《虞美人·玉鉤鸞(luan)柱調鸚鵡》
北宋·蘇軾《虞(yu)美(mei)人(ren)·波聲拍枕長淮曉(xiao)》
北宋·蘇軾《虞美人(ren)·有美堂贈述古》
北宋(song)·蘇軾《虞美(mei)人·述懷》
北宋·秦(qin)觀《虞(yu)美人·碧桃天上栽和露》
北宋·舒亶《虞美(mei)人·寄公度(du)》
南(nan)宋·蔣捷《虞美人·聽(ting)雨》
南宋·蔣捷《虞美人·梳(shu)樓》
清·納蘭(lan)性(xing)德《虞美人·銀床淅瀝青梧老》
清(qing)·納蘭性(xing)德《虞(yu)美人(ren)·曲闌(lan)深(shen)處(chu)重相見》
清·納蘭(lan)性德(de)《虞美人·秋夕信步》