胡曾,唐(tang)(tang)(tang)邵州(zhou)邵陽人(ren),號秋田。懿宗(zong)咸通(tong)中(zhong)舉進士不第。以關心民生疾苦(ku)、針砭暴政權(quan)臣而著稱(cheng)。《唐(tang)(tang)(tang)才(cai)(cai)子傳(chuan)》稱(cheng)贊他“天分(fen)高爽(shuang),意度不凡”。初累舉不第,曾在其《下第》詩中(zhong)抱怨道:“上(shang)林新(xin)桂年年發,不許(xu)平人(ren)折(zhe)一枝”。咸通(tong)中(zhong),始(shi)中(zhong)進士。嘗(chang)為漢南節度從(cong)事。高駢鎮蜀,辟為書記。曾居軍幕(mu),每覽古今興廢陳跡(ji),慷慨懷古,作詠史(shi)詩三卷,(唐(tang)(tang)(tang)才(cai)(cai)子傳(chuan)作一卷。此從(cong)全唐(tang)(tang)(tang)詩)。
胡(hu)曾(ceng)以《詠史(shi)詩》著稱,共150首,皆(jie)七絕。每(mei)首以地(di)名為題,評詠當地(di)歷史(shi)人(ren)物和(he)歷史(shi)事(shi)件(jian),如《南陽》詠諸葛(ge)亮結廬躬(gong)耕,《東(dong)海》詠秦始皇求仙(xian),《姑(gu)蘇臺》詠吳王夫差荒(huang)淫失國。《詠史(shi)詩》共3卷(juan),《四部叢刊三編》本有胡(hu)曾(ceng)同時(shi)人(ren)邵陽陳蓋作(zuo)注(zhu)及京兆米崇吉評注(zhu)。另(ling)有《安(an)定(ding)集》10卷(juan),今佚。《全唐詩》共錄(lu)為1卷(juan),僅(jin)存數首。事(shi)跡見《唐才(cai)子(zi)傳》,王重民《補唐書胡(hu)曾(ceng)傳》(《中華文(wen)史(shi)論叢》,1980年第2輯)。
《詠史詩·細腰宮》
楚王辛(xin)苦(ku)戰無功,國破城(cheng)荒(huang)霸(ba)業空。
唯有(you)青春花(hua)上露,至今猶泣細腰宮。
《詠史詩·阿房宮》
新建阿房壁未干,沛公兵已入長安。
帝王苦(ku)竭(jie)生靈力(li),大業沙崩故不難。
《詠史詩·荊山》
抱(bao)玉巖前桂葉稠,碧(bi)溪寒水至今流。
空山落日猿聲(sheng)叫,疑是荊人(ren)哭未(wei)休。
《詠史詩·金谷園》
一自佳人墜玉樓,繁華東逐洛(luo)河流。
唯余金(jin)谷園中樹,殘日蟬聲送客愁。
《詠史詩·湘川》
虞舜南捐(juan)萬(wan)乘君,靈妃揮涕竹成(cheng)紋。
不知精魄游何處?落(luo)日(ri)瀟湘空白云
《詠史詩·武陵溪》
一溪春(chun)水(shui)徹云(yun)根,流出桃花(hua)片(pian)片(pian)新(xin)。
若道長生是虛語,洞中爭得有秦人。
《詠史詩·博浪沙》
嬴政鯨吞六合秋(qiu),削(xue)平天下虜諸侯。
山東不是無公子(zi),何事(shi)張(zhang)良(liang)獨報仇(chou)?
《詠史詩·函谷關》
寂寂函關鎖未開(kai),田文車馬(ma)出秦(qin)來。
朱門(men)不(bu)養三千客,誰為雞(ji)鳴得放回(hui)?
《詠史詩·瀘水》
五月(yue)驅(qu)兵入不毛,月(yue)明瀘水瘴煙高。
誓將雄(xiong)略酬(chou)三顧(gu),豈(qi)憚征蠻七縱勞。
《詠史詩·吳江》
子胥今日委(wei)東(dong)流,吳(wu)國明朝(chao)亦(yi)古丘(qiu)。
大笑夫差諸將(jiang)相,更無(wu)人解守蘇州。
《詠史詩·魯城》
魯公城闕已丘墟(xu),荒草無由(you)認玉階。
因(yin)笑臧孫(sun)才智少,東門鐘鼓祀鶢鶋(ju)。
《詠史詩·華亭》
陸機西沒洛(luo)陽城,吳國(guo)春風草(cao)又(you)青。
惆(chou)悵月中千歲(sui)鶴,夜來猶為唳華亭。
《自(zi)序》說(shuo):“夫詩(shi)(shi)者(zhe),蓋美盛德之(zhi)形容,刺衰政(zheng)之(zhi)荒怠,非徒尚綺(qi)麗瑰琦(qi)而已。故言之(zhi)者(zhe)無罪(zui),讀之(zhi)者(zhe)足以(yi)自(zi)戒(jie)。”說(shuo)明(ming)其作《詠(yong)史詩(shi)(shi)》本旨,是(shi)托古諷今,意存勸(quan)戒(jie)。其詩(shi)(shi)通俗明(ming)快,褒貶(bian)明(ming)確,晚唐、五代時頗為(wei)(wei)盛行。《唐詩(shi)(shi)紀事》載:前蜀王衍宴飲無度,內(nei)侍宋(song)光溥詠(yong)《姑蘇臺》詩(shi)(shi),王衍為(wei)(wei)之(zhi)罷宴。后(hou)來(lai)明(ming)人引入《列國志(zhi)》《三國演(yan)義》等演(yan)義作品(pin),流傳(chuan)更廣。