韓忠(zhong)彥,字師樸,相州(zhou)安陽(今河南(nan)省安陽市(shi))人。以父蔭為將作(zuo)監簿,復舉進士。以秘書丞(cheng)召(zhao)試館職,為開封府判官、三司鹽鐵判官,出通判永寧軍(jun)。召(zhao)為戶部判官。
神宗元(yuan)豐中父喪,服除,擢天章閣待(dai)制(zhi)、知瀛州。拜禮部(bu)尚書,以樞密直學(xue)士知定州。
哲宗元佑(you)中,召(zhao)為戶部尚書,遷知(zhi)樞密院(yuan)事。哲宗親政(zheng),以觀文殿(dian)學士知(zhi)真(zhen)定府,移知(zhi)定州(zhou)。降資政(zheng)殿(dian)學士,改知(zhi)大名府。
徽宗即位,以(yi)吏(li)部尚(shang)書召拜門下(xia)侍(shi)郎(lang)。腧月(yue),拜尚(shang)書右仆射(she)兼中書侍(shi)郎(lang),進左(zuo)仆射(she)兼門下(xia)侍(shi)郎(lang),封儀國公。與右相曾布不協,以(yi)觀(guan)文殿(dian)大學士知大名府。累貶磁州團(tuan)練副使。
大(da)觀三(san)年(1109年)二(er)月(yue),以宣奉大(da)夫(fu)致仕。同年八月(yue)二(er)十(shi)日(9月(yue)16日),韓忠彥在安陽的家中去世,年七十(shi)二(er)。
建炎四年(1130年)九月,經韓(han)忠(zhong)(zhong)彥之(zhi)子(zi)、中散(san)大(da)夫韓(han)澡奏請,宋高宗趙構親(qin)自為(wei)(wei)《韓(han)忠(zhong)(zhong)彥神道碑》題額為(wei)(wei)“世濟(ji)厚德之(zhi)碑”。在議(yi)(yi)(yi)定(ding)韓(han)忠(zhong)(zhong)彥的謚號(hao)(hao)時,博士王剛(gang)中建議(yi)(yi)(yi)追謚“文(wen)禮”(《謚法》:奉議(yi)(yi)(yi)順則曰禮。王剛(gang)中此議(yi)(yi)(yi)取韓(han)忠(zhong)(zhong)彥為(wei)(wei)禮官時反對王安石“坐(zuo)講之(zhi)議(yi)(yi)(yi)的緣故(gu))。但(dan)因韓(han)氏子(zi)弟反對,朝(chao)廷(ting)最終于紹興元年(1131年)四月定(ding)其謚號(hao)(hao)為(wei)(wei)“文(wen)定(ding)”。
紹(shao)興八年(1138年)三(san)月,韓忠彥配享宋(song)徽宗廟庭。
寶慶二年(1226年),宋理宗命繪韓忠(zhong)彥像于昭勛崇德閣,為昭勛閣二十四(si)功臣(chen)之一。
恢崇儒教頓生光,天(tian)子親來幸上(shang)庠。
星弁煌(huang)煌(huang)環帝座,霜袍密密綴周行(xing)。
廟祠稽首尊先圣(sheng),書義終(zhong)篇勸嗣王。
學道(dao)深慚非入室,此辰(chen)榮事亦升堂(tang)。
風(feng)前笑(xiao)頰輕桃艷,雨帶啼痕白玉容。
蝶舞只疑殘雪壓,月明惟覺異香濃。
喜藏(zang)書(shu),父韓(han)琦(qi),在安陽建有(you)“萬籍堂(tang)”,聚書(shu)萬余卷(juan)。他(ta)又(you)增(zeng)7000卷(juan),作“叢書(shu)堂(tang)”,分六庫儲(chu)書(shu),當時(shi)河(he)朔士大(da)夫家,號(hao)稱藏(zang)書(shu)多者無一及之(zhi)。其藏(zang)書(shu)傳至韓(han)肖胄、韓(han)膺(ying)胄兄弟,尚有(you)藏(zang)書(shu)樓在。“靖康(kang)之(zhi)亂”后散(san)佚頗(po)多,僅(jin)有(you)家集數千卷(juan)。又(you)繼續搜求數年,復聚書(shu)數千卷(juan)。其后裔至韓(han)忼、韓(han)性兄弟時(shi),另(ling)作有(you)藏(zang)書(shu)樓“經(jing)(jing)畬堂(tang)”儲(chu)書(shu)。韓(han)氏藏(zang)書(shu)歷(li)經(jing)(jing)200余年,經(jing)(jing)10世,散(san)而復聚,綿延不(bu)絕。
陳朝老(lao):陛下即位以來,凡(fan)五命相,有(you)若韓忠(zhong)彥之(zhi)庸(yong)懦,曾布之(zhi)贓污,趙挺之(zhi)之(zhi)蠢愚,蔡(cai)京之(zhi)跋扈。
樓照(zhao):明(ming)允篤誠,公忠亮達,至仕上宰,無(wu)愧前人(ren)。建中之初(chu),左右厥(jue)辟,招(zhao)徠俊乂,列于庶(shu)位。除苛解(jie)嬈,厥(jue)功茂(mao)焉。雖居(ju)位日淺,而始終無(wu)疵,允所謂(wei)以道事君者歟!實(shi)有顯(xian)功,至今(jin)稱之
趙構:純誠(cheng)端亮,始終(zhong)如一(yi),德業(ye)之盛,不(bu)忝前人。建(jian)中(zhong)之初(chu),入(ru)踐冢司(si),損益施設,成天下(xia)之務。開不(bu)諱之門,塞私邪之路,選賢任能(neng),各當其(qi)(qi)職(zhi)。一(yi)時忠鯁之士,遂能(neng)擊強御兇(xiong),所向摧折,當乎人心。后世賴之,以克有濟。朕(zhen)覽舊史,慨然嘉孍(yan),允所謂(wei)世濟其(qi)(qi)美,不(bu)損其(qi)(qi)名。
《卓異記》:此父子(zi)二人皆配饗功(gong)臣,昭(zhao)勛崇德閣,忠賢之(zhi)報乎!
王(wang)稱:忠彥繼世宰(zai)相,孝寬亦(yi)位(wei),宥密盛矣。
楊(yang)萬里:本朝曺武恵配(pei)享(xiang)太祖,武穆配(pei)享(xiang)仁宗;韓忠(zhong)獻(xian)配(pei)享(xiang)英宗,文(wen)定配(pei)享(xiang)徽(hui)宗。父(fu)子配(pei)享(xiang),自昔(xi)所無也。
呂中:韓忠彥以一(yi)君子而對眾小人,雖柔懦不(bu)能大有所為,然觀(guan)其(qi)乞罷編類局,使其(qi)志(zhi)得行,亦不(bu)至于召靖(jing)康之禍也。
脫脫:忠彥世濟(ji)其美,繼(ji)登相(xiang)位(wei),宜矣。
薛應旗:宋(song)哲宗之(zhi)世(shi),非(fei)無范純仁(ren)、韓(han)忠彥也;南(nan)渡之(zhi)時,非(fei)無李綱、趙(zhao)鼎也;其(qi)后非(fei)無真德秀、魏了翁(weng)、文天祥也,如不用(yong),何(he)哉(zai)?
王夫(fu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi):徽(hui)宗(zong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)初政,粲然可(ke)觀,韓忠(zhong)彥(yan)(yan)為(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),而(er)(er)非韓忠(zhong)彥(yan)(yan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)能為(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)也(ye)(ye)(ye)。未(wei)幾而(er)(er)向后殂,任(ren)伯(bo)雨、范純禮(li)、江公望、陳(chen)瓘以次廢黜,曾布(bu)專(zhuan),蔡(cai)京(jing)進(jin),忠(zhong)彥(yan)(yan)且不能安其(qi)位而(er)(er)罷矣。銳(rui)起疾為(wei)而(er)(er)不能期月守,理亂(luan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)樞(shu)存乎(hu)向后之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)存沒,忠(zhong)彥(yan)(yan)其(qi)能得(de)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)于徽(hui)宗(zong)乎(hu)?……忠(zhong)彥(yan)(yan)雖為(wei)世(shi)臣,而(er)(er)德望非溫公之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)匹,任(ren)伯(bo)雨諸人亦無(wu)元祐(you)群賢之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)夙望。一(yi)激不振,士(shi)氣全頹,舉(ju)天下以冥行而(er)(er)趨于泥淖,極乎(hu)靖康(kang),無(wu)一(yi)可(ke)用之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)材,舉(ju)國(guo)而(er)(er)授之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)非類(lei),無(wu)足怪(guai)者(zhe)……太后不可(ke)恃也(ye)(ye)(ye),忠(zhong)彥(yan)(yan)斯不可(ke)恃也(ye)(ye)(ye);李清(qing)臣、蔣之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)奇之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)雜進(jin),愈不可(ke)恃也(ye)(ye)(ye);曾布(bu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)與忠(zhong)彥(yan)(yan)互相持(chi)于政府,彌不可(ke)恃也(ye)(ye)(ye)。
《歷代群英歌(ge)》:司(si)馬力(li)攻新(xin)法,忠彥(yan)敢言(yan)正直。