《九(jiu)方皋(gao)》極其(qi)生動地塑造(zao)了(le)一(yi)位樸實、智慧的(de)(de)(de)勞動者——九(jiu)方皋(gao)的(de)(de)(de)形象。此畫取材(cai)于《列子》所載的(de)(de)(de)九(jiu)方皋(gao)相馬(ma)的(de)(de)(de)故(gu)事,畫中人物和馬(ma)匹(pi)都(dou)采用的(de)(de)(de)是(shi)(shi)飽滿宏大、莊嚴穩定(ding)的(de)(de)(de)構圖,筆墨上也表現出(chu)了(le)徐悲鴻高超(chao)的(de)(de)(de)技巧,其(qi)中在(zai)九(jiu)方皋(gao)身上的(de)(de)(de)用筆特點突出(chu),而在(zai)駿馬(ma)身上則用墨更(geng)為(wei)彰顯,一(yi)張一(yi)弛,極具特色(se),特別是(shi)(shi)在(zai)九(jiu)方皋(gao)的(de)(de)(de)眼睛(jing)以(yi)及駿馬(ma)的(de)(de)(de)眼睛(jing)的(de)(de)(de)表達上,更(geng)是(shi)(shi)傳神。
徐悲鴻(hong)(hong)筆(bi)下的(de)(de)馬(ma)(ma)(ma)都是(shi)不帶韁繩、追求自由的(de)(de)野馬(ma)(ma)(ma)、奔(ben)馬(ma)(ma)(ma),而唯有(you)這匹黑緞似的(de)(de)駿馬(ma)(ma)(ma)心甘情(qing)愿被紅韁所(suo)制。對此(ci),徐悲鴻(hong)(hong)解釋說:“馬(ma)(ma)(ma)也(ye)如(ru)人,愿為知己者所(suo)用,不愿為昏庸者所(suo)制。”
《九方皋(gao)》圖的(de)作者(zhe)徐悲鴻(公元1895—1953年),漢(han)族(zu),江蘇(su)宜(yi)興人,生(sheng)于中國江蘇(su)宜(yi)興屺亭橋(qiao)。中國現代(dai)美術事業的(de)奠(dian)基者(zhe),杰出的(de)畫(hua)(hua)(hua)家(jia)和美術教育家(jia)。自幼(you)隨父親徐達章(zhang)學習詩文書畫(hua)(hua)(hua)。是一位杰出的(de)畫(hua)(hua)(hua)家(jia),美術教育家(jia)。他尤(you)其(qi)善于畫(hua)(hua)(hua)馬(ma)(ma)(ma):群(qun)馬(ma)(ma)(ma)、雙馬(ma)(ma)(ma)、立(li)馬(ma)(ma)(ma)、奔(ben)馬(ma)(ma)(ma)。
九方皋 縱178厘米、橫85.5厘米、2幅 紙本 徐悲(bei)鴻
題款(左(zuo)):《九(jiu)方(fang)皋(gao)》秦穆公謂伯(bo)(bo)樂(le)曰(yue):子(zi)(zi)之(zhi)(zhi)年(nian)長矣(yi),子(zi)(zi)姓有可使求(qiu)馬(ma)者乎?伯(bo)(bo)樂(le)對曰(yue):良馬(ma)可形容筋骨相也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。天下(xia)(xia)之(zhi)(zhi)馬(ma)者,若(ruo)滅若(ruo)沒,若(ruo)亡(wang)若(ruo)失,若(ruo)此(ci)者絕塵弭轍,臣(chen)之(zhi)(zhi)子(zi)(zi)皆下(xia)(xia)才(cai)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),可告(gao)以(yi)良馬(ma),不(bu)可告(gao)以(yi)天下(xia)(xia)之(zhi)(zhi)馬(ma)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。臣(chen)有所(suo)與共擔纆薪菜者,九(jiu)方(fang)皋(gao),此(ci)其(qi)(qi)于馬(ma)非臣(chen)之(zhi)(zhi)下(xia)(xia)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。請(qing)見(jian)(jian)之(zhi)(zhi)。穆公見(jian)(jian)之(zhi)(zhi),使行(xing)求(qiu)馬(ma),三(san)月而反報(bao)曰(yue):已得之(zhi)(zhi)矣(yi),在(zai)沙丘。穆公曰(yue):何馬(ma)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?對曰(yue):牝(pin)而黃。使人往取之(zhi)(zhi),牡而驪(li)。穆公不(bu)說,召伯(bo)(bo)樂(le)而謂之(zhi)(zhi)曰(yue):敗矣(yi),子(zi)(zi)所(suo)使求(qiu)馬(ma)者!色物牝(pin)牡尚(shang)弗能知,又何馬(ma)之(zhi)(zhi)能知也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)?伯(bo)(bo)樂(le)喟然太息曰(yue):一至于此(ci)乎!是乃(nai)其(qi)(qi)所(suo)以(yi)千萬臣(chen)而無數者也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。若(ruo)皋(gao)之(zhi)(zhi)所(suo)觀,天機也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),得其(qi)(qi)精而忘(wang)其(qi)(qi)粗,在(zai)其(qi)(qi)內而忘(wang)其(qi)(qi)外;見(jian)(jian)其(qi)(qi)所(suo)見(jian)(jian),不(bu)見(jian)(jian)其(qi)(qi)所(suo)不(bu)見(jian)(jian),視(shi)其(qi)(qi)所(suo)視(shi),而遺其(qi)(qi)所(suo)不(bu)視(shi)。若(ruo)皋(gao)之(zhi)(zhi)相者,乃(nai)有貴(gui)乎馬(ma)者也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。戊辰(公元1928年(nian))冬盡。悲(bei)鴻。
題(ti)款(右):造化(hua)無(wu)跡(ji),求跡(ji)者非愚(yu)則誣。一士得(de)其解,躊躇滿(man)志,與(yu)天為徒(tu),乃(nai)吮(shun)毫濡墨,醒擾擾世間,以(yi)九方皋相馬之(zhi)圖。庚午(公元1930年)初(chu)秋,悲鴻重(zhong)來(lai)匡山,攜此幅(fu)屬題(ti)散原老人三立。
鈐印:悲(bei)鴻(朱文(wen)(wen))、困(kun)而知之(zhi)(朱文(wen)(wen))、荒謬絕倫(朱文(wen)(wen))、欲罷不能之(zhi)工(朱文(wen)(wen))。
收傳印記:散原翁(朱(zhu)文)、陳三(san)立(li)(白文)。