米芾(1051——1107)字(zi)元(yuan)章,號襄陽漫士、海岳外史(shi)、無礙居士,室名英光堂、寶晉齋。
祖籍太(tai)原,后徒襄(xiang)陽(yang)(今湖北襄(xiang)樊),世稱(cheng)(cheng)“米襄(xiang)陽(yang)”,晚居(ju)鎮江(jiang)。曾為內廷書畫學(xue)博士、禮部員(yuan)外(wai)郎,人稱(cheng)(cheng)“米南宮”。他好潔(jie)成癖,狂放不羈(ji),故(gu)人稱(cheng)(cheng)他“米顛(dian)(癲)”。
米芾(fei)能詩善畫,精書(shu)(shu)法,與蘇東坡、黃庭堅、蔡襄(xiang)并為“宋四家”。他自敘學(xue)書(shu)(shu)經(jing)歷“余初(chu)學(xue)顏,七八(ba)歲也。字至大(da)一幅,寫(xie)簡不成。見柳而(er)慕(mu)緊結,乃學(xue)柳《金剛經(jing)》。久之,知出于歐(ou),乃學(xue)歐(ou)。久之,如印板排(pai)算,乃慕(mu)褚(chu)而(er)學(xue)最久。又慕(mu)段(duan)季轉折肥美,八(ba)面皆(jie)全。久之,覺段(duan)全繹(yi)展《蘭亭》,遂并看法帖,入晉、魏(wei)平淡,棄鐘(zhong)方而(er)師師宜官,《劉寬碑》是也”。
米芾的(de)《臨沂(yi)使(shi)(shi)帖(tie)》是其(qi)代表作之(zhi)一。全文(wen)為(wei)“芾頓首。戎帖(tie)一、薛帖(tie)五上納(na)。陰郁。為(wei)況如何。芾頓首。臨沂(yi)使(shi)(shi)君麾下。”此紙(zhi)本,縱31.4厘米,橫25.1厘米,此帖(tie)頭二行(xing)以(yi)行(xing)書寫出,將要言之(zhi)事交待清(qing)楚,至(zhi)第三行(xing)“如何”開始變為(wei)草書,連綿而下。第四(si)行(xing)為(wei)受信札者,故空約一行(xing)位置,此雖為(wei)格式如此,客(ke)觀上卻形成了豐(feng)富多變的(de)章法。
米芾書自稱(cheng)“刷字”,八面出鋒,沉著痛快,于(yu)此帖也可見(jian)。后二行草書則中鋒為主,流動奔放,不可一世。