俞和(1307-1382)。字子(zi)中,號紫(zi)芝(zhi)(zhi)(芝(zhi)(zhi)生),晚號紫(zi)芝(zhi)(zhi)老人。桐江(今(jin)浙江桐廬)人,寓居錢塘(今(jin)杭州)。
沖澹安恬,隱居不仕。能詩,喜書(shu)(shu)翰,早年(nian)得(de)(de)見趙孟(meng)頫運(yun)筆(bi)之(zhi)(zhi)(zhi)法,后(hou)返(fan)臨(lin)晉、唐名家碑帖(tie)。行、草書(shu)(shu),秀雅挺勁,酷肖孟(meng)頫。楷書(shu)(shu)高(gao)古風雅,頗有(you)晉人風度。明桑悅云:“紫(zi)芝所(suo)(suo)書(shu)(shu),深(shen)得(de)(de)松雪筆(bi)意,而圭角稍露,比之(zhi)(zhi)(zhi)松雪,正(zheng)如獻之(zhi)(zhi)(zhi)于(yu)羲之(zhi)(zhi)(zhi)也。”行、草逼真孟(meng)俯(fu),好事者得(de)(de)其書(shu)(shu),每用趙款識,倉卒莫能辨。洪武初,以書(shu)(shu)名于(yu)時。至正(zheng)四年(nian)(公元1344)題李唐《關山行旅圖(tu)》,故宮博物(wu)院藏(zang)有(you)其二十年(nian)(公元1360)於黃岡(gang)之(zhi)(zhi)(zhi)康園所(suo)(suo)臨(lin)定武蘭(lan)亭(ting)。
附上(shang)俞和墓志(zhi),出(chu)處:欽定四庫(ku)全(quan)書 始豐(feng)稿巻十三(明(ming))徐(xu)一(yi)夔 撰(zhuan) ○墓志(zhi)銘(書法江湖聽梧閣提(ti)供)
俞子中墓碣
錢(qian)塘俞子(zi)(zi)(zi)中(zhong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)塟(zang)也(ye)五(wu)(wu)(wu)年(nian)(nian)于(yu)茲矣(yi),而(er)志墓(mu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)石未樹,其(qi)(qi)(qi)友(you)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)為(wei)潭(tan)府臣僚者(zhe),以(yi)(yi)(yi)(yi)王(wang)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)臨池之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)好(hao),取(qu)子(zi)(zi)(zi)中(zhong)遺(yi)墨(mo)以(yi)(yi)(yi)(yi)獻(xian)(xian)王(wang),既覽,若(ruo)(ruo)曰,以(yi)(yi)(yi)(yi)予而(er)觀(guan)其(qi)(qi)(qi)筆(bi)(bi)(bi)意,亦(yi)足以(yi)(yi)(yi)(yi)發,不(bu)(bu)可(ke)使(shi)此(ci)人(ren)泯焉(yan)無聞,王(wang)適遣(qian)使(shi)如(ru)(ru)(ru)浙,因(yin)賜(si)鈔若(ruo)(ruo)干貫俾其(qi)(qi)(qi)家(jia),為(wei)石刻(ke)費(fei),使(shi)者(zhe)既至(zhi)(zhi),召其(qi)(qi)(qi)孤(gu)授之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),其(qi)(qi)(qi)孤(gu)既西向拜(bai)受,乃來謁余請銘(ming),余與(yu)子(zi)(zi)(zi)中(zhong)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)交游(you)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)誼,固不(bu)(bu)得(de)而(er)辭(ci),矧(shen)遇賢王(wang)貤恩於(wu)(wu)子(zi)(zi)(zi)中(zhong)既歿(mo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)後,誠希遇也(ye),扵凡文翰(han)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)士,亦(yi)與(yu)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)光,何敢不(bu)(bu)銘(ming)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)哉(zai),子(zi)(zi)(zi)中(zhong)為(wei)人(ren),不(bu)(bu)尚表襮(bo)與(yu)俗,浮(fu)湛若(ruo)(ruo)玩世,然(ran)少時(shi)得(de)見趙(zhao)文敏(min)公(gong)(gong)(gong)用筆(bi)(bi)(bi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)法,極力工(gong)書,書日(ri)(ri)益(yi)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)名,篆(zhuan)楷行(xing)(xing)草(cao)(cao),各臻于(yu)妙,一(yi)紙(zhi)出,戱用文敏(min)公(gong)(gong)(gong)私(si)印,識之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)莫(mo)(mo)能辨其(qi)(qi)(qi)真贗,至(zhi)(zhi)其(qi)(qi)(qi)臨摹晉唐人(ren)法書,尤稱(cheng)妙絕,髙(gao)(gao)堂廣廈,風(feng)日(ri)(ri)清美,賔友(you)會集(ji)(ji),酒數(shu)行(xing)(xing)後,濡筆(bi)(bi)(bi)伸(shen)紙(zhi),一(yi)揮數(shu)十(shi)行(xing)(xing),波(bo)戈(ge)趯磔(zhe),轉換神速(su),真有(you)(you)(you)(you)(you)(you)驚(jing)虵入(ru)草(cao)(cao),飛鳥出林之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)態,已乃停筆(bi)(bi)(bi)按紙(zhi),詫眾客(ke)曰,顛長(chang)史(shi)不(bu)(bu)我(wo)過也(ye),人(ren)爭購之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)為(wei)珍玩,而(er)雅不(bu)(bu)樂(le)仕進,至(zhi)(zhi)正初,朝廷(ting)修遼金宋三(san)(san)史(shi)成(cheng)書,移文江浙行(xing)(xing)省(sheng),繕寫鏤版(ban),遣(qian)翰(han)林應奉(feng)張公(gong)(gong)(gong)翥來視工(gong),而(er)行(xing)(xing)省(sheng)叅知(zhi)政事(shi)(shi)(shi)秦公(gong)(gong)(gong)從德任(ren)程(cheng)督(du)事(shi)(shi)(shi),既開局,集(ji)(ji)儒生(sheng)繕寫,張公(gong)(gong)(gong)謂(wei)秦公(gong)(gong)(gong)曰,此(ci)朝廷(ting)盛典,字畫懼(ju)不(bu)(bu)如(ru)(ru)(ru)式(shi),宜得(de)精(jing)書法如(ru)(ru)(ru)俞子(zi)(zi)(zi)中(zhong)者(zhe)校正,秦公(gong)(gong)(gong)是之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),即日(ri)(ri)命有(you)(you)(you)(you)(you)(you)司奉(feng)幣請子(zi)(zi)(zi)中(zhong)入(ru)局,如(ru)(ru)(ru)式(shi)校正,時(shi)行(xing)(xing)省(sheng)得(de)自(zi)(zi)除未入(ru)流官(guan),既竣事(shi)(shi)(shi),秦公(gong)(gong)(gong)擬以(yi)(yi)(yi)(yi)學校官(guan)處之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),子(zi)(zi)(zi)中(zhong)固謝(xie)曰,某以(yi)(yi)(yi)(yi)國(guo)家(jia)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)文事(shi)(shi)(shi),効薄(bo)勞耳,不(bu)(bu)愿仕也(ye),秦公(gong)(gong)(gong)以(yi)(yi)(yi)(yi)其(qi)(qi)(qi)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)髙(gao)(gao)志.亦(yi)弗彊之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),當是時(shi),文章(zhang)(zhang)巨家(jia)如(ru)(ru)(ru)黃(huang)文獻(xian)(xian)公(gong)(gong)(gong)溍,陳監(jian)丞旅,前後相繼為(wei)江浙提學,每為(wei)文脫藁,必致子(zi)(zi)(zi)中(zhong)書之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),一(yi)時(shi)名勝亦(yi)莫(mo)(mo)不(bu)(bu)與(yu)子(zi)(zi)(zi)中(zhong)游(you),而(er)方外髙(gao)(gao)士若(ruo)(ruo)勾曲外史(shi)張公(gong)(gong)(gong)伯(bo)雨,以(yi)(yi)(yi)(yi)辭(ci)翰(han)名世,與(yu)子(zi)(zi)(zi)中(zhong)徃來尤宻,壬辰之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)亂,避地隣縣之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)黃(huang)岡,嘯傲于(yu)海(hai)風(feng)山月之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)閑(xian)者(zhe),久之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),比還故廬,故舊(jiu)雕謝(xie),出門四顧,無復向時(shi)繁華,苐見山青水綠,則俛(mian)首蹙(cu)額,感慨系(xi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),呼酒獨酌(zhuo),賦近體詩(shi)歌長(chang)短句,援筆(bi)(bi)(bi)書之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)寫其(qi)(qi)(qi)無聊(liao)不(bu)(bu)平(ping)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)思(si),而(er)其(qi)(qi)(qi)草(cao)(cao)圣猶飛動如(ru)(ru)(ru)初,其(qi)(qi)(qi)居有(you)(you)(you)(you)(you)(you)醉墨(mo)軒,嘗屬余記之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),余未及為(wei)而(er)竟銘(ming)其(qi)(qi)(qi)墓(mu)上之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)石,悲哉(zai),子(zi)(zi)(zi)中(zhong)諱和,別(bie)號紫芝(zhi)(zhi)生(sheng),本(ben)嚴之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)桐廬人(ren),自(zi)(zi)其(qi)(qi)(qi)父章(zhang)(zhang)游(you)錢(qian)塘,因(yin)家(jia)焉(yan),娶楊(yang)氏,先十(shi)五(wu)(wu)(wu)年(nian)(nian)卒(zu),子(zi)(zi)(zi)男三(san)(san),長(chang)琮次(ci)璂次(ci)珩,女三(san)(san),長(chang)適趙(zhao)仁本(ben),次(ci)皆適士族,以(yi)(yi)(yi)(yi)洪武十(shi)五(wu)(wu)(wu)年(nian)(nian)三(san)(san)月七日(ri)(ri)卒(zu),享(xiang)年(nian)(nian)七十(shi)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)六(liu),卒(zu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)月十(shi)又七日(ri)(ri),塟(zang)于(yu)其(qi)(qi)(qi)縣南山仙(xian)芝(zhi)(zhi)塢之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)原,銘(ming)曰有(you)(you)(you)(you)(you)(you)德有(you)(you)(you)(you)(you)(you)藝,泊(bo)焉(yan)自(zi)(zi)守,不(bu)(bu)遇於(wu)(wu)生(sheng)前,而(er)遇於(wu)(wu)死後,豈(qi)其(qi)(qi)(qi)用之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)也(ye)薄(bo),故其(qi)(qi)(qi)發之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)也(ye)厚,理有(you)(you)(you)(you)(you)(you)固然(ran),又何足究,有(you)(you)(you)(you)(you)(you)石如(ru)(ru)(ru)圭(gui),永(yong)貽不(bu)(bu)朽。
再附友人贈俞和詩:(書(shu)法江(jiang)湖(hu)field_tian提供)
一(yi)翦梅 壽俞子中紫(zi)之(疑為芝)(元(yuan) 凌云翰)
蒼顏(yan)白發稱烏紗。瘦似黃花。清(qing)似梅花。窗吟(yin)山月樂無涯。知是儒(ru)家。知是仙家。
紫芝服(fu)食勝胡(hu)麻。不愛(ai)繁華(hua)。卻(que)愛(ai)年(nian)華(hua)。詞(ci)成(cheng)(cheng)筆底(di)是(shi)龍蛇。壽酒流霞。壽□成(cheng)(cheng)霞。
題(ti)醉墨堂,為桐江俞(yu)子中賦(明 張昱(yu) 可閑老人集(ji)卷一,四庫全(quan)書本)
世稱草圣(sheng)惟張旭,氣在神先從(cong)所欲。醉來(lai)捉筆走風雷,電掣(che)長云(yun)夜相逐。
健於大野戰蛟(jiao)龍,媚似輕波浴鴻(hong)鵠(hu)。由唐至(zhi)今(jin)幾百年,筆法竟爾(er)失其傳。
芝翁(weng)乃(nai)若(ruo)神所授,亦以醉(zui)墨(mo)題堂(tang)前。晴絲罥空(kong)王逸少(shao),生蛇絆(ban)樹(shu)黃(huang)庭堅。
筆(bi)法不(bu)必問高閑(xian),筆(bi)勢(shi)不(bu)必詢懷素。縱橫(heng)遲疾心自(zi)知,曾(ceng)見公(gong)孫(sun)大娘舞。
故宮(gong)博(bo)物院藏(zang)有(you)墨(mo)跡《篆(zhuan)隸(li)(li)(li)千(qian)字(zi)文冊》及自(zi)(zi)書(shu)(shu)(shu)(shu)詩卷和(he)(he)臨張(zhang)芝帖等。《篆(zhuan)隸(li)(li)(li)千(qian)字(zi)文》是其篆(zhuan)書(shu)(shu)(shu)(shu)和(he)(he)隸(li)(li)(li)書(shu)(shu)(shu)(shu)分體(ti)間(jian)書(shu)(shu)(shu)(shu)的書(shu)(shu)(shu)(shu)法杰作。紙本墨(mo)跡摺(zhe)裱冊頁。每(mei)(mei)(mei)幅縱21厘(li)米,橫(heng)24.7厘(li)米。現藏(zang)臺北(bei)故宮(gong)博(bo)物院。凡37頁,295行,正文每(mei)(mei)(mei)行7字(zi),首尾之題(ti)字(zi)每(mei)(mei)(mei)行字(zi)數不一,共計2063字(zi)。款署(shu)“天爵賢良嗜予(yu)篆(zhuan)隸(li)(li)(li),因書(shu)(shu)(shu)(shu)此為贈。時至正甲午歲冬十(shi)一月三日也。清(qing)隱散(san)人俞和(he)(he)識。”此冊為元順帝至正十(shi)四年(公元1354)俞和(he)(he)四十(shi)八歲時所書(shu)(shu)(shu)(shu)。此篆(zhuan)隸(li)(li)(li)《千(qian)字(zi)文》,書(shu)(shu)(shu)(shu)法結構簡(jian)練隨意(yi)而無匠氣,筆秀(xiu)雅而挺(ting)勁,與世流(liu)行之六體(ti)千(qian)字(zi)文比(bi)較,自(zi)(zi)有(you)書(shu)(shu)(shu)(shu)卷氣。冊上有(you)清(qing)內府鑒藏(zang)印九(jiu)方(fang),并有(you)河(he)南(nan)商丘陳氏收藏(zang)之印多方(fang)。《石渠寶(bao)笈(ji)三編》著錄。
明王世貞《題俞(yu)紫芝急就章(zhang)》:“子(zi)中獨(du)能尋考遺則(ze)于斷墨殘(can)楮(chu),遂與仲溫并驅(qu)。”(仲溫,明書家宋克,號(hao)南宮生,俞(yu)和字號(hao)紫芝生,是以(yi)為(wei)記。書法江(jiang)湖(hu)處天輯)
明(ming)桑(sang)悅(yue)評:“紫(zi)芝所書,深(shen)得松(song)雪筆意,而圭角(jiao)稍露(lu),比之(zhi)松(song)雪正如獻(xian)之(zhi)之(zhi)于羲之(zhi)也”