川(chuan)白芷(zhi)異(yi)名:方(fang)香(xiang)、香(xiang)白芷(zhi)、異(yi)形當歸(gui)。為傘(san)形科(ke)植物(wu)川(chuan)白芷(zhi)的根。
功效
祛風,燥濕(shi),消腫,止痛。治頭痛,齒痛、鼻淵、寒濕(shi)腹痛,帶下,癰疽瘡(chuang)瘍(yang),皮膚燥癢癬。
產新時(shi)間(jian),加(jia)(jia)工(gong)、炮制及藥材質量(liang)產新時(shi)間(jian):頭年秋(qiu)季下種(zhong),次年夏秋(qiu)季8月間(jian)葉黃時(shi)采(cai)收。唯(wei)河(he)北安國有在春(chun)季清明下種(zhong)當年寒露采(cai)收者。其(qi)質量(liang)不如秋(qiu)播(bo)者好。 加(jia)(jia)工(gong)、炮制:挖(wa)取根部,去掉(diao)地上(shang)部分及須(xu)根,冼凈泥土,曬(shai)干。杭州地區將處理干凈的白芷放(fang)入缸(gang)內(nei),加(jia)(jia)石灰拌勻,放(fang)置一周(zhou)后,曬(shai)時(shi)要勤翻動,如遇陰雨天時(shi)可用微火烘(hong)干,然(ran)后再撞去粗皮。藥材質量(liang):以獨支(zhi)、皮細(xi)、外表土黃色、堅(jian)硬、光滑(hua)、香氣濃(nong)者為佳。
產地分布
白(bai)芷(zhi)主(zhu)(zhu)產(chan)(chan)于(yu)四川(chuan)(chuan)(chuan),河北,河南(nan),浙江為(wei)(wei)白(bai)芷(zhi)四大歷(li)史(shi)產(chan)(chan)區(qu)。按照產(chan)(chan)區(qu)不(bu)同,又(you)分別稱為(wei)(wei)川(chuan)(chuan)(chuan)白(bai)芷(zhi)、祁白(bai)芷(zhi)、禹白(bai)芷(zhi)、杭白(bai)芷(zhi)。川(chuan)(chuan)(chuan)白(bai)芷(zhi)主(zhu)(zhu)產(chan)(chan)于(yu)四川(chuan)(chuan)(chuan)遂(sui)寧(ning)、安岳、南(nan)川(chuan)(chuan)(chuan)、達縣。正常年間,全(quan)川(chuan)(chuan)(chuan)產(chan)(chan)量(liang)4000噸,其中素有“川(chuan)(chuan)(chuan)白(bai)芷(zhi)之鄉”的遂(sui)寧(ning)白(bai)芷(zhi)年產(chan)(chan)量(liang)約為(wei)(wei)2300—2500噸,產(chan)(chan)量(liang)最大,質量(liang)最好,被奉為(wei)(wei)地道(dao)藥材。除國內銷售外,還供出口。
價格分析
川(chuan)白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷全(quan)(quan)國(guo)(guo)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)用(yong)量(liang)(liang)(liang)約6500噸(dun)(dun)(dun)左右(包(bao)括藥(yao)(yao)(yao)用(yong)和香料)。20世紀90年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)代,在市(shi)(shi)(shi)場(chang)(chang)經濟(ji)體(ti)制下(xia)(xia),國(guo)(guo)有(you)(you)中(zhong)藥(yao)(yao)(yao)材公(gong)司(si)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)土(tu)渠道調(diao)(diao)控功(gong)能逐(zhu)步(bu)(bu)弱化,中(zhong)藥(yao)(yao)(yao)材市(shi)(shi)(shi)場(chang)(chang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)放開,市(shi)(shi)(shi)場(chang)(chang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)功(gong)能逐(zhu)步(bu)(bu)得(de)以強化,似一(yi)(yi)(yi)雙無形的(de)(de)(de)(de)(de)(de)手,成為了(le)(le)調(diao)(diao)節經濟(ji)發(fa)展(zhan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)杠桿。白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷由于受(shou)市(shi)(shi)(shi)場(chang)(chang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)影響,生產(chan)(chan)(chan)出(chu)(chu)現(xian)盲目性(xing),產(chan)(chan)(chan)銷失調(diao)(diao),市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)兒起幾落,以川(chuan)白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷為例:1990年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian),川(chuan)白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)僅5元(yuan)(yuan)(yuan)/公(gong)斤(jin)(jin),1991年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)川(chuan)白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷產(chan)(chan)(chan)區(qu)(qu)災遇(yu)較大范(fan)圍(wei)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)旱災,川(chuan)白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷產(chan)(chan)(chan)量(liang)(liang)(liang)銳減,產(chan)(chan)(chan)不足(zu)需,供(gong)不應求(qiu),供(gong)求(qiu)矛盾突出(chu)(chu),從(cong)而使(shi)(shi)川(chuan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)上(shang)(shang)升(sheng)至(zhi)8-9元(yuan)(yuan)(yuan),1992年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian),白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)達歷(li)史最高(gao)價(jia)(jia)(jia)(jia)位(wei)(wei)13元(yuan)(yuan)(yuan)/斤(jin)(jin),下(xia)(xia)同)價(jia)(jia)(jia)(jia)位(wei)(wei)偏(pian)高(gao),藥(yao)(yao)(yao)農(nong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)種(zhong)植(zhi)積(ji)(ji)極性(xing)空前(qian)市(shi)(shi)(shi)漲,白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷的(de)(de)(de)(de)(de)(de)種(zhong)植(zhi)得(de)以迅猛發(fa)展(zhan),加(jia)之當(dang)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)風調(diao)(diao)雨順,產(chan)(chan)(chan)量(liang)(liang)(liang)火增),白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷主產(chan)(chan)(chan)地遂寧當(dang)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)產(chan)(chan)(chan)量(liang)(liang)(liang)就高(gao)達4000噸(dun)(dun)(dun),全(quan)(quan)川(chuan)產(chan)(chan)(chan)量(liang)(liang)(liang)6000噸(dun)(dun)(dun),禹白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷產(chan)(chan)(chan)區(qu)(qu)河南產(chan)(chan)(chan)812噸(dun)(dun)(dun),祁白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷產(chan)(chan)(chan)區(qu)(qu)河北產(chan)(chan)(chan)600噸(dun)(dun)(dun),再加(jia)上(shang)(shang)浙江、文敬、山東等(deng)產(chan)(chan)(chan)區(qu)(qu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)產(chan)(chan)(chan)量(liang)(liang)(liang),全(quan)(quan)國(guo)(guo)白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷超過(guo)8000噸(dun)(dun)(dun),致使(shi)(shi)1993年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)暴跌(die),從(cong)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)初的(de)(de)(de)(de)(de)(de)12-13元(yuan)(yuan)(yuan),跌(die)到年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)底的(de)(de)(de)(de)(de)(de)2元(yuan)(yuan)(yuan)/公(gong)斤(jin)(jin),山于巾價(jia)(jia)(jia)(jia)大滑坡,大大挫傷了(le)(le)藥(yao)(yao)(yao)農(nong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)種(zhong)植(zhi)積(ji)(ji)極性(xing),致使(shi)(shi)當(dang)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)忙種(zhong)植(zhi)面(mian)積(ji)(ji)大幅減少,到1994年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷產(chan)(chan)(chan)新時,產(chan)(chan)(chan)量(liang)(liang)(liang)僅為1993年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)產(chan)(chan)(chan)量(liang)(liang)(liang)一(yi)(yi)(yi)半,市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)略有(you)(you)升(sheng)幅,漲至(zhi)3.5-3.8 元(yuan)(yuan)(yuan)/公(gong)斤(jin)(jin),但國(guo)(guo)庫(ku)存(cun)(cun)過(guo)豐(feng),供(gong)求(qiu)基本平衡,市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)少有(you)(you)起伏,低(di)谷徘徊(huai)(huai)近(jin)兩年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)時間,—直到1996年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian),隨著庫(ku)存(cun)(cun)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)逐(zhu)步(bu)(bu)消(xiao)耗(hao),國(guo)(guo)家(jia)加(jia)大宏觀調(diao)(diao)控力度,提高(gao)糧(liang)、棉、油收購價(jia)(jia)(jia)(jia)格(ge)來增加(jia)農(nong)民(min)收入(ru),川(chuan)白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)忙搭乘糧(liang)食漲價(jia)(jia)(jia)(jia)潮,市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)從(cong)產(chan)(chan)(chan)新前(qian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)35元(yuan)(yuan)(yuan)/公(gong)斤(jin)(jin),短短幾個(ge)月(yue)(yue)間漲至(zhi)1996年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)l0月(yue)(yue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)75/公(gong)斤(jin)(jin)。但好景不長,又受(shou)東南亞金融危(wei)機影響,薊市(shi)(shi)(shi)疲軟,市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)出(chu)(chu)現(xian)下(xia)(xia)滑跡(ji)象,新一(yi)(yi)(yi)輪的(de)(de)(de)(de)(de)(de)價(jia)(jia)(jia)(jia)格(ge)運行(xing)周(zhou)期山此拉開了(le)(le)帷幕,經歷(li)了(le)(le)1998年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)緩慢(man)下(xia)(xia)滑,1999年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)—路狂跌(die),2000年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)真(zhen)正(zheng)跌(die)入(ru)了(le)(le)谷底,僅27元(yuan)(yuan)(yuan)/公(gong)斤(jin)(jin),主要是前(qian)些年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)份,川(chuan)白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷處于 個(ge)較高(gao)價(jia)(jia)(jia)(jia)位(wei)(wei),農(nong)民(min)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)近(jin)利思想(xiang),盲目擴大種(zhong)植(zhi)面(mian)積(ji)(ji),特(te)別是國(guo)(guo)家(jia)對(dui)糧(liang)食價(jia)(jia)(jia)(jia)格(ge)下(xia)(xia)調(diao)(diao),種(zhong)糧(liang)遠(yuan)不如種(zhong)藥(yao)(yao)(yao)強,農(nong)民(min)為求(qiu)高(gao)收益,紛紛改種(zhong)白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷,致使(shi)(shi)白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷種(zhong)植(zhi)面(mian)積(ji)(ji)從(cong)1997年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)至(zhi)1999年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)呈逐(zhu)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)增長趨勢(shi),市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)逐(zhu)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)下(xia)(xia)跌(die)。短期內,還(huan)出(chu)(chu)現(xian)祁白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷、豫白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷倒流到四川(chuan)成都荷花池藥(yao)(yao)(yao)市(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)局面(mian)。2000年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)川(chuan)白(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)(bai)芷產(chan)(chan)(chan)新時市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)觸底反彈,市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)步(bu)(bu)入(ru)了(le)(le)上(shang)(shang)升(sheng)期。但終因(yin)庫(ku)存(cun)(cun)過(guo)豐(feng),市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)一(yi)(yi)(yi)直在2.8-3.5元(yuan)(yuan)(yuan)之間徘徊(huai)(huai)。時間的(de)(de)(de)(de)(de)(de)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)輪邁入(ru)了(le)(le)2001年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian),隨著庫(ku)存(cun)(cun)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)逐(zhu)步(bu)(bu)消(xiao)耗(hao),市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)出(chu)(chu)現(xian)轉機,重新抬頭,市(shi)(shi)(shi)價(jia)(jia)(jia)(jia)從(cong)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)初的(de)(de)(de)(de)(de)(de)2.7-2.8元(yuan)(yuan)(yuan)漲到了(le)(le)現(xian)在的(de)(de)(de)(de)(de)(de)4.2-4.5元(yuan)(yuan)(yuan)/公(gong)斤(jin)(jin)。
縱(zong)觀川(chuan)白芷(zhi)近(jin)10年(nian)(nian)的(de)(de)價(jia)格走勢,兩(liang)起兩(liang)落,呈波浪式(shi)前進發展,最(zui)高價(jia)位曾(ceng)漲至13—15元(yuan),最(zui)低市(shi)(shi)(shi)價(jia)僅2元(yuan)。根(gen)(gen)源何在呢?供求關系(xi)才是(shi)市(shi)(shi)(shi)價(jia)攀升的(de)(de)根(gen)(gen)本動力,國(guo)家(jia)宏觀政策也是(shi)影響中藥材品種價(jia)格的(de)(de)一個重要因素,白芷(zhi)市(shi)(shi)(shi)價(jia)經歷了1992年(nian)(nian)的(de)(de)高潮,1993年(nian)(nian),1994年(nian)(nian)的(de)(de)低谷(gu)再到1996年(nian)(nian)的(de)(de)高潮。為(wei)一市(shi)(shi)(shi)場周期,市(shi)(shi)(shi)價(jia)從1998年(nian)(nian)開始(shi)下滑,2000年(nian)(nian)跌至谷(gu)低,2001年(nian)(nian)緩(huan)慢回(hui)升,按(an)照價(jia)格周期運(yun)行規律,白芷(zhi)市(shi)(shi)(shi)價(jia)迎來(lai)了又一個上升年(nian)(nian),白芷(zhi)后(hou)(hou)市(shi)(shi)(shi)看好,2002年(nian)(nian)白芷(zhi)市(shi)(shi)(shi)價(jia)達到頂峰后(hou)(hou),將再次(ci)步入漫長的(de)(de)低谷(gu)期。但這些都是(shi)周期經驗(yan),硬性(xing)的(de)(de)動向還受多方因素制約,更(geng)需密切跟(gen)蹤。
藥理作用
體(ti)外試驗表明,1:10川白芷水煎劑對大腸(chang)、宋內氏痢疾、變形、傷(shang)寒、副(fu)傷(shang)寒、霍亂等有抑(yi)制(zhi)(zhi)作用(yong)。對人造結核有抑(yi)制(zhi)(zhi)作用(yong)。水浸液對奧杜盎氏小芽胞癬(xian)菌等致病真菌也有一定的抑(yi)制(zhi)(zhi)作用(yong)。