一.產品介紹
神(shen)(shen)池(chi)(chi)(chi)(chi)胡(hu)(hu)麻產(chan)于山西省忻(xin)州市神(shen)(shen)池(chi)(chi)(chi)(chi)縣,始種于東漢年間(jian)。清(qing)道光(guang)年間(jian),兵部尚書祁雋澡《馬首農言(yan)》中“油(you)(you)出神(shen)(shen)池(chi)(chi)(chi)(chi)、利民(min)(min)等處,每(mei)斤(jin)錢一百上下,濺至七(qi)十(shi)以上”。清(qing)光(guang)緒《神(shen)(shen)池(chi)(chi)(chi)(chi)縣志》載:“胡(hu)(hu)麻,子肥大,其色(se)紫黑,榨油(you)(you)最多(duo)、甚佳。”《中國(guo)實業志.山西卷》載:“民(min)(min)國(guo)二十(shi)四年(1953年),全縣有46家(jia)油(you)(you)坊,榨油(you)(you)工(gong)(gong)人316人。資本3972萬(wan)元,年加工(gong)(gong)胡(hu)(hu)麻118.1萬(wan)公斤(jin),產(chan)油(you)(you)35.5萬(wan)公斤(jin),產(chan)值9.12萬(wan)元。” 目前(qian),神(shen)(shen)池(chi)(chi)(chi)(chi)縣胡(hu)(hu)麻種植面積達20萬(wan)畝左(zuo)(zuo)右,年總產(chan)2.5萬(wan)噸左(zuo)(zuo)右。神(shen)(shen)池(chi)(chi)(chi)(chi)胡(hu)(hu)麻特殊的(de)產(chan)地環境,形成了獨特的(de)品質(zhi),加工(gong)(gong)的(de)神(shen)(shen)池(chi)(chi)(chi)(chi)胡(hu)(hu)麻油(you)(you)被(bei)譽為“高山上的(de)深海魚油(you)(you)”;有“天(tian)天(tian)吃胡(hu)(hu)油(you)(you),賽如活神(shen)(shen)仙(xian)”、“裝滿(man)油(you)(you)罐罐,不愁錢串串”等神(shen)(shen)池(chi)(chi)(chi)(chi)民(min)(min)謠。2014年神(shen)(shen)池(chi)(chi)(chi)(chi)縣被(bei)中國(guo)糧食行(xing)業協會(hui)授予“中國(guo)亞麻油(you)(you)籽之鄉”稱號。
二.自然生態(tai)環境和人文歷(li)史因(yin)素
1、地(di)(di)(di)(di)(di)(di)貌(mao)(mao)和土(tu)(tu)(tu)壤(rang)(rang)情況(kuang)神池縣(xian)地(di)(di)(di)(di)(di)(di)處黃(huang)土(tu)(tu)(tu)丘陵區,山(shan)(shan)丘起伏、溝壑縱橫,平均海拔(ba)(ba)(ba)在1500米(mi)(海拔(ba)(ba)(ba)范圍1200—2500米(mi)),洪濤山(shan)(shan)脈自西北(bei)向東南(nan)延伸,關(guan)涔(cen)山(shan)(shan)脈縱立南(nan)沿,兩大山(shan)(shan)脈形成中部(bu)小塊緩(huan)坡(po)平地(di)(di)(di)(di)(di)(di),全(quan)(quan)(quan)縣(xian)總(zong)的(de)地(di)(di)(di)(di)(di)(di)貌(mao)(mao)特點(dian)是(shi)(shi)平川少(shao),山(shan)(shan)地(di)(di)(di)(di)(di)(di)丘陵多(duo)(占全(quan)(quan)(quan)縣(xian)國土(tu)(tu)(tu)面積(ji)(ji)的(de)88%),地(di)(di)(di)(di)(di)(di)形地(di)(di)(di)(di)(di)(di)貌(mao)(mao)復雜。全(quan)(quan)(quan)縣(xian)可耕(geng)地(di)(di)(di)(di)(di)(di)面積(ji)(ji)84.69萬畝(mu),人均耕(geng)地(di)(di)(di)(di)(di)(di)近10畝(mu),全(quan)(quan)(quan)縣(xian)耕(geng)地(di)(di)(di)(di)(di)(di)土(tu)(tu)(tu)壤(rang)(rang)類(lei)型分(fen)為四個(ge)土(tu)(tu)(tu)類(lei)(棕(zong)壤(rang)(rang)、栗褐土(tu)(tu)(tu)、風(feng)砂土(tu)(tu)(tu)、潮(chao)土(tu)(tu)(tu)),主(zhu)要土(tu)(tu)(tu)類(lei)為栗褐土(tu)(tu)(tu),占總(zong)面積(ji)(ji)的(de)98.08%,分(fen)布(bu)(bu)于(yu)海拔(ba)(ba)(ba)1600—2000米(mi)的(de)中低山(shan)(shan)和丘陵地(di)(di)(di)(di)(di)(di)區;棕(zong)壤(rang)(rang)占總(zong)面積(ji)(ji)的(de)0.3%,主(zhu)要分(fen)布(bu)(bu)在海拔(ba)(ba)(ba)2300米(mi)以(yi)上的(de)山(shan)(shan)地(di)(di)(di)(di)(di)(di)上部(bu),風(feng)砂土(tu)(tu)(tu)占總(zong)面積(ji)(ji)的(de)1.23%,主(zhu)要分(fen)布(bu)(bu)在西部(bu)平川局部(bu)地(di)(di)(di)(di)(di)(di)區,潮(chao)土(tu)(tu)(tu)占總(zong)面積(ji)(ji)的(de)0.39%,主(zhu)要分(fen)布(bu)(bu)在縣(xian)川河源(yuan)頭和海拔(ba)(ba)(ba)1500米(mi)左右的(de)山(shan)(shan)澗交(jiao)接(jie)洼地(di)(di)(di)(di)(di)(di)。按(an)全(quan)(quan)(quan)國第二次土(tu)(tu)(tu)壤(rang)(rang)普(pu)查(cha),神池土(tu)(tu)(tu)壤(rang)(rang)總(zong)的(de)特點(dian)是(shi)(shi)“缺磷少(shao)氮鉀有余”,全(quan)(quan)(quan)縣(xian)耕(geng)地(di)(di)(di)(di)(di)(di)養(yang)份狀況(kuang)是(shi)(shi)有機(ji)質(zhi)6.6-8.5g/kg、全(quan)(quan)(quan)氮0.4-0.5g/kg、有效磷3-5mg/kg、速效鉀100mg/kg以(yi)上,屬三級以(yi)上耕(geng)地(di)(di)(di)(di)(di)(di),非(fei)常(chang)適(shi)宜胡麻生長。?
2、水文(wen)情(qing)況:全縣(xian)(xian)有四(si)條大的季(ji)(ji)(ji)(ji)節(jie)性河(he)(he)(he)(he)(he)(he)流(liu),朱(zhu)(zhu)家(jia)(jia)川(chuan)河(he)(he)(he)(he)(he)(he)全長(chang)60公(gong)里,由(you)本(ben)縣(xian)(xian)西部(bu)(bu)賀職鄉出(chu)(chu)境(jing)(jing),經(jing)五寨、保德入(ru)黃河(he)(he)(he)(he)(he)(he),流(liu)域面(mian)積163萬畝;縣(xian)(xian)川(chuan)河(he)(he)(he)(he)(he)(he)全長(chang)35公(gong)里,由(you)本(ben)縣(xian)(xian)西北長(chang)畛鄉出(chu)(chu)境(jing)(jing),經(jing)偏(pian)關、保德入(ru)黃河(he)(he)(he)(he)(he)(he),流(liu)域面(mian)積95萬畝;野豬口河(he)(he)(he)(he)(he)(he)全長(chang)19公(gong)里,由(you)本(ben)鄉石湖村出(chu)(chu)境(jing)(jing),經(jing)朔州(zhou)入(ru)桑干(gan)河(he)(he)(he)(he)(he)(he);澗(jian)口河(he)(he)(he)(he)(he)(he)在境(jing)(jing)內東部(bu)(bu),全長(chang)5公(gong)里,由(you)龍(long)泉鎮大溝兒(er)澗(jian)出(chu)(chu)境(jing)(jing),經(jing)寧(ning)武(wu)縣(xian)(xian)入(ru)恢河(he)(he)(he)(he)(he)(he),最后流(liu)入(ru)桑干(gan)河(he)(he)(he)(he)(he)(he),流(liu)域面(mian)積10萬畝。四(si)條季(ji)(ji)(ji)(ji)節(jie)性河(he)(he)(he)(he)(he)(he)流(liu),徑(jing)流(liu)多集中在雨季(ji)(ji)(ji)(ji),7、8、9三個月的洪水流(liu)量占到全年徑(jing)流(liu)量的70%,各河(he)(he)(he)(he)(he)(he)流(liu)總(zong)洪水量大1.15米3/秒,因為是季(ji)(ji)(ji)(ji)節(jie)性河(he)(he)(he)(he)(he)(he)流(liu),所以夏季(ji)(ji)(ji)(ji)出(chu)(chu)現(xian)洪水高峰,河(he)(he)(he)(he)(he)(he)床洪水濤濤,當地農民(min)形象地概括為“有雨山洪發,雨過河(he)(he)(he)(he)(he)(he)床干(gan)”。神(shen)池縣(xian)(xian)水資源十分貧乏,全縣(xian)(xian)地下水靜儲量為6.16億噸(dun),動儲量為5.9萬噸(dun)/晝(zhou)夜(ye),埋深在100米左右,且分布不均(jun),多集中于朱(zhu)(zhu)家(jia)(jia)川(chuan)河(he)(he)(he)(he)(he)(he)和(he)縣(xian)(xian)川(chuan)河(he)(he)(he)(he)(he)(he)兩河(he)(he)(he)(he)(he)(he)流(liu)域,適(shi)合胡(hu)麻生長(chang)。?
3、氣(qi)(qi)(qi)候(hou)(hou)情況:神(shen)池縣屬大(da)陸季風(feng)氣(qi)(qi)(qi)候(hou)(hou),干旱、高寒(han)、溫差大(da)、無(wu)霜(shuang)期(qi)短(duan),年(nian)平(ping)均(jun)氣(qi)(qi)(qi)溫4.7℃,平(ping)均(jun)無(wu)霜(shuang)期(qi)114天,平(ping)均(jun)降(jiang)雨量(liang)487.7毫米,主要(yao)集(ji)中在(zai)7—9月(yue)份(fen),年(nian)平(ping)均(jun)蒸發量(liang)1921.1毫米,全年(nian)光照(zhao)時(shi)(shi)數為2816.7小(xiao)時(shi)(shi),年(nian)太陽總(zong)輻射(she)量(liang)144.03千卡/厘米,≥10℃的(de)總(zong)積(ji)溫為2300-2600℃,氣(qi)(qi)(qi)候(hou)(hou)以(yi)風(feng)大(da)、低溫、降(jiang)水變率大(da),春旱年(nian)份(fen)多,無(wu)霜(shuang)期(qi)短(duan)為主要(yao)特點,總(zong)之氣(qi)(qi)(qi)候(hou)(hou)涼爽(shuang)、降(jiang)雨集(ji)中、西北風(feng)長年(nian)不斷(duan)、光照(zhao)充足、晝夜溫差大(da)這樣的(de)氣(qi)(qi)(qi)候(hou)(hou)條件正好符合胡麻的(de)生產發育(yu)。
三.地域范圍
神池(chi)縣(xian)(xian)位于晉(jin)西(xi)北黃土高原,地(di)處管涔(cen)(cen)山西(xi)北麓,東與(yu)朔(shuo)州市接壤,西(xi)與(yu)五寨縣(xian)(xian)毗連,南距管涔(cen)(cen)隔寧(ning)武,北負(fu)洪濤界(jie)偏關縣(xian)(xian)、平(ping)魯區。地(di)理坐標(biao):東經111°42′—112°18′,北緯(wei)38°56′—39°24′,全縣(xian)(xian)總面積1472平(ping)方公里。神池(chi)胡麻地(di)理標(biao)志(zhi)產品保護范圍(wei)為山西(xi)省忻(xin)州市神池(chi)縣(xian)(xian)境內的龍泉鎮(zhen)、義(yi)井鎮(zhen)、八角鎮(zhen)、東湖(hu)鄉(xiang)(xiang)(xiang)、太平(ping)莊鄉(xiang)(xiang)(xiang)、虎北鄉(xiang)(xiang)(xiang)、賀職鄉(xiang)(xiang)(xiang)、烈堡鄉(xiang)(xiang)(xiang)、長畛鄉(xiang)(xiang)(xiang)、大(da)嚴備鄉(xiang)(xiang)(xiang)等10個鄉(xiang)(xiang)(xiang)鎮(zhen)241個行政(zheng)村。近(jin)幾年胡麻年種(zhong)植面積8500公頃,年總產2.5 -3萬(wan)噸。
四.產品(pin)品(pin)質特性特征
神(shen)(shen)(shen)池(chi)(chi)胡(hu)麻(ma)籽(zi)粒扁平,前(qian)端鳥(niao)嘴狀,表面平滑(hua),色澤紫(zi)黑光亮、較(jiao)肥大(長(chang)3-5mm,千粒重(zhong)6.8-7克,比(bi)異地胡(hu)麻(ma)高(gao)0.83g左右),耐貯(zhu)藏,脫水快(kuai),抗蟲蛀,出油(you)(you)率高(gao),所以(yi)神(shen)(shen)(shen)池(chi)(chi)胡(hu)麻(ma)籽(zi)品質獨特,清(qing)光緒《神(shen)(shen)(shen)池(chi)(chi)縣志》載:“胡(hu)麻(ma),子肥大,其色紫(zi)黑,甚(shen)佳”。神(shen)(shen)(shen)池(chi)(chi)胡(hu)麻(ma)含油(you)(you)40.2 g/100g以(yi)上,是目前(qian)胡(hu)麻(ma)中出油(you)(you)最(zui)高(gao)的,據(ju)當(dang)地胡(hu)麻(ma)油(you)(you)料(liao)加(jia)工(gong)(gong)作坊和現代油(you)(you)料(liao)加(jia)工(gong)(gong)企(qi)業測定,神(shen)(shen)(shen)池(chi)(chi)胡(hu)麻(ma)加(jia)工(gong)(gong)出油(you)(you)率高(gao)達35%--40%,異地胡(hu)麻(ma)加(jia)工(gong)(gong)加(jia)工(gong)(gong)最(zui)高(gao)僅達33%,神(shen)(shen)(shen)池(chi)(chi)胡(hu)麻(ma)含水分≤13.9%,含亞油(you)(you)酸≥1.38g/100g,含α-亞麻(ma)酸>4.01g/100g。
五.特定(ding)生產方式
1、加強抗旱耕作,保好墑(di)情胡麻種子比較(jiao)細(xi)小,幼苗頂土力弱,因此需要(yao)精細(xi)整地,保持土壤疏(shu)松(song)平整。在(zai)我(wo)縣各胡麻產區可以采取秋深耕,冬鎮壓,春(chun)季頂凌粑(ba)磨,播后(hou)根據晌情進(jin)行碾壓等蓄(xu)水保墑(di)辦(ban)法。?
2、播前施(shi)足底肥(fei)(fei),精選(xuan)(xuan)種(zhong)子旱地(di)胡(hu)麻必須重施(shi)底肥(fei)(fei),杜絕白茬下種(zhong),做到氮(dan)磷配合(he)。據(ju)測定胡(hu)麻對施(shi)入(ru)土壤中的(de)(de)養分吸收(shou)利用(yong)(yong)率(lv)很高,每(mei)生產100斤(jin)胡(hu)麻從土壤中吸收(shou)氮(dan)7.5斤(jin)、磷2.5斤(jin)、鉀5.5斤(jin)。因此為滿足其生長發育應增施(shi)肥(fei)(fei)料,一般保證(zheng)畝施(shi)有(you)(you)機肥(fei)(fei)500—1000公(gong)(gong)斤(jin),畝基施(shi)二(er)銨4—5公(gong)(gong)斤(jin),磷肥(fei)(fei)10—15公(gong)(gong)斤(jin)。方法上采用(yong)(yong)集中溝施(shi)。丘陵地(di)區隨同(tong)犁(li)種(zhong)一次(ci)施(shi)入(ru),緩坡(po)地(di)區在(zai)春季淺耕時施(shi)在(zai)犁(li)溝內,隨后及時耙(pa)耱鎮(zhen)壓。根據(ju)不同(tong)的(de)(de)土壤類型(xing)和氣候特點,選(xuan)(xuan)用(yong)(yong)不同(tong)的(de)(de)優種(zhong)。這里所(suo)說的(de)(de)優種(zhong),不僅僅指優良(liang)品種(zhong),還包括經過保純防雜的(de)(de)優良(liang)品種(zhong)。只有(you)(you)這樣才能減少病蟲(chong)害(hai),減輕品種(zhong)的(de)(de)退化,一般2—3年應更換一次(ci)。在(zai)我省適宜種(zhong)植的(de)(de)品種(zhong)有(you)(you)晉亞(ya)7、9號,隴亞(ya)7號等。
?3、適時早播(bo)(bo),保證(zheng)質量胡麻早播(bo)(bo)可以充分利用(yong)(yong)土壤解凍后的返(fan)漿(jiang)水,提高出苗率(lv);早播(bo)(bo)還可以闖過最末一(yi)次晚(wan)霜危害;早播(bo)(bo)可延長苗子生(sheng)長時間(jian),使(shi)營養體生(sheng)長好,為(wei)后期開花結(jie)果(guo)創造良(liang)好條件。一(yi)般我(wo)縣(xian)在(zai)5月(yue)上(shang)旬播(bo)(bo)種。播(bo)(bo)種方(fang)式可采(cai)用(yong)(yong)耬(lou)播(bo)(bo)或(huo)機播(bo)(bo),播(bo)(bo)深以1.5寸左右為(wei)宜。?
4、因地(di)制宜,合理(li)密植要按照地(di)力條件和品種特性確定合理(li)密度,一般(ban)下等地(di)播量6—7斤(jin),畝(mu)保苗20—25萬(wan)(wan)株;中(zhong)等地(di)播7—8斤(jin),畝(mu)保苗25—30萬(wan)(wan)株;上等地(di)播9—10斤(jin)畝(mu)留苗30—40萬(wan)(wan)株。?
5、加強田間(jian)管理我(wo)縣種(zhong)胡麻(ma)(ma)(ma)(ma)的地,土壤養份含(han)量均不高。特別是稍粘重土壤在播(bo)后(hou)遇雨時(shi)就(jiu)會(hui)形(xing)成板積層,要及(ji)時(shi)破除(chu)以(yi)利出苗,防(fang)止造成嚴重的缺(que)苗斷壟。胡麻(ma)(ma)(ma)(ma)出苗到現(xian)蕾前30天內(nei)地表(biao)未被覆蓋,此時(shi)氣候干燥,雜(za)草(cao)也正是盛發時(shi)期,胡麻(ma)(ma)(ma)(ma)此時(shi)根系(xi)生長(chang)(chang)較強,地上部分卻生長(chang)(chang)緩慢,這(zhe)時(shi)應抓緊時(shi)間(jian)中耕除(chu)草(cao),防(fang)止雜(za)草(cao)和(he)幼苗爭奪養分,抑制(zhi)幼苗生長(chang)(chang)。據(ju)考察,胡麻(ma)(ma)(ma)(ma)出土后(hou)根系(xi)生長(chang)(chang)很快,因(yin)此早鋤(chu)細鋤(chu)對胡麻(ma)(ma)(ma)(ma)生長(chang)(chang)很重要,可(ke)在苗高2寸時(shi)淺鋤(chu)第一(yi)次。現(xian)蕾前遇雨可(ke)趁雨追尿素(su)4—5公斤,并配合(he)第二次深中耕,以(yi)促進根系(xi)發育保蓄水份。?
6、提高認識,防(fang)病(bing)防(fang)蟲(chong)(chong)目前,由于(yu)抗病(bing)品種的(de)(de)推(tui)廣(guang),胡麻枯(ku)萎(wei)病(bing)得以有效控制。但對于(yu)立枯(ku)病(bing)和炭疽(ju)病(bing),仍(reng)需采(cai)用種子量(liang)0.3%的(de)(de)多菌靈或拌(ban)種雙進行拌(ban)種加以防(fang)治(zhi)(zhi)(zhi)。地下害(hai)蟲(chong)(chong)的(de)(de)防(fang)治(zhi)(zhi)(zhi),可在春季淺耕前撒施毒餌誘殺。現蕾前應(ying)特別(bie)注意對牧(mu)草盲蝽蟓的(de)(de)防(fang)治(zhi)(zhi)(zhi)。每畝用20%的(de)(de)速滅殺丁乳(ru)油(you)25—50ml兌(dui)水80—100公斤噴霧即(ji)可,后期(qi)應(ying)注意對蚜蟲(chong)(chong)、漏油(you)蟲(chong)(chong)、粘(zhan)蟲(chong)(chong)的(de)(de)防(fang)治(zhi)(zhi)(zhi)。?
7、適期早(zao)收(shou),防止返青胡麻適時早(zao)收(shou)有(you)一定增(zeng)產作(zuo)用,一般可增(zeng)產5%,而(er)且(qie)胡麻后期雨多(duo)時,往往發(fa)生(sheng)返青現(xian)象,造成減(jian)產。因(yin)此在胡麻莖下部(bu)葉變黃(huang),部(bu)分脫落,有(you)75%的蒴果發(fa)白(bai)變黃(huang),子粒多(duo)數搖動時沙(sha)沙(sha)作(zuo)響,只(zhi)有(you)少數籽粒微有(you)粘感時及(ji)時受獲。