楞嚴經卷二
【原文】爾時。阿難及諸大眾。聞佛示誨。身心(xin)泰然。念無始來。失卻本心(xin)。妄認緣塵。分(fen)別影事。今日開悟。如(ru)失乳兒(er)。忽(hu)遇慈母。合掌禮佛。愿聞如(ru)來。顯出身心(xin)。真妄虛實。現前(qian)生(sheng)滅。與不生(sheng)滅。二發明性。
【譯文】那(nei)時候,阿難和大眾們(men)聽聞了(le)佛(fo)的(de)(de)(de)教誨(hui),一(yi)時身心(xin)安(an)穩(wen)泰然(ran),意織到自己從久遠以來(lai),就已失卻(que)了(le)本真(zhen)的(de)(de)(de)心(xin)性(xing)(xing),從而以幻影(ying)為(wei)真(zhen)實,去(qu)攀(pan)緣在(zai)世間器物世界(jie)上(shang)面(mian),今日聽了(le)如(ru)(ru)(ru)來(lai)教誨(hui),開啟了(le)智(zhi)慧,就如(ru)(ru)(ru)迷失了(le)的(de)(de)(de)嬰兒又回到了(le)慈母的(de)(de)(de)懷(huai)抱,他(ta)們(men)一(yi)起(qi)合掌(zhang)頂禮,祈愿如(ru)(ru)(ru)來(lai)為(wei)眾人顯示身心(xin)的(de)(de)(de)真(zhen)實與虛妄,現(xian)示身心(xin)的(de)(de)(de)生(sheng)生(sheng)滅(mie)(mie)(mie)滅(mie)(mie)(mie),和不生(sheng)不滅(mie)(mie)(mie)的(de)(de)(de)二種真(zhen)實性(xing)(xing)相。
【原文】時。波斯匿王。起(qi)立(li)白佛。我(wo)昔(xi)未承諸佛誨敕(chi)。見迦(jia)旃延。毗(pi)羅胝子(zi)。咸言。此(ci)(ci)身死后(hou)斷滅。名為涅槃。我(wo)雖值(zhi)佛。今猶狐疑。云何(he)發揮。證(zheng)知(zhi)此(ci)(ci)心。不生滅地。令此(ci)(ci)大(da)眾。諸有漏者。咸皆愿(yuan)聞。
【譯文】當時,波(bo)斯匿(ni)王站起來(lai)(lai)對(dui)如(ru)(ru)來(lai)(lai)說:從前,我(wo)還(huan)沒有(you)領受(shou)到如(ru)(ru)來(lai)(lai)教(jiao)(jiao)誨時,我(wo)去見迦旃延(yan)和苦修(xiu)者(zhe)毗羅胝子,他們都說,人死后(hou)一切斷滅就叫做涅槃。雖(sui)然我(wo)尊奉(feng)佛法,但是我(wo)現(xian)在仍然有(you)疑惑,怎樣才能發物本心,從而(er)證(zheng)知這個心不(bu)(bu)生不(bu)(bu)滅呢?法會中沒有(you)證(zheng)到無漏(lou)圣位的(de)大眾都愿意聆聽如(ru)(ru)來(lai)(lai)的(de)教(jiao)(jiao)誨。
【原文】佛告大王。汝(ru)身現存(cun)。今(jin)復問汝(ru)。汝(ru)此肉身。為同(tong)金剛常住(zhu)不朽。為復變壞。
世尊。我(wo)今此(ci)身(shen)。終從變滅(mie)(mie)。佛言。大(da)王。汝未曾滅(mie)(mie)。云(yun)何知滅(mie)(mie)。世尊。我(wo)此(ci)無常變壞之(zhi)身(shen)。雖未曾滅(mie)(mie)。我(wo)觀現前。念念遷謝。新新不(bu)住。如火成灰。漸(jian)漸(jian)銷(xiao)殞(yun)。殞(yun)亡不(bu)息。決知此(ci)身(shen)。當從滅(mie)(mie)盡。
佛言(yan)。如是。大王。汝今生齡(ling)。已(yi)從衰老。顏貌(mao)何如童子之時。世尊(zun)。我(wo)昔孩孺。膚腠潤澤(ze)。年至長成。血(xue)氣充(chong)滿。而今頹齡(ling)。迫于衰耄。形色(se)枯悴。精(jing)神昏昧(mei)。發白面皺(zhou)。逮將不久(jiu)。如何見比充(chong)盛(sheng)之時。
佛言(yan)。大王。汝(ru)之形(xing)容(rong)。應不頓(dun)朽。王言(yan)。世(shi)尊。變化(hua)(hua)密(mi)移。我(wo)誠不覺。寒暑遷流。漸至于此。何(he)以(yi)故。我(wo)年(nian)二(er)十(shi)(shi)(shi)。雖號年(nian)少。顏貌已(yi)老初十(shi)(shi)(shi)年(nian)時。三十(shi)(shi)(shi)之年(nian)又衰二(er)十(shi)(shi)(shi)。于今六十(shi)(shi)(shi)又過于二(er)。觀五十(shi)(shi)(shi)時。宛然(ran)強(qiang)壯(zhuang)。世(shi)尊。我(wo)見密(mi)移。雖此殂落。其間流易。且限十(shi)(shi)(shi)年(nian)。若(ruo)復令(ling)我(wo)微細思(si)(si)惟。其變寧惟一紀二(er)紀。實為年(nian)變。豈惟年(nian)變。亦兼月化(hua)(hua)。何(he)直月化(hua)(hua)。兼又日(ri)遷。沉思(si)(si)諦觀。剎那剎那。念(nian)念(nian)之間。不得停(ting)住。故知我(wo)身。終從變滅。
【譯文】如來(lai)(lai)(lai)對波(bo)斯(si)匿(ni)王(wang)說(shuo):你(ni)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)身(shen)(shen)軀(qu)(qu)(qu)如今(jin)猶存,那(nei)(nei)么,我(wo)問(wen)你(ni),你(ni)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)肉(rou)質身(shen)(shen)是(shi)(shi)(shi)(shi)像金剛石那(nei)(nei)樣(yang)常存不(bu)壞呢(ni)?還(huan)是(shi)(shi)(shi)(shi)會(hui)衰變(bian)(bian)毀(hui)壞呢(ni)?波(bo)斯(si)匿(ni)王(wang)說(shuo):世(shi)尊(zun),我(wo)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)身(shen)(shen)軀(qu)(qu)(qu)終究會(hui)損毀(hui)滅(mie)(mie)絕(jue)的(de)呀!如來(lai)(lai)(lai)說(shuo):大(da)王(wang)啊,你(ni)還(huan)沒(mei)有滅(mie)(mie)絕(jue),為什么就知道你(ni)會(hui)滅(mie)(mie)絕(jue)呢(ni)?波(bo)斯(si)匱(kui)王(wang)說(shuo):世(shi)尊(zun),我(wo)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)變(bian)(bian)易衰壞的(de)身(shen)(shen)軀(qu)(qu)(qu),雖(sui)然現在還(huan)沒(mei)有毀(hui)滅(mie)(mie),但(dan)是(shi)(shi)(shi)(shi)我(wo)看(kan)到面前(qian)一(yi)切,都如心念(nian)一(yi)般此(ci)(ci)起(qi)彼(bi)伏,變(bian)(bian)化(hua)(hua)不(bu)停息,它(ta)們像燃(ran)燒著的(de)火焰,逐(zhu)漸成(cheng)為灰燼,隨即(ji)也就熄滅(mie)(mie)了(le)(le)(le)、毀(hui)壞了(le)(le)(le),從而使(shi)我(wo)知道這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)肉(rou)身(shen)(shen)一(yi)定會(hui)滅(mie)(mie)絕(jue)的(de)。如來(lai)(lai)(lai)說(shuo):是(shi)(shi)(shi)(shi)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)樣(yang),大(da)王(wang)。如今(jin)你(ni)已(yi)經(jing)到了(le)(le)(le)衰老年(nian)(nian)(nian)(nian)齡(ling)了(le)(le)(le),顏容(rong)哪襄還(huan)能像兒童那(nei)(nei)樣(yang)潤滑呢(ni)?波(bo)斯(si)匿(ni)王(wang)回答:世(shi)尊(zun),當(dang)我(wo)還(huan)是(shi)(shi)(shi)(shi)孩童時(shi)(shi),肌(ji)膚有多(duo)么潤澤光(guang)華,成(cheng)年(nian)(nian)(nian)(nian)之后,血(xue)氣有多(duo)么充(chong)盈,如今(jin)年(nian)(nian)(nian)(nian)老血(xue)衰,形容(rong)枯梏,精神昏沉,皺皮白(bai)發,恐怕已(yi)是(shi)(shi)(shi)(shi)不(bu)久于人(ren)世(shi)了(le)(le)(le),哪里比(bi)得上(shang)血(xue)氣旺盛的(de)時(shi)(shi)候(hou)?如來(lai)(lai)(lai)說(shuo):大(da)王(wang),看(kan)你(ni)的(de)容(rong)顏,不(bu)像是(shi)(shi)(shi)(shi)突然就變(bian)(bian)的(de)如此(ci)(ci)衰朽的(de)吧?波(bo)斯(si)匿(ni)王(wang)說(shuo):世(shi)尊(zun),身(shen)(shen)軀(qu)(qu)(qu)的(de)變(bian)(bian)化(hua)(hua)隱約不(bu)顯,我(wo)確實(shi)感(gan)覺不(bu)到,但(dan)是(shi)(shi)(shi)(shi)寒來(lai)(lai)(lai)暑去,就到了(le)(le)(le)如今(jin)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)個(ge)衰頹的(de)年(nian)(nian)(nian)(nian)齡(ling)了(le)(le)(le),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)為什么呢(ni)?當(dang)我(wo)二(er)十(shi)歲(sui)時(shi)(shi),雖(sui)然仍舊是(shi)(shi)(shi)(shi)少壯年(nian)(nian)(nian)(nian)齡(ling),但(dan)是(shi)(shi)(shi)(shi)已(yi)經(jing)比(bi)我(wo)十(shi)歲(sui)時(shi)(shi)年(nian)(nian)(nian)(nian)長(chang)了(le)(le)(le),到了(le)(le)(le)三十(shi)歲(sui),又(you)比(bi)二(er)十(shi)歲(sui)時(shi)(shi)衰老,現在我(wo)六十(shi)二(er)歲(sui)了(le)(le)(le),返觀(guan)(guan)五十(shi)歲(sui)時(shi)(shi),覺得那(nei)(nei)時(shi)(shi)候(hou)仍然比(bi)現在強健的(de)多(duo)。世(shi)尊(zun),我(wo)看(kan)到身(shen)(shen)軀(qu)(qu)(qu)的(de)隱約變(bian)(bian)化(hua)(hua),甚至直(zhi)到它(ta)的(de)毀(hui)損破壞,這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)當(dang)中的(de)變(bian)(bian)化(hua)(hua)流易不(bu)過以十(shi)年(nian)(nian)(nian)(nian)為一(yi)限(xian)(xian)。如果我(wo)再仔細(xi)的(de)感(gan)知,那(nei)(nei)它(ta)的(de)變(bian)(bian)化(hua)(hua)時(shi)(shi)限(xian)(xian)豈止是(shi)(shi)(shi)(shi)十(shi)年(nian)(nian)(nian)(nian)、二(er)十(shi)年(nian)(nian)(nian)(nian),實(shi)際是(shi)(shi)(shi)(shi)以年(nian)(nian)(nian)(nian)為限(xian)(xian)的(de),又(you)豈止是(shi)(shi)(shi)(shi)以年(nian)(nian)(nian)(nian)為一(yi)限(xian)(xian),簡直(zhi)是(shi)(shi)(shi)(shi)月(yue)月(yue)在變(bian)(bian),日(ri)日(ri)在變(bian)(bian)的(de)。如果我(wo)再沉觀(guan)(guan)細(xi)察,這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)變(bian)(bian)化(hua)(hua)簡直(zhi)就是(shi)(shi)(shi)(shi)瞬息之間的(de)事,就是(shi)(shi)(shi)(shi)念(nian)念(nian)剎(cha)那(nei)(nei)之間的(de)事,沒(mei)有任何停息的(de)時(shi)(shi)候(hou),所以,我(wo)知道我(wo)的(de)身(shen)(shen)軀(qu)(qu)(qu)終歸要變(bian)(bian)易以至于滅(mie)(mie)絕(jue)。
【原文】佛言。大王(wang)。汝見變化。遷改不(bu)停。悟知汝滅。亦于(yu)滅時。知汝身中有(you)不(bu)滅耶(ye)。
波斯匿王。合(he)掌白佛。我(wo)實(shi)不知。
佛言。我(wo)今(jin)示汝(ru)不生滅性。大王。汝(ru)年幾時。見恒(heng)河水。
王言(yan)。我生三歲。慈母攜我。謁耆婆天。經過此(ci)流。爾時(shi)即(ji)知是恒(heng)河水。
佛言。大(da)王。如汝(ru)所(suo)說。二十(shi)之時(shi)衰(shuai)于十(shi)歲。乃至六十(shi)。日月歲時(shi)。念念遷變。則(ze)汝(ru)三歲見此(ci)河時(shi)。至年十(shi)三。其水云何。
王言。如三歲(sui)時。宛然(ran)無異(yi)。乃(nai)至于今。年六十二(er)。亦無有異(yi)。
佛(fo)言(yan)。汝今自傷發白面皺。其面必定皺于童年。則(ze)汝今時。觀(guan)此恒(heng)河(he)。與昔童時。觀(guan)河(he)之見(jian)。有童耄否(fou)。
王言。否也。世尊(zun)。
佛言(yan)。大(da)王。汝(ru)面雖皺。而(er)此見(jian)精。性(xing)未(wei)曾皺。皺者(zhe)為變。不皺非變。變者(zhe)受(shou)(shou)滅。彼不變者(zhe)。元無生(sheng)滅。云何于中受(shou)(shou)汝(ru)生(sheng)死。而(er)猶引彼末伽黎等。都言(yan)此身死后全滅。
王聞是(shi)言。信知身后(hou)。舍生趣(qu)生。與諸大眾。踴躍(yue)歡喜。得(de)未曾有。
【譯文】如(ru)(ru)來(lai)(lai)告訴波(bo)(bo)斯(si)匿(ni)(ni)(ni)王(wang):你(ni)(ni)(ni)看到了(le)變(bian)(bian)化(hua)(hua),這變(bian)(bian)化(hua)(hua)遷移流(liu)轉不(bu)曾(ceng)停息,從(cong)而(er)起啟發(fa)你(ni)(ni)(ni)知(zhi)(zhi)道(dao)(dao)(dao)(dao)自(zi)(zi)己(ji)(ji)終將滅(mie)絕(jue)。然(ran)而(er),你(ni)(ni)(ni)可曾(ceng)知(zhi)(zhi)道(dao)(dao)(dao)(dao)就(jiu)(jiu)在(zai)你(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)身軀正(zheng)在(zai)遷謝(xie)變(bian)(bian)易之時(shi)(shi)(shi),你(ni)(ni)(ni)身中還有(you)(you)(you)(you)(you)不(bu)曾(ceng)滅(mie)絕(jue)的(de)(de)(de)東西嗎(ma)?波(bo)(bo)斯(si)匿(ni)(ni)(ni)王(wang)合掌對如(ru)(ru)來(lai)(lai)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):我實在(zai)不(bu)知(zhi)(zhi)道(dao)(dao)(dao)(dao)。如(ru)(ru)來(lai)(lai)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):現在(zai)我就(jiu)(jiu)告訴你(ni)(ni)(ni)不(bu)生(sheng)(sheng)不(bu)滅(mie)的(de)(de)(de)道(dao)(dao)(dao)(dao)理。大王(wang),你(ni)(ni)(ni)初見(jian)恒(heng)河(he)時(shi)(shi)(shi)是(shi)幾歲(sui)?波(bo)(bo)斯(si)匿(ni)(ni)(ni)王(wang)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):在(zai)我三歲(sui)時(shi)(shi)(shi),母(mu)親帶我去拜謁長命天(tian)神耆婆天(tian),經(jing)過(guo)這條河(he),那時(shi)(shi)(shi),我就(jiu)(jiu)知(zhi)(zhi)道(dao)(dao)(dao)(dao)了(le)恒(heng)河(he)。如(ru)(ru)來(lai)(lai)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):大王(wang),如(ru)(ru)你(ni)(ni)(ni)所說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo),二十歲(sui)時(shi)(shi)(shi)比十歲(sui)時(shi)(shi)(shi)衰(shuai)老(lao),如(ru)(ru)此直(zhi)到六十歲(sui)時(shi)(shi)(shi),你(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)身體日(ri)日(ri)月月年年都在(zai)流(liu)化(hua)(hua)遷變(bian)(bian),那么(me)(me),你(ni)(ni)(ni)三歲(sui)時(shi)(shi)(shi)看到的(de)(de)(de)恒(heng)河(he),到你(ni)(ni)(ni)十三歲(sui)時(shi)(shi)(shi),它的(de)(de)(de)流(liu)水有(you)(you)(you)(you)(you)變(bian)(bian)化(hua)(hua)沒(mei)(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)?波(bo)(bo)斯(si)匿(ni)(ni)(ni)王(wang)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):恒(heng)河(he)水仍然(ran)如(ru)(ru)我三歲(sui)時(shi)(shi)(shi)所見(jian),沒(mei)(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)什(shen)么(me)(me)變(bian)(bian)化(hua)(hua),直(zhi)到如(ru)(ru)今(jin)我六十二歲(sui)了(le),也沒(mei)(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)什(shen)么(me)(me)變(bian)(bian)化(hua)(hua)。如(ru)(ru)來(lai)(lai)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):今(jin)天(tian)你(ni)(ni)(ni)感(gan)嘆(tan)自(zi)(zi)己(ji)(ji)白發(fa)皺(zhou)(zhou)(zhou)皮,認(ren)為容(rong)顏(yan)必定比童年衰(shuai)老(lao),那么(me)(me),你(ni)(ni)(ni)現在(zai)對于(yu)恒(heng)河(he)的(de)(de)(de)認(ren)識和你(ni)(ni)(ni)童年時(shi)(shi)(shi)對于(yu)恒(heng)河(he)的(de)(de)(de)認(ren)識有(you)(you)(you)(you)(you)沒(mei)(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)什(shen)么(me)(me)不(bu)同?波(bo)(bo)斯(si)匿(ni)(ni)(ni)王(wang)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):沒(mei)(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)不(bu)同,世尊。如(ru)(ru)來(lai)(lai)又(you)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):大王(wang)啊(a),雖然(ran)你(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)容(rong)顏(yan)衰(shuai)皺(zhou)(zhou)(zhou)了(le),但是(shi)你(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)認(ren)知(zhi)(zhi)觀見(jian)的(de)(de)(de)精(jing)微(wei)本(ben)性并(bing)沒(mei)(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)衰(shuai)皺(zhou)(zhou)(zhou)。衰(shuai)皺(zhou)(zhou)(zhou)就(jiu)(jiu)是(shi)遷變(bian)(bian),沒(mei)(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)衰(shuai)皺(zhou)(zhou)(zhou)的(de)(de)(de)就(jiu)(jiu)是(shi)沒(mei)(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)遷變(bian)(bian)。遷變(bian)(bian)的(de)(de)(de)事(shi)物會滅(mie)絕(jue),那沒(mei)(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)遷變(bian)(bian)的(de)(de)(de)事(shi)物,本(ben)來(lai)(lai)也就(jiu)(jiu)沒(mei)(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)生(sheng)(sheng)也沒(mei)(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)滅(mie)。如(ru)(ru)此來(lai)(lai)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo),為什(shen)么(me)(me)要把(ba)自(zi)(zi)己(ji)(ji)的(de)(de)(de)生(sheng)(sheng)死置于(yu)那生(sheng)(sheng)生(sheng)(sheng)滅(mie)滅(mie)之中,而(er)且(qie)還要隨順那些道(dao)(dao)(dao)(dao)修行者的(de)(de)(de)妄言,認(ren)為這身軀在(zai)死后即一切絕(jue)滅(mie)了(le)呢(ni)?聽了(le)如(ru)(ru)來(lai)(lai)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo)法,波(bo)(bo)斯(si)匿(ni)(ni)(ni)王(wang)確切知(zhi)(zhi)道(dao)(dao)(dao)(dao)身軀死亡,并(bing)不(bu)是(shi)完(wan)全歸(gui)于(yu)寂滅(mie),而(er)是(shi)舍棄了(le)現前的(de)(de)(de)生(sheng)(sheng)命,又(you)走向了(le)新的(de)(de)(de)生(sheng)(sheng)命,于(yu)是(shi),他與大眾(zhong)獲得了(le)如(ru)(ru)此未曾(ceng)有(you)(you)(you)(you)(you)過(guo)的(de)(de)(de)領悟(wu)而(er)歡欣快樂(le)。
【原文】這時候,阿難起座,合(he)掌頂禮,長跪對如(ru)來(lai)說:世(shi)尊(zun),假如(ru)我(wo)的這個見聞之性,確實是(shi)沒(mei)有生(sheng)滅的,那么,為(wei)什(shen)么世(shi)尊(zun)說我(wo)們這些(xie)人遺失了真性,從而行為(wei)做事都是(shi)顛倒的呢?祈(qi)愿如(ru)來(lai)恩賜慈(ci)悲關懷,為(wei)我(wo)們洗滌世(shi)間(jian)的污垢。
【譯文】阿難(nan)即(ji)從(cong)座(zuo)起。禮佛合掌。長跪(gui)白佛。世尊。若此(ci)見(jian)聞。必不生滅。云何世尊。名我等輩。遺失真性(xing)。顛(dian)倒行(xing)事(shi)。愿(yuan)興慈悲。洗我塵垢(gou)。
【原文】即時。如來(lai)垂金色臂。輪手下(xia)指。示阿難言。汝今見我母陀羅手。為正為倒(dao)。
阿難言。世間眾生。以此(ci)為倒(dao)。而我不知誰正誰倒(dao)。
佛告阿難。若世間人(ren)。以此(ci)為倒(dao)。即世間人(ren)。將何為正。
阿難言。如來豎臂。兜羅(luo)綿手。上指(zhi)于空。則名為正。
佛(fo)(fo)即豎臂。告阿難言。若此顛倒(dao)(dao)。首尾相換。諸(zhu)世間人。一倍瞻視。則知汝身(shen)(shen)(shen)。與諸(zhu)如來。清(qing)凈(jing)法身(shen)(shen)(shen)。比類發(fa)明。如來之身(shen)(shen)(shen)。名正遍知。汝等之身(shen)(shen)(shen)。號性顛倒(dao)(dao)。隨汝諦(di)觀(guan)。汝身(shen)(shen)(shen)佛(fo)(fo)身(shen)(shen)(shen)。稱顛倒(dao)(dao)者。名字何(he)處。號為顛倒(dao)(dao)。
【譯文】這(zhe)時(shi),只見如來(lai)(lai)(lai)垂下金(jin)色手臂(bei),將手指(zhi)向(xiang)(xiang)下指(zhi)示,然(ran)后問阿難(nan):你(ni)現在看到(dao)了(le)我(wo)的(de)(de)母陀羅手,是(shi)正(zheng)(zheng)(zheng)還是(shi)倒(dao)(dao)?阿難(nan)回答:在世(shi)間一切(qie)眾(zhong)生來(lai)(lai)(lai)看,這(zhe)是(shi)倒(dao)(dao)。但是(shi)我(wo)不知道(dao)哪(na)(na)是(shi)正(zheng)(zheng)(zheng)哪(na)(na)是(shi)倒(dao)(dao)。如來(lai)(lai)(lai)對阿難(nan)說:如果世(shi)間眾(zhong)生以(yi)這(zhe)樣(yang)(yang)子為倒(dao)(dao),那么他們(men)(men)(men)以(yi)什么樣(yang)(yang)子為正(zheng)(zheng)(zheng)呢(ni)(ni)?阿難(nan)回答:如來(lai)(lai)(lai)將手臂(bei)豎(shu)直,將兜羅綿手向(xiang)(xiang)上(shang)指(zhi)向(xiang)(xiang)天空,這(zhe)就(jiu)叫(jiao)做(zuo)正(zheng)(zheng)(zheng)。如來(lai)(lai)(lai)隨即(ji)豎(shu)直手臂(bei),對阿難(nan)說:假如這(zhe)樣(yang)(yang)子為正(zheng)(zheng)(zheng),那么不過是(shi)與剛才的(de)(de)樣(yang)(yang)子顛(dian)倒(dao)(dao)過來(lai)(lai)(lai),上(shang)下交(jiao)換而(er)已。你(ni)們(men)(men)(men)仔(zi)細觀看,就(jiu)會(hui)知道(dao)你(ni)們(men)(men)(men)的(de)(de)身(shen)(shen)體(ti),與各位如來(lai)(lai)(lai)具備了(le)戒(jie)、定、慧三大德大能的(de)(de)清(qing)凈(jing)法(fa)身(shen)(shen)比較起來(lai)(lai)(lai),如來(lai)(lai)(lai)的(de)(de)法(fa)身(shen)(shen)叫(jiao)做(zuo)正(zheng)(zheng)(zheng)遍知,即(ji)真(zhen)正(zheng)(zheng)(zheng)覺知一切(qie)法(fa),以(yi)及覺知的(de)(de)圓明不有分別。而(er)你(ni)們(men)(men)(men)的(de)(de)身(shen)(shen)體(ti)呢(ni)(ni),則叫(jiao)做(zuo)顛(dian)倒(dao)(dao),即(ji)以(yi)妄為本,以(yi)無(wu)常為常的(de)(de)煩惱(nao)根本,你(ni)們(men)(men)(men)再(zai)仔(zi)細觀想,你(ni)們(men)(men)(men)本來(lai)(lai)(lai)清(qing)凈(jing)的(de)(de)身(shen)(shen)軀(qu),被(bei)稱(cheng)做(zuo)顛(dian)倒(dao)(dao),這(zhe)顛(dian)倒(dao)(dao)之處究竟在哪(na)(na)里?又為什么要被(bei)稱(cheng)作顛(dian)倒(dao)(dao)?
【原文】于時(shi)。阿難與諸(zhu)(zhu)大(da)(da)眾。瞪瞢瞻佛。目精不(bu)(bu)瞬。不(bu)(bu)知(zhi)身(shen)(shen)心(xin)(xin)(xin)(xin)。顛倒(dao)所在。佛興慈悲(bei)。哀愍阿難。及諸(zhu)(zhu)大(da)(da)眾。發海(hai)潮音。遍告同會。諸(zhu)(zhu)善男子。我常(chang)說(shuo)言。色(se)心(xin)(xin)(xin)(xin)諸(zhu)(zhu)緣(yuan)(yuan)。及心(xin)(xin)(xin)(xin)所使。諸(zhu)(zhu)所緣(yuan)(yuan)法。惟心(xin)(xin)(xin)(xin)所現。汝(ru)身(shen)(shen)汝(ru)心(xin)(xin)(xin)(xin)。皆是(shi)妙明(ming)真精妙心(xin)(xin)(xin)(xin)中(zhong)(zhong)所現物(wu)。云何汝(ru)等(deng)。遺失(shi)本妙。圓妙明(ming)心(xin)(xin)(xin)(xin)。寶明(ming)妙性。認(ren)悟中(zhong)(zhong)迷(mi)(mi)。晦昧為(wei)空(kong)。空(kong)晦暗中(zhong)(zhong)。結(jie)暗為(wei)色(se)。色(se)雜妄想。想相為(wei)身(shen)(shen)。聚緣(yuan)(yuan)內(nei)(nei)搖。趣(qu)外奔逸。昏擾擾相。以為(wei)心(xin)(xin)(xin)(xin)性。一迷(mi)(mi)為(wei)心(xin)(xin)(xin)(xin)。決定惑為(wei)色(se)身(shen)(shen)之內(nei)(nei)。不(bu)(bu)知(zhi)色(se)身(shen)(shen)。外洎山河虛空(kong)大(da)(da)地。咸是(shi)妙明(ming)真心(xin)(xin)(xin)(xin)中(zhong)(zhong)物(wu)。譬如澄(cheng)清(qing)百千大(da)(da)海(hai)。棄之。惟認(ren)一浮(fu)漚體。目為(wei)全潮。窮(qiong)盡瀛(ying)渤。汝(ru)等(deng)即是(shi)迷(mi)(mi)中(zhong)(zhong)倍人。如我垂手。等(deng)無(wu)差別。如來說(shuo)為(wei)可(ke)憐(lian)愍者。
【譯文】阿(a)難(nan)與眾(zhong)人(ren)一時目瞪口呆(dai),他們(men)(men)(men)看著如來(lai)(lai)(lai),竟然(ran)不(bu)(bu)知自己身(shen)心(xin)(xin)的(de)(de)(de)(de)顛(dian)倒(dao)在那(nei)里。如來(lai)(lai)(lai)恩賜慈悲,悲憐(lian)眾(zhong)生,于(yu)是發出海(hai)潮音,告(gao)示(shi)法會中(zhong)各位:我常說,認知外物(wu)的(de)(de)(de)(de)心(xin)(xin)攀(pan)緣(yuan)(yuan)在世(shi)間器(qi)物(wu)世(shi)界(jie)之(zhi)上(shang),這(zhe)(zhe)是由心(xin)(xin)來(lai)(lai)(lai)支(zhi)使的(de)(de)(de)(de),而(er)(er)這(zhe)(zhe)因心(xin)(xin)所(suo)攀(pan)緣(yuan)(yuan)的(de)(de)(de)(de)世(shi)間種(zhong)(zhong)(zhong)種(zhong)(zhong)(zhong)形質器(qi)物(wu),也只(zhi)是心(xin)(xin)的(de)(de)(de)(de)現示(shi)而(er)(er)已。你(ni)們(men)(men)(men)的(de)(de)(de)(de)身(shen)和(he)心(xin)(xin),原本都(dou)是由圓(yuan)(yuan)明(ming)止(zhi)寂(ji)真智慧(hui)心(xin)(xin)所(suo)現示(shi)出來(lai)(lai)(lai)的(de)(de)(de)(de)。為(wei)(wei)(wei)什么說你(ni)們(men)(men)(men)遣失(shi)(shi)了(le)原本屬(shu)于(yu)自己妙(miao)圓(yuan)(yuan)妙(miao)明(ming)心(xin)(xin),遺失(shi)(shi)了(le)你(ni)們(men)(men)(men)本來(lai)(lai)(lai)清凈無垢的(de)(de)(de)(de)妙(miao)明(ming)本體呢(ni)(ni)?這(zhe)(zhe)是因為(wei)(wei)(wei)你(ni)們(men)(men)(men)的(de)(de)(de)(de)認識有(you)了(le)迷(mi)惑(huo)。你(ni)們(men)(men)(men)以(yi)心(xin)(xin)的(de)(de)(de)(de)晦(hui)暗昏昧(mei)為(wei)(wei)(wei)空,就(jiu)(jiu)(jiu)在這(zhe)(zhe)晦(hui)暗之(zhi)中(zhong),認識心(xin)(xin)聚集為(wei)(wei)(wei)色質器(qi)物(wu),這(zhe)(zhe)易毀變礙的(de)(de)(de)(de)形質世(shi)界(jie)則混雜了(le)種(zhong)(zhong)(zhong)種(zhong)(zhong)(zhong)妄(wang)想(xiang)顛(dian)倒(dao),種(zhong)(zhong)(zhong)種(zhong)(zhong)(zhong)妄(wang)想(xiang)顛(dian)倒(dao)聚集在身(shen)內(nei),從而(er)(er),心(xin)(xin)就(jiu)(jiu)(jiu)被種(zhong)(zhong)(zhong)種(zhong)(zhong)(zhong)色塵緣(yuan)(yuan)物(wu)搖(yao)蕩激動起來(lai)(lai)(lai),于(yu)是就(jiu)(jiu)(jiu)紛紛趨奔(ben)那(nei)易壞滯礙的(de)(de)(de)(de)形質器(qi)物(wu)世(shi)界(jie)而(er)(er)去,一派昏昧(mei)迷(mi)惑(huo),擾動不(bu)(bu)安的(de)(de)(de)(de)樣(yang)子(zi)。以(yi)如此(ci)昏昧(mei)不(bu)(bu)安為(wei)(wei)(wei)本真心(xin)(xin)體那(nei)妙(miao)圓(yuan)(yuan)妙(miao)明(ming)心(xin)(xin)就(jiu)(jiu)(jiu)已然(ran)迷(mi)失(shi)(shi)了(le)。本心(xin)(xin)一旦迷(mi)失(shi)(shi),就(jiu)(jiu)(jiu)只(zhi)知道這(zhe)(zhe)個心(xin)(xin)只(zhi)是種(zhong)(zhong)(zhong)種(zhong)(zhong)(zhong)塵緣(yuan)(yuan)在易壞之(zhi)軀中(zhong)的(de)(de)(de)(de)聚集,哪(na)里還知道這(zhe)(zhe)個物(wu)質之(zhi)軀,以(yi)及那(nei)些山川(chuan)、河流、天(tian)空、大(da)地(di),也都(dou)是如此(ci)妙(miao)明(ming)本心(xin)(xin)所(suo)現示(shi)出來(lai)(lai)(lai)的(de)(de)(de)(de)事物(wu)呢(ni)(ni)?譬(pi)如那(nei)無邊(bian)無際的(de)(de)(de)(de)大(da)海(hai)本是澄澈明(ming)靜的(de)(de)(de)(de),可是你(ni)們(men)(men)(men)卻(que)全(quan)然(ran)不(bu)(bu)知,反而(er)(er)要以(yi)為(wei)(wei)(wei)那(nei)一小(xiao)塊臭(chou)水洼就(jiu)(jiu)(jiu)是整(zheng)個大(da)海(hai),然(ran)后就(jiu)(jiu)(jiu)依此(ci)而(er)(er)說這(zhe)(zhe)大(da)海(hai)全(quan)體都(dou)是腐臭(chou)的(de)(de)(de)(de)。你(ni)們(men)(men)(men)就(jiu)(jiu)(jiu)是這(zhe)(zhe)種(zhong)(zhong)(zhong)迷(mi)上(shang)加迷(mi)的(de)(de)(de)(de)人(ren),與我把手顛(dian)倒(dao)交換(huan)一樣(yang),你(ni)們(men)(men)(men)也是如此(ci)顛(dian)倒(dao)妄(wang)想(xiang)的(de)(de)(de)(de)人(ren)啊!
【原文】阿(a)難承佛悲救深(shen)誨。垂(chui)泣(qi)叉(cha)手。而白佛言。我(wo)(wo)雖承佛如是妙(miao)音。悟(wu)妙(miao)明(ming)心。元所圓滿。常住心地。而我(wo)(wo)悟(wu)佛現說法音。現以緣心。允所瞻仰。徒獲此(ci)心。未敢(gan)認為(wei)本元心地。愿佛哀愍(min)。宣(xuan)示圓音。拔我(wo)(wo)疑根(gen)。歸無上道。
【譯文】如來(lai)(lai)(lai)為這些可悲憐(lian)的(de)人(ren)說(shuo)法以(yi)(yi)(yi)后,阿(a)難領(ling)受到了(le)如來(lai)(lai)(lai)的(de)慈悲救度(du)和深切(qie)的(de)教(jiao)誨(hui)。他垂手哭(ku)泣(qi)起來(lai)(lai)(lai),并對如來(lai)(lai)(lai)說(shuo):我(wo)(wo)(wo)雖然領(ling)承了(le)如來(lai)(lai)(lai)宣(xuan)示的(de)無上(shang)佛(fo)法,覺悟到妙(miao)明(ming)心(xin)本(ben)來(lai)(lai)(lai)即是(shi)(shi)(shi)圓滿不差別,是(shi)(shi)(shi)常存的(de)心(xin)靈(ling)境(jing)界。然而,我(wo)(wo)(wo)卻(que)是(shi)(shi)(shi)以(yi)(yi)(yi)攀緣之心(xin)去認知佛(fo)所現示的(de)無上(shang)法音(yin),我(wo)(wo)(wo)只是(shi)(shi)(shi)觀瞻仰視,所以(yi)(yi)(yi),我(wo)(wo)(wo)聽聞佛(fo)法,也(ye)只是(shi)(shi)(shi)徒然獲取了(le)這個心(xin),并不敢以(yi)(yi)(yi)為我(wo)(wo)(wo)已(yi)覺悟到了(le)本(ben)元的(de)那個妙(miao)明(ming)心(xin)。祈(qi)愿如來(lai)(lai)(lai)哀憐(lian),為我(wo)(wo)(wo)們宣(xuan)示無上(shang)佛(fo)音(yin),拔除我(wo)(wo)(wo)們迷昧的(de)根柢,引(yin)我(wo)(wo)(wo)們歸入無上(shang)智慧之路。
【原文】佛告阿難。汝等尚以(yi)緣心(xin)聽法(fa)(fa)。此(ci)法(fa)(fa)亦(yi)緣。非得(de)法(fa)(fa)性(xing)(xing)。如人(ren)(ren)以(yi)手(shou)。指月(yue)示人(ren)(ren)。彼人(ren)(ren)因指。當應看(kan)月(yue)。若(ruo)復觀指。以(yi)為(wei)月(yue)體(ti)。此(ci)人(ren)(ren)豈(qi)惟(wei)(wei)亡失月(yue)輪。亦(yi)亡其指。何(he)以(yi)故(gu)。以(yi)所標指。為(wei)明(ming)(ming)月(yue)故(gu)。豈(qi)惟(wei)(wei)亡指。亦(yi)復不(bu)識(shi)明(ming)(ming)之與暗。何(he)以(yi)故(gu)。即以(yi)指體(ti)。為(wei)月(yue)明(ming)(ming)性(xing)(xing)。明(ming)(ming)暗二(er)性(xing)(xing)。無所了(le)故(gu)。汝亦(yi)如是。若(ruo)以(yi)分別我說法(fa)(fa)音(yin)。為(wei)汝心(xin)者。此(ci)心(xin)自應離(li)分別音(yin)。有分別性(xing)(xing)。譬(pi)如有客(ke)。寄宿旅亭(ting)。暫止便去(qu)。終(zhong)不(bu)常住。而(er)掌(zhang)亭(ting)人(ren)(ren)。都無所去(qu)。名為(wei)亭(ting)主(zhu)。此(ci)亦(yi)如是。若(ruo)真(zhen)汝心(xin)。則無所去(qu)。云(yun)何(he)離(li)聲。無分別性(xing)(xing)。斯則豈(qi)惟(wei)(wei)聲分別心(xin)。分別我容。離(li)諸色(se)相。無分別性(xing)(xing)。如是乃至分別都無。非色(se)非空。拘舍離(li)等。昧為(wei)冥諦。離(li)諸法(fa)(fa)緣。無分別性(xing)(xing)。則汝心(xin)性(xing)(xing)。各有所還。云(yun)何(he)為(wei)主(zhu)。
【譯文】如來告訴阿難:你(ni)們(men)還(huan)(huan)只(zhi)是(shi)以(yi)攀緣(yuan)之(zhi)心(xin)(xin)來聽(ting)我(wo)(wo)宣(xuan)示(shi)(shi)佛(fo)法(fa),那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me),我(wo)(wo)所說(shuo)(shuo)法(fa)對于你(ni)們(men),仍然(ran)只(zhi)是(shi)緣(yuan)物而(er)已,你(ni)們(men)并沒(mei)(mei)(mei)有(you)獲得對于佛(fo)法(fa)真體的(de)(de)(de)(de)(de)(de)覺(jue)知(zhi)。就(jiu)像有(you)人(ren)向(xiang)人(ren)指(zhi)(zhi)示(shi)(shi)月(yue)(yue)亮(liang)(liang),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)人(ren)就(jiu)應當依著這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)指(zhi)(zhi)示(shi)(shi)去(qu)看月(yue)(yue)亮(liang)(liang),如果只(zhi)以(yi)手的(de)(de)(de)(de)(de)(de)指(zhi)(zhi)示(shi)(shi)就(jiu)以(yi)為是(shi)月(yue)(yue)亮(liang)(liang),那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)人(ren)不(bu)(bu)僅看不(bu)(bu)到(dao)(dao)月(yue)(yue)亮(liang)(liang),也看不(bu)(bu)到(dao)(dao)那(nei)(nei)(nei)手的(de)(de)(de)(de)(de)(de)指(zhi)(zhi)示(shi)(shi)了(le)(le)(le)(le)。為什(shen)么(me)(me)(me)?因(yin)(yin)為這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)人(ren)以(yi)指(zhi)(zhi)向(xiang)月(yue)(yue)亮(liang)(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)手為月(yue)(yue)亮(liang)(liang),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)又不(bu)(bu)僅是(shi)看不(bu)(bu)到(dao)(dao)手的(de)(de)(de)(de)(de)(de)指(zhi)(zhi)示(shi)(shi),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)也是(shi)不(bu)(bu)能(neng)識別(bie)(bie)(bie)(bie)明(ming)(ming)和(he)暗。為什(shen)么(me)(me)(me)?因(yin)(yin)為這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)人(ren)以(yi)手的(de)(de)(de)(de)(de)(de)指(zhi)(zhi)示(shi)(shi)為月(yue)(yue)亮(liang)(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)明(ming)(ming)亮(liang)(liang)性(xing)(xing)質(zhi),雖然(ran)手的(de)(de)(de)(de)(de)(de)指(zhi)(zhi)示(shi)(shi)和(he)月(yue)(yue)亮(liang)(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)明(ming)(ming)與暗是(shi)孑然(ran)分(fen)(fen)明(ming)(ming)的(de)(de)(de)(de)(de)(de),可是(shi)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)人(ren)卻(que)不(bu)(bu)能(neng)了(le)(le)(le)(le)解這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)些。你(ni)也是(shi)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)樣(yang)(yang)。如果你(ni)以(yi)聽(ting)我(wo)(wo)說(shuo)(shuo)法(fa)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)心(xin)(xin)為你(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)本心(xin)(xin),那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)個心(xin)(xin)就(jiu)是(shi)與我(wo)(wo)所說(shuo)(shuo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)法(fa)音有(you)分(fen)(fen)別(bie)(bie)(bie)(bie)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)心(xin)(xin),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)個心(xin)(xin)自此(ci)就(jiu)有(you)了(le)(le)(le)(le)分(fen)(fen)別(bie)(bie)(bie)(bie)性(xing)(xing)。譬如客(ke)人(ren)寄宿旅店,住(zhu)(zhu)了(le)(le)(le)(le)又走了(le)(le)(le)(le),不(bu)(bu)會常住(zhu)(zhu)不(bu)(bu)走,可是(shi)旅店的(de)(de)(de)(de)(de)(de)主人(ren)卻(que)不(bu)(bu)會走,因(yin)(yin)為他是(shi)掌持人(ren)。心(xin)(xin)也是(shi)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)樣(yang)(yang),你(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)真實之(zhi)心(xin)(xin)沒(mei)(mei)(mei)有(you)地(di)方可去(qu),哪還(huan)(huan)說(shuo)(shuo)什(shen)么(me)(me)(me),離開(kai)了(le)(le)(le)(le)聽(ting)說(shuo)(shuo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)聲音這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)心(xin)(xin)就(jiu)沒(mei)(mei)(mei)有(you)了(le)(le)(le)(le)分(fen)(fen)別(bie)(bie)(bie)(bie)性(xing)(xing)?這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)哪里只(zhi)是(shi)聽(ting)到(dao)(dao)聲音使(shi)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)個心(xin)(xin)生出分(fen)(fen)別(bie)(bie)(bie)(bie)性(xing)(xing),就(jiu)是(shi)其(qi)它,比如能(neng)分(fen)(fen)別(bie)(bie)(bie)(bie)我(wo)(wo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)容(rong)顏(yan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)心(xin)(xin),離開(kai)了(le)(le)(le)(le)所見容(rong)顏(yan),也沒(mei)(mei)(mei)有(you)分(fen)(fen)別(bie)(bie)(bie)(bie)性(xing)(xing)。離開(kai)一切(qie)形(xing)質(zhi)世界,就(jiu)沒(mei)(mei)(mei)有(you)心(xin)(xin)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)分(fen)(fen)別(bie)(bie)(bie)(bie)性(xing)(xing),心(xin)(xin)沒(mei)(mei)(mei)有(you)分(fen)(fen)別(bie)(bie)(bie)(bie),那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me)一切(qie)分(fen)(fen)別(bie)(bie)(bie)(bie)都沒(mei)(mei)(mei)有(you)了(le)(le)(le)(le),既沒(mei)(mei)(mei)有(you)住(zhu)(zhu)在形(xing)質(zhi)器物世界,也不(bu)(bu)是(shi)住(zhu)(zhu)在空無所有(you)之(zhi)上。像拘舍離那(nei)(nei)(nei)些外道,并不(bu)(bu)能(neng)明(ming)(ming)了(le)(le)(le)(le)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)個真理(li)。其(qi)實離棄一切(qie)認知(zhi)緣(yuan)物,心(xin)(xin)就(jiu)不(bu)(bu)生分(fen)(fen)別(bie)(bie)(bie)(bie),而(er)你(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)心(xin)(xin)就(jiu)會返還(huan)(huan)到(dao)(dao)本來的(de)(de)(de)(de)(de)(de)地(di)方,這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)時(shi),你(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)心(xin)(xin)就(jiu)是(shi)主人(ren)了(le)(le)(le)(le)。
【原文】阿難言。若我(wo)心性。各有(you)所還。則如來說。妙明元心。云何無(wu)還。惟垂哀愍。為我(wo)宣說。
【譯文】阿(a)難說(shuo):如果我的心(xin)各有返(fan)歸的地方,那么(me)(me)如來(lai)(lai)宣說(shuo)那妙明(ming)本心(xin)時,為(wei)什么(me)(me)又要講這本心(xin)原來(lai)(lai)是(shi)無所(suo)返(fan)還的呢?懇請如來(lai)(lai)為(wei)我宣說(shuo)。
【原文】佛(fo)告阿(a)難(nan)(nan)(nan)。且汝見(jian)我。見(jian)精明(ming)(ming)(ming)(ming)元。此(ci)見(jian)雖非(fei)(fei)妙精明(ming)(ming)(ming)(ming)心(xin)(xin)。如第二月(yue)。非(fei)(fei)是月(yue)影(ying)。汝應諦聽。今當示汝無所還(huan)地。阿(a)難(nan)(nan)(nan)。此(ci)大講(jiang)堂(tang)。洞開東方。日輪(lun)(lun)升天。則(ze)有明(ming)(ming)(ming)(ming)耀。中(zhong)夜(ye)黑月(yue)。云霧晦暝(ming)。則(ze)復(fu)(fu)(fu)(fu)昏(hun)暗(an)。戶牖(you)之(zhi)(zhi)隙。則(ze)復(fu)(fu)(fu)(fu)見(jian)通。墻(qiang)宇之(zhi)(zhi)間。則(ze)復(fu)(fu)(fu)(fu)觀壅(yong)。分別(bie)之(zhi)(zhi)處。則(ze)復(fu)(fu)(fu)(fu)見(jian)緣。頑虛之(zhi)(zhi)中(zhong)。遍是空性(xing)。郁孛(bei)之(zhi)(zhi)象(xiang)。則(ze)紆昏(hun)塵。澄霽(ji)斂(lian)氛(fen)。又觀清(qing)(qing)凈。阿(a)難(nan)(nan)(nan)。汝咸看此(ci)諸變化相。吾今各還(huan)本(ben)(ben)所因(yin)處。云何(he)本(ben)(ben)因(yin)。阿(a)難(nan)(nan)(nan)。此(ci)諸變化。明(ming)(ming)(ming)(ming)還(huan)日輪(lun)(lun)。何(he)以(yi)故(gu)。無日不(bu)明(ming)(ming)(ming)(ming)。明(ming)(ming)(ming)(ming)因(yin)屬日。是故(gu)還(huan)日。暗(an)還(huan)黑月(yue)。通還(huan)戶牖(you)。壅(yong)還(huan)墻(qiang)宇。緣還(huan)分別(bie)。頑虛還(huan)空。郁孛(bei)還(huan)塵。清(qing)(qing)明(ming)(ming)(ming)(ming)還(huan)霽(ji)。則(ze)諸世間一切所有。不(bu)出斯(si)類。汝見(jian)八種(zhong)見(jian)精明(ming)(ming)(ming)(ming)性(xing)。當欲誰(shui)還(huan)。何(he)以(yi)故(gu)。若(ruo)還(huan)于(yu)明(ming)(ming)(ming)(ming)。則(ze)不(bu)明(ming)(ming)(ming)(ming)時。無復(fu)(fu)(fu)(fu)見(jian)暗(an)。雖明(ming)(ming)(ming)(ming)暗(an)等。種(zhong)種(zhong)差別(bie)。見(jian)無差別(bie)。諸可(ke)還(huan)者。自然(ran)非(fei)(fei)汝。不(bu)汝還(huan)者。非(fei)(fei)汝而誰(shui)。則(ze)知汝心(xin)(xin)。本(ben)(ben)妙明(ming)(ming)(ming)(ming)凈。汝自迷悶。喪(sang)本(ben)(ben)受(shou)輪(lun)(lun)。于(yu)生死(si)中(zhong)。常被漂溺(ni)。是故(gu)。如來(lai)名可(ke)憐愍(min)。
【譯文】如(ru)來告訴阿難(nan):當你(ni)(ni)看(kan)我時,你(ni)(ni)的(de)(de)(de)觀(guan)見(jian)(jian)本(ben)(ben)身原來是(shi)精微(wei)明(ming)(ming)(ming)(ming)白(bai)的(de)(de)(de),但是(shi)你(ni)(ni)這(zhe)(zhe)個觀(guan)見(jian)(jian)并(bing)(bing)不就(jiu)(jiu)是(shi)妙精明(ming)(ming)(ming)(ming)心(xin)本(ben)(ben)身,而(er)是(shi)第二個月(yue),但決不是(shi)月(yue)的(de)(de)(de)影子(zi)。你(ni)(ni)仔細聽吧!我現在(zai)(zai)就(jiu)(jiu)為(wei)你(ni)(ni)宣示心(xin)的(de)(de)(de)無所(suo)返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)的(de)(de)(de)境界。阿難(nan),這(zhe)(zhe)個大講(jiang)(jiang)堂門(men)戶向著(zhu)東方(fang)敞開,太陽升空時,講(jiang)(jiang)堂就(jiu)(jiu)明(ming)(ming)(ming)(ming)亮起來,夜間(jian)月(yue)昏(hun)無光,云(yun)(yun)遮(zhe)霧罩,講(jiang)(jiang)堂就(jiu)(jiu)又昏(hun)暗(an)起來,通(tong)過(guo)門(men)窗間(jian)的(de)(de)(de)縫隙可看(kan)出去,而(er)對著(zhu)墻(qiang)(qiang)壁房屋(wu)則(ze)只(zhi)能(neng)看(kan)到(dao)堵(du)塞,但它們之間(jian)的(de)(de)(de)間(jian)隔分(fen)離處就(jiu)(jiu)可以(yi)看(kan)到(dao)外物(wu)(wu)。虛空之中(zhong)(zhong)一(yi)(yi)無所(suo)有(you)(you),壅(yong)塞的(de)(de)(de)大地則(ze)一(yi)(yi)片(pian)渾(hun)沌,云(yun)(yun)氣(qi)澄斂時則(ze)一(yi)(yi)派晴明(ming)(ming)(ming)(ming)。阿難(nan),在(zai)(zai)這(zhe)(zhe)些變化事(shi)物(wu)(wu)之中(zhong)(zhong),光明(ming)(ming)(ming)(ming)當返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)到(dao)太陽那里。為(wei)什么(me)(me)呢(ni)?沒有(you)(you)太陽就(jiu)(jiu)沒有(you)(you)光明(ming)(ming)(ming)(ming),產生(sheng)(sheng)光明(ming)(ming)(ming)(ming)的(de)(de)(de)本(ben)(ben)因(yin)是(shi)太陽,所(suo)以(yi)讓它返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)到(dao)那里。如(ru)此,則(ze)昏(hun)暗(an)當返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)給(gei)暗(an)月(yue),通(tong)明(ming)(ming)(ming)(ming)當返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)給(gei)門(men)窗,堵(du)塞當返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)給(gei)墻(qiang)(qiang)宇,緣塵外物(wu)(wu)當返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)俗(su)間(jian)隔分(fen)離性,空無返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)到(dao)虛空,渾(hun)濁(zhuo)返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)給(gei)壅(yong)塞大地,晴明(ming)(ming)(ming)(ming)當返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)給(gei)澄斂的(de)(de)(de)云(yun)(yun)氣(qi)。世間(jian)一(yi)(yi)切事(shi)物(wu)(wu),都可以(yi)這(zhe)(zhe)樣一(yi)(yi)一(yi)(yi)返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)。你(ni)(ni)所(suo)見(jian)(jian)這(zhe)(zhe)八種(zhong)觀(guan)見(jian)(jian),應當返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)給(gei)誰(shui)呢(ni)?為(wei)什么(me)(me)這(zhe)(zhe)么(me)(me)說?如(ru)果你(ni)(ni)將觀(guan)見(jian)(jian)返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)給(gei)光明(ming)(ming)(ming)(ming),那么(me)(me)沒有(you)(you)光明(ming)(ming)(ming)(ming)時,你(ni)(ni)就(jiu)(jiu)不能(neng)看(kan)到(dao)昏(hun)暗(an),雖然像光明(ming)(ming)(ming)(ming)、昏(hun)暗(an)這(zhe)(zhe)些事(shi)物(wu)(wu)有(you)(you)種(zhong)種(zhong)差(cha)別,然而(er)你(ni)(ni)的(de)(de)(de)觀(guan)見(jian)(jian)本(ben)(ben)身并(bing)(bing)沒有(you)(you)差(cha)別,它們所(suo)要返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)的(de)(de)(de)地方(fang)并(bing)(bing)不是(shi)你(ni)(ni)這(zhe)(zhe)里。不返(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)(fan)還(huan)(huan)到(dao)你(ni)(ni)這(zhe)(zhe)里的(de)(de)(de),不是(shi)你(ni)(ni)自(zi)己(ji)又是(shi)誰(shui)呢(ni)?這(zhe)(zhe)就(jiu)(jiu)知道了,你(ni)(ni)的(de)(de)(de)心(xin)本(ben)(ben)來是(shi)妙明(ming)(ming)(ming)(ming)清凈的(de)(de)(de),只(zhi)因(yin)你(ni)(ni)自(zi)己(ji)迷失了,才喪失了本(ben)(ben)心(xin),從而(er)淪入流轉,在(zai)(zai)那生(sheng)(sheng)死煩惱(nao)之中(zhong)(zhong)漂泊(bo)沉溺(ni),所(suo)以(yi)如(ru)來叫(jiao)你(ni)(ni)為(wei)可憐蟲。
【原文】阿(a)難言。我雖(sui)識(shi)此(ci)見性(xing)無(wu)還(huan)。云何得知是我真(zhen)性(xing)。
【譯文】阿難說:雖(sui)然我意識得到觀見(jian)本身本來就不(bu)返(fan)還到什么地(di)方(fang),可是(shi),怎么能(neng)夠知道(dao)這就是(shi)我的真實本性呢(ni)?
【原文】佛告阿(a)(a)難(nan)。吾(wu)今(jin)問汝(ru)(ru)(ru)(ru)。今(jin)汝(ru)(ru)(ru)(ru)未(wei)得無漏清(qing)凈。承佛神力。見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)于(yu)初(chu)禪(chan)。得無障礙。而阿(a)(a)那律(lv)。見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)閻浮提。如(ru)(ru)觀(guan)掌(zhang)中庵摩羅果(guo)。諸(zhu)(zhu)菩薩等。見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)百千界。十方如(ru)(ru)來。窮盡微(wei)塵(chen)清(qing)凈國土。無所(suo)(suo)不(bu)(bu)矚。眾生洞視。不(bu)(bu)過分寸。阿(a)(a)難(nan)。且(qie)吾(wu)與汝(ru)(ru)(ru)(ru)。觀(guan)四(si)天(tian)王所(suo)(suo)住(zhu)宮殿(dian)。中間遍(bian)覽(lan)水陸空行。雖有昏明(ming)。種(zhong)種(zhong)形像。無非(fei)(fei)前塵(chen)。分別留礙。汝(ru)(ru)(ru)(ru)應于(yu)此(ci)。分別自他。今(jin)吾(wu)將汝(ru)(ru)(ru)(ru)擇于(yu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)中。誰是我(wo)(wo)(wo)體(ti)。誰為物(wu)(wu)(wu)象。阿(a)(a)難(nan)。極(ji)汝(ru)(ru)(ru)(ru)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)源(yuan)。從日(ri)月宮。是物(wu)(wu)(wu)非(fei)(fei)汝(ru)(ru)(ru)(ru)。至七(qi)金山。周遍(bian)諦(di)觀(guan)。雖種(zhong)種(zhong)光。亦物(wu)(wu)(wu)非(fei)(fei)汝(ru)(ru)(ru)(ru)。漸(jian)(jian)漸(jian)(jian)更觀(guan)。云(yun)騰鳥飛。風動塵(chen)起。樹(shu)木山川。草芥人畜(chu)。咸物(wu)(wu)(wu)非(fei)(fei)汝(ru)(ru)(ru)(ru)。阿(a)(a)難(nan)。是諸(zhu)(zhu)近遠(yuan)諸(zhu)(zhu)有物(wu)(wu)(wu)性(xing)。雖復差殊。同汝(ru)(ru)(ru)(ru)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)精。清(qing)凈所(suo)(suo)矚。則(ze)(ze)諸(zhu)(zhu)物(wu)(wu)(wu)類(lei)。自有差別。見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)性(xing)無殊。此(ci)精妙明(ming)。誠汝(ru)(ru)(ru)(ru)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)性(xing)。若(ruo)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)是物(wu)(wu)(wu)。則(ze)(ze)汝(ru)(ru)(ru)(ru)亦可見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)吾(wu)之見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)。若(ruo)同見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)者。名為見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)吾(wu)。吾(wu)不(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)時(shi)。何不(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)吾(wu)不(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)之處。若(ruo)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)不(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)。自然(ran)非(fei)(fei)彼不(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)之相(xiang)。若(ruo)不(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)吾(wu)不(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)之地。自然(ran)非(fei)(fei)物(wu)(wu)(wu)。云(yun)何非(fei)(fei)汝(ru)(ru)(ru)(ru)。又則(ze)(ze)汝(ru)(ru)(ru)(ru)今(jin)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)物(wu)(wu)(wu)之時(shi)。汝(ru)(ru)(ru)(ru)既見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)物(wu)(wu)(wu)。物(wu)(wu)(wu)亦見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)汝(ru)(ru)(ru)(ru)。體(ti)性(xing)紛雜。則(ze)(ze)汝(ru)(ru)(ru)(ru)與我(wo)(wo)(wo)。并諸(zhu)(zhu)世(shi)間。不(bu)(bu)成安(an)立。阿(a)(a)難(nan)。若(ruo)汝(ru)(ru)(ru)(ru)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)時(shi)。是汝(ru)(ru)(ru)(ru)非(fei)(fei)我(wo)(wo)(wo)。見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)性(xing)周遍(bian)。非(fei)(fei)汝(ru)(ru)(ru)(ru)而誰。云(yun)何自疑汝(ru)(ru)(ru)(ru)之真性(xing)。性(xing)汝(ru)(ru)(ru)(ru)不(bu)(bu)真。取(qu)我(wo)(wo)(wo)求實(shi)。
【譯文】如(ru)(ru)(ru)來告訴阿(a)(a)(a)難:我(wo)(wo)(wo)(wo)現(xian)在問你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni),你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)現(xian)在沒(mei)有(you)(you)(you)達(da)(da)到(dao)無(wu)漏清凈智慧的(de)(de)(de)(de)(de)(de)果位,領(ling)承佛(fo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)神力(li),你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)知見(jian)(jian)(jian)(jian)智慧巳達(da)(da)到(dao)了(le)(le)初禪地步,你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)已得到(dao)了(le)(le)無(wu)遮無(wu)障(zhang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)知見(jian)(jian)(jian)(jian)本(ben)(ben)領(ling)。可是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi),阿(a)(a)(a)那(nei)(nei)律(lv)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)天(tian)眼(yan)看(kan)(kan)(kan)那(nei)(nei)閻浮提(ti),就像(xiang)看(kan)(kan)(kan)手掌(zhang)中(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)庵(an)藦羅果一(yi)(yi)樣(yang),那(nei)(nei)些(xie)(xie)菩薩們(men)(men)(men),則看(kan)(kan)(kan)得到(dao)成百上千(qian)無(wu)數世(shi)界(jie),而(er)(er)那(nei)(nei)些(xie)(xie)各(ge)(ge)方如(ru)(ru)(ru)來佛(fo),則能夠看(kan)(kan)(kan)盡那(nei)(nei)微(wei)(wei)塵細土般的(de)(de)(de)(de)(de)(de)清凈國土,他們(men)(men)(men)沒(mei)有(you)(you)(you)什么不(bu)(bu)(bu)(bu)能看(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian),而(er)(er)眾(zhong)生(sheng)所(suo)(suo)見(jian)(jian)(jian)(jian),不(bu)(bu)(bu)(bu)過只是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)分寸(cun)之間。阿(a)(a)(a)難,讓我(wo)(wo)(wo)(wo)和(he)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)一(yi)(yi)起去看(kan)(kan)(kan)看(kan)(kan)(kan)四(si)天(tian)王的(de)(de)(de)(de)(de)(de)宮(gong)殿吧!這些(xie)(xie)遍(bian)布所(suo)(suo)有(you)(you)(you)水(shui)里、陸(lu)上、空中(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)事(shi)物(wu)(wu)(wu),雖然(ran)有(you)(you)(you)昏暗、明亮種(zhong)種(zhong)形(xing)(xing)狀(zhuang),不(bu)(bu)(bu)(bu)過也(ye)(ye)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)面前器物(wu)(wu)(wu)世(shi)界(jie)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)種(zhong)種(zhong)形(xing)(xing)質(zhi)(zhi)障(zhang)礙,你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)應當在這里區別出自性和(he)它物(wu)(wu)(wu)。現(xian)在,譬(pi)如(ru)(ru)(ru)我(wo)(wo)(wo)(wo)就在你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)之中(zhong)了(le)(le),我(wo)(wo)(wo)(wo)正帶你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)區別,誰是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)自性?誰是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)外物(wu)(wu)(wu)?阿(a)(a)(a)難,窮(qiong)極你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)源頭,從(cong)日月宮(gong)那(nei)(nei)里觀(guan)(guan)(guan)(guan)看(kan)(kan)(kan),但它是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)。現(xian)在到(dao)七金(jin)山了(le)(le),你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)四(si)下仔細觀(guan)(guan)(guan)(guan)看(kan)(kan)(kan),那(nei)(nei)些(xie)(xie)各(ge)(ge)種(zhong)各(ge)(ge)樣(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)光(guang)色彩(cai)虹(hong),也(ye)(ye)都(dou)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)。你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)慢(man)慢(man)再(zai)看(kan)(kan)(kan),那(nei)(nei)云騰鳥飛,風動(dong)塵起,那(nei)(nei)些(xie)(xie)樹(shu)木、山川、草芥、人物(wu)(wu)(wu)、牲畜,也(ye)(ye)都(dou)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)。阿(a)(a)(a)難,這些(xie)(xie)遠遠近近的(de)(de)(de)(de)(de)(de)物(wu)(wu)(wu)質(zhi)(zhi),雖然(ran)各(ge)(ge)有(you)(you)(you)各(ge)(ge)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)形(xing)(xing)質(zhi)(zhi),但都(dou)被你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)一(yi)(yi)一(yi)(yi)看(kan)(kan)(kan)遍(bian),這些(xie)(xie)事(shi)物(wu)(wu)(wu)有(you)(you)(you)種(zhong)種(zhong)差別,可是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)本(ben)(ben)身(shen)卻沒(mei)有(you)(you)(you)什么差別。這精微(wei)(wei)妙明的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian),就是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)那(nei)(nei)看(kan)(kan)(kan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)本(ben)(ben)性。如(ru)(ru)(ru)果這個觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)本(ben)(ben)身(shen)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)個事(shi)物(wu)(wu)(wu),那(nei)(nei)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)也(ye)(ye)可以(yi)看(kan)(kan)(kan)到(dao)我(wo)(wo)(wo)(wo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)了(le)(le)。如(ru)(ru)(ru)果我(wo)(wo)(wo)(wo)們(men)(men)(men)同(tong)時(shi)(shi)看(kan)(kan)(kan)一(yi)(yi)件事(shi)物(wu)(wu)(wu),就以(yi)為(wei)(wei)這是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)我(wo)(wo)(wo)(wo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)被你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)看(kan)(kan)(kan)到(dao),那(nei)(nei)么,當我(wo)(wo)(wo)(wo)閉下眼(yan)睛不(bu)(bu)(bu)(bu)去看(kan)(kan)(kan)時(shi)(shi),你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)為(wei)(wei)什么又看(kan)(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)(bu)到(dao)我(wo)(wo)(wo)(wo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)沒(mei)有(you)(you)(you)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)呢(ni)(ni)?如(ru)(ru)(ru)果你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)看(kan)(kan)(kan)到(dao)了(le)(le)我(wo)(wo)(wo)(wo)沒(mei)有(you)(you)(you)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian),這個沒(mei)有(you)(you)(you)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)自然(ran)就不(bu)(bu)(bu)(bu)會是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)沒(mei)有(you)(you)(you)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)。如(ru)(ru)(ru)果你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)不(bu)(bu)(bu)(bu)能看(kan)(kan)(kan)到(dao)我(wo)(wo)(wo)(wo)沒(mei)有(you)(you)(you)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian),那(nei)(nei)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)也(ye)(ye)就不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)所(suo)(suo)見(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)物(wu)(wu)(wu)質(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)東西。這時(shi)(shi),難道觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)本(ben)(ben)身(shen)不(bu)(bu)(bu)(bu)就是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)真實本(ben)(ben)性?另外,當你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)看(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)事(shi)物(wu)(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)時(shi)(shi)候,同(tong)時(shi)(shi)物(wu)(wu)(wu)也(ye)(ye)看(kan)(kan)(kan)到(dao)了(le)(le)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)。心(xin)體(ti)(ti)(ti)與物(wu)(wu)(wu)體(ti)(ti)(ti)就是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)這樣(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)關系,兩體(ti)(ti)(ti)間關系雜(za)亂混擾(rao),那(nei)(nei)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)和(he)我(wo)(wo)(wo)(wo)以(yi)及這世(shi)間萬象(xiang)就不(bu)(bu)(bu)(bu)能夠井然(ran)安立了(le)(le)。阿(a)(a)(a)難,當你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)去觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)時(shi)(shi),這觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)就是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)我(wo)(wo)(wo)(wo)。觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)本(ben)(ben)身(shen)遍(bian)布觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)對(dui)象(xiang),這一(yi)(yi)切不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)心(xin)體(ti)(ti)(ti)又是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)誰的(de)(de)(de)(de)(de)(de)呢(ni)(ni)?為(wei)(wei)什么要(yao)疑惑你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)自己的(de)(de)(de)(de)(de)(de)本(ben)(ben)真心(xin)性呢(ni)(ni)?這恰(qia)恰(qia)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)有(you)(you)(you)真而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)以(yi)為(wei)(wei)真,是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)依(yi)持自我(wo)(wo)(wo)(wo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)執(zhi)心(xin)來我(wo)(wo)(wo)(wo)這里求取真實本(ben)(ben)性。
【原文】阿難白佛言。世尊。若此(ci)見性。必我非余。我與如來。觀四天王勝藏寶殿(dian)。居日(ri)月(yue)宮(gong)。此(ci)見周圓(yuan)。遍娑婆國。退歸精舍。只見伽藍。清心戶堂。但瞻(zhan)檐廡(wu)。世尊。此(ci)見如是(shi)。其體本(ben)來周遍一(yi)界。今在室中。惟滿一(yi)室。為(wei)復此(ci)見縮大(da)為(wei)小。為(wei)當(dang)墻宇(yu)夾令(ling)斷絕。我今不知(zhi)斯義所(suo)在。愿垂弘慈。為(wei)我敷演。
【譯文】阿(a)難(nan)告訴如(ru)來:世尊,如(ru)果(guo)觀見真(zhen)性在我這(zhe)(zhe)里而(er)(er)不在其它(ta)地方(fang),我和(he)如(ru)來一起(qi)觀看到(dao)四(si)(si)天王的(de)勝藏(zang)寶(bao)殿,看到(dao)他所居住的(de)日月宮,這(zhe)(zhe)個觀見周遍(bian)盈布在四(si)(si)方(fang)廣遠(yuan)的(de)娑婆國。然(ran)后轉回(hui)到(dao)只園(yuan)精舍(she)時,只看到(dao)這(zhe)(zhe)伽藍寶(bao)座,清靜堂屋(wu),只看到(dao)這(zhe)(zhe)房(fang)檐(yan)和(he)走(zou)廊而(er)(er)已。世尊,這(zhe)(zhe)個觀見本來是遍(bian)觀一切廣大精微世界(jie)的(de),為(wei)什么我進到(dao)室內(nei),就只能看到(dao)這(zhe)(zhe)室內(nei)的(de)事物,是這(zhe)(zhe)觀見縮小了(le)嗎?或者,是這(zhe)(zhe)觀見被(bei)墻壁房(fang)屋(wu)阻隔(ge)了(le)嗎?我真(zhen)不知道這(zhe)(zhe)當中(zhong)的(de)道理,祈愿如(ru)來垂賜慈悲,為(wei)我宣說。
【原文】佛告阿(a)難。一(yi)切世間。大小內外。諸所事業(ye)。各屬前塵。不(bu)(bu)應(ying)(ying)說(shuo)言(yan)見(jian)(jian)(jian)有舒縮。譬如(ru)方器(qi)(qi)(qi)。中見(jian)(jian)(jian)方空。吾復問汝。此方器(qi)(qi)(qi)中所見(jian)(jian)(jian)方空。為(wei)(wei)復定方。為(wei)(wei)不(bu)(bu)定方。若(ruo)定方者(zhe)。別安(an)圓器(qi)(qi)(qi)。空應(ying)(ying)不(bu)(bu)圓。若(ruo)不(bu)(bu)定者(zhe)。在方器(qi)(qi)(qi)中。應(ying)(ying)無方空。汝言(yan)不(bu)(bu)知斯義(yi)(yi)所在。義(yi)(yi)性如(ru)是。云(yun)何為(wei)(wei)在。阿(a)難。若(ruo)復欲令(ling)入無方圓。但(dan)除器(qi)(qi)(qi)方。空體(ti)無方。不(bu)(bu)應(ying)(ying)說(shuo)言(yan)。更除虛空方相所在。若(ruo)如(ru)汝問。入室之時。縮見(jian)(jian)(jian)令(ling)小。仰觀日時。汝豈挽(wan)見(jian)(jian)(jian)齊于日面。若(ruo)筑墻宇。能(neng)夾見(jian)(jian)(jian)斷。穿為(wei)(wei)小竇(dou)。寧無竇(dou)跡。是義(yi)(yi)不(bu)(bu)然。一(yi)切眾生。從無始來。迷己為(wei)(wei)物。失(shi)于本心。為(wei)(wei)物所轉(zhuan)。故(gu)于是中。觀大觀小。若(ruo)能(neng)轉(zhuan)物。則同如(ru)來。身心圓明。不(bu)(bu)動道(dao)場。于一(yi)毛端。遍能(neng)含受(shou)十方國土。
【譯文】如(ru)來(lai)(lai)告訴阿(a)難:世間(jian)一(yi)(yi)切事物(wu),不(bu)分大(da)小、內外(wai),都是(shi)(shi)(shi)(shi)虛妄外(wai)塵(chen)境象現示在(zai)(zai)面(mian)前,外(wai)塵(chen)事物(wu)有(you)(you)(you)大(da)有(you)(you)(you)小,不(bu)要說(shuo)是(shi)(shi)(shi)(shi)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)本(ben)身有(you)(you)(you)大(da)有(you)(you)(you)小。譬如(ru),拿(na)(na)一(yi)(yi)個(ge)方(fang)(fang)(fang)形(xing)(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)器(qi)(qi)皿(min)(min)來(lai)(lai),看的(de)(de)(de)到(dao)中(zhong)間(jian)有(you)(you)(you)方(fang)(fang)(fang)形(xing)(xing)(xing)(xing)空(kong)間(jian)。我(wo)問(wen)你(ni)(ni)(ni),這(zhe)個(ge)方(fang)(fang)(fang)形(xing)(xing)(xing)(xing)器(qi)(qi)皿(min)(min)中(zhong)的(de)(de)(de)方(fang)(fang)(fang)形(xing)(xing)(xing)(xing)空(kong)間(jian),是(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)個(ge)固(gu)定方(fang)(fang)(fang)形(xing)(xing)(xing)(xing)呢,還是(shi)(shi)(shi)(shi)不(bu)固(gu)定方(fang)(fang)(fang)形(xing)(xing)(xing)(xing)?如(ru)果(guo)是(shi)(shi)(shi)(shi)固(gu)定方(fang)(fang)(fang)形(xing)(xing)(xing)(xing),那(nei)我(wo)拿(na)(na)一(yi)(yi)個(ge)圓(yuan)(yuan)形(xing)(xing)(xing)(xing)器(qi)(qi)皿(min)(min)安置在(zai)(zai)它(ta)那(nei)里(li)(li)(li),那(nei)個(ge)圓(yuan)(yuan)形(xing)(xing)(xing)(xing)器(qi)(qi)皿(min)(min)的(de)(de)(de)空(kong)間(jian)就(jiu)(jiu)不(bu)應當是(shi)(shi)(shi)(shi)圓(yuan)(yuan)形(xing)(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de),如(ru)果(guo)是(shi)(shi)(shi)(shi)不(bu)固(gu)定的(de)(de)(de)方(fang)(fang)(fang)形(xing)(xing)(xing)(xing),那(nei)么(me)在(zai)(zai)方(fang)(fang)(fang)形(xing)(xing)(xing)(xing)器(qi)(qi)皿(min)(min)之(zhi)中(zhong)就(jiu)(jiu)不(bu)應當有(you)(you)(you)方(fang)(fang)(fang)形(xing)(xing)(xing)(xing)空(kong)間(jian)。你(ni)(ni)(ni)說(shuo)不(bu)知道(dao)道(dao)理在(zai)(zai)那(nei)里(li)(li)(li),這(zhe)就(jiu)(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)道(dao)理,怎么(me)還能說(shuo)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)有(you)(you)(you)大(da)有(you)(you)(you)小呢?阿(a)難,如(ru)果(guo)想要進到(dao)無(wu)(wu)(wu)(wu)方(fang)(fang)(fang)無(wu)(wu)(wu)(wu)圓(yuan)(yuan)的(de)(de)(de)狀態,只要拆除器(qi)(qi)皿(min)(min)的(de)(de)(de)外(wai)形(xing)(xing)(xing)(xing),成為一(yi)(yi)個(ge)無(wu)(wu)(wu)(wu)形(xing)(xing)(xing)(xing)無(wu)(wu)(wu)(wu)狀的(de)(de)(de)空(kong)體(ti)就(jiu)(jiu)沒有(you)(you)(you)方(fang)(fang)(fang)形(xing)(xing)(xing)(xing)了(le)(le),不(bu)用(yong)說(shuo),在(zai)(zai)虛空(kong)之(zhi)中(zhong)更是(shi)(shi)(shi)(shi)沒有(you)(you)(you)方(fang)(fang)(fang)形(xing)(xing)(xing)(xing)這(zhe)個(ge)東(dong)西(xi)可以拆除的(de)(de)(de)。如(ru)果(guo)像你(ni)(ni)(ni)所問(wen)那(nei)樣(yang),在(zai)(zai)室內時,觀(guan)(guan)見(jian)(jian)就(jiu)(jiu)縮小了(le)(le),那(nei)么(me)當你(ni)(ni)(ni)仰頭(tou)看太陽(yang)時,你(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)不(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)就(jiu)(jiu)有(you)(you)(you)從你(ni)(ni)(ni)這(zhe)里(li)(li)(li)到(dao)太陽(yang)那(nei)兒那(nei)樣(yang)大(da)嗎?如(ru)果(guo)墻壁房屋能夠阻斷(duan)觀(guan)(guan)見(jian)(jian),那(nei)么(me)在(zai)(zai)墻上(shang)(shang)穿(chuan)上(shang)(shang)一(yi)(yi)個(ge)小孔,那(nei)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)不(bu)就(jiu)(jiu)連(lian)續(xu)起(qi)來(lai)(lai)而不(bu)被(bei)阻斷(duan)?可是(shi)(shi)(shi)(shi),這(zhe)個(ge)被(bei)連(lian)續(xu)起(qi)來(lai)(lai)的(de)(de)(de)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)的(de)(de)(de)痕跡,又(you)在(zai)(zai)哪里(li)(li)(li)呢?所以,并(bing)無(wu)(wu)(wu)(wu)這(zhe)樣(yang)的(de)(de)(de)道(dao)理。一(yi)(yi)切眾生(sheng),從久遠(yuan)的(de)(de)(de)無(wu)(wu)(wu)(wu)始無(wu)(wu)(wu)(wu)源之(zhi)中(zhong),就(jiu)(jiu)將(jiang)自己迷失(shi)為物(wu),將(jiang)本(ben)真心性也迷失(shi)了(le)(le),從此(ci)被(bei)外(wai)物(wu)推動著(zhu)輪(lun)轉流蕩(dang),在(zai)(zai)這(zhe)當中(zhong)一(yi)(yi)會(hui)兒觀(guan)(guan)看到(dao)大(da),一(yi)(yi)會(hui)兒觀(guan)(guan)看到(dao)小。如(ru)果(guo)能夠反過(guo)來(lai)(lai),去轉動外(wai)物(wu),那(nei)就(jiu)(jiu)會(hui)與如(ru)來(lai)(lai)一(yi)(yi)樣(yang),身心圓(yuan)(yuan)明無(wu)(wu)(wu)(wu)差別無(wu)(wu)(wu)(wu)滯礙,不(bu)動真際安穩(wen)清凈,離開一(yi)(yi)切事物(wu)的(de)(de)(de)大(da)小內外(wai)等(deng)等(deng),能夠在(zai)(zai)一(yi)(yi)微細毛塵(chen)上(shang)(shang)面(mian)放置十方(fang)(fang)(fang)廣大(da)國土。
【原文】阿難白佛言(yan)。世尊。若此見(jian)(jian)精。必我(wo)(wo)(wo)(wo)妙(miao)性。令此妙(miao)性。現在我(wo)(wo)(wo)(wo)前。見(jian)(jian)必我(wo)(wo)(wo)(wo)真。我(wo)(wo)(wo)(wo)今(jin)身(shen)心(xin)。復是何(he)物(wu)。而今(jin)身(shen)心(xin)分別(bie)有實。彼見(jian)(jian)無別(bie)分辨我(wo)(wo)(wo)(wo)身(shen)。若實我(wo)(wo)(wo)(wo)心(xin)。令我(wo)(wo)(wo)(wo)今(jin)見(jian)(jian)。見(jian)(jian)性實我(wo)(wo)(wo)(wo)。而身(shen)非(fei)我(wo)(wo)(wo)(wo)。何(he)殊如來(lai)先所難言(yan)。物(wu)能見(jian)(jian)我(wo)(wo)(wo)(wo)。惟垂大慈。開(kai)發未悟。
【譯文】阿(a)難對如來說:世(shi)尊,像這樣的精(jing)妙(miao)觀見,一(yi)定(ding)就是(shi)(shi)我(wo)(wo)的妙(miao)明(ming)(ming)本(ben)性。現在(zai)這妙(miao)明(ming)(ming)本(ben)性現示在(zai)我(wo)(wo)面前(qian),這精(jing)妙(miao)觀見就是(shi)(shi)我(wo)(wo)的真實(shi)(shi)本(ben)體(ti)(ti)。那么(me)(me),我(wo)(wo)的身(shen)(shen)(shen)(shen)心(xin)(xin),又是(shi)(shi)什么(me)(me)東西呢?現在(zai),我(wo)(wo)的身(shen)(shen)(shen)(shen)心(xin)(xin)是(shi)(shi)分別的,各有(you)實(shi)(shi)體(ti)(ti),而那精(jing)明(ming)(ming)觀見卻是(shi)(shi)圓明(ming)(ming)無礙的,又不分別我(wo)(wo)的身(shen)(shen)(shen)(shen)心(xin)(xin)。如果(guo)我(wo)(wo)的心(xin)(xin)是(shi)(shi)一(yi)個實(shi)(shi)體(ti)(ti),讓我(wo)(wo)去(qu)看(kan)它(ta),那么(me)(me)我(wo)(wo)就成(cheng)了(le)一(yi)個觀見,從而我(wo)(wo)就不是(shi)(shi)我(wo)(wo)的身(shen)(shen)(shen)(shen)體(ti)(ti),這與如來前(qian)面對我(wo)(wo)所說,當我(wo)(wo)看(kan)物(wu)時,物(wu)也在(zai)看(kan)我(wo)(wo),有(you)什么(me)(me)不同呢?懇請(qing)如來啟發我(wo)(wo)的迷疑不悟。
【原文】佛(fo)告阿(a)(a)難。今汝所言。見(jian)在汝前(qian)。是(shi)(shi)(shi)(shi)義(yi)非實(shi)(shi)。若實(shi)(shi)汝前(qian)。汝實(shi)(shi)見(jian)者(zhe)。則此(ci)見(jian)精。既有方所。非無(wu)指(zhi)示。且今與汝。坐祇(zhi)陀林。遍觀(guan)林渠。及與殿(dian)堂。上至日月。前(qian)對恒(heng)河。汝今于我獅子座前(qian)。舉手指(zhi)陳(chen)。是(shi)(shi)(shi)(shi)種種相。陰者(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)林。明者(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)日。礙(ai)者(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)壁。通者(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)空。如(ru)是(shi)(shi)(shi)(shi)乃至草樹纖毫。大小雖殊。但可有形。無(wu)不(bu)指(zhi)著。若必有見(jian)。現在汝前(qian)。汝應以手確實(shi)(shi)指(zhi)陳(chen)。何(he)者(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)見(jian)。阿(a)(a)難。當(dang)知若空是(shi)(shi)(shi)(shi)見(jian)。既已成見(jian)。何(he)者(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)空。若物是(shi)(shi)(shi)(shi)見(jian)。既已是(shi)(shi)(shi)(shi)見(jian)。何(he)者(zhe)為物。汝可微細披(pi)剝萬象。析出精明凈妙見(jian)元。指(zhi)陳(chen)示我。同彼諸物。分明無(wu)惑。
【譯文】如(ru)來告訴阿難:你(ni)(ni)說觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)就(jiu)在(zai)(zai)(zai)你(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)面前(qian)(qian),這(zhe)并不就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)說觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)本(ben)(ben)身是(shi)(shi)(shi)(shi)一個實體(ti)。如(ru)果(guo)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)作為一個實體(ti)在(zai)(zai)(zai)你(ni)(ni)面前(qian)(qian),你(ni)(ni)確實看(kan)到了(le),那(nei)(nei)(nei)這(zhe)精妙觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)雖(sui)然有(you)所居處的(de)(de)(de)(de)地方,卻并沒有(you)把(ba)這(zhe)地方指(zhi)(zhi)(zhi)示(shi)出(chu)來。現(xian)(xian)在(zai)(zai)(zai),我(wo)(wo)與你(ni)(ni)坐在(zai)(zai)(zai)只陀園(yuan)里,看(kan)那(nei)(nei)(nei)四處是(shi)(shi)(shi)(shi)樹林(lin)溪流和宮殿(dian)講堂,上可見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)日月,前(qian)(qian)可見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)恒河,你(ni)(ni)正坐在(zai)(zai)(zai)我(wo)(wo)的(de)(de)(de)(de)座前(qian)(qian),用手指(zhi)(zhi)(zhi)點著(zhu),表示(shi)著(zhu)。這(zhe)一切事(shi)(shi)物,那(nei)(nei)(nei)昏暗的(de)(de)(de)(de)樹林(lin),那(nei)(nei)(nei)明(ming)亮(liang)的(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)(shi)(shi)太陽,那(nei)(nei)(nei)阻隔的(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)(shi)(shi)墻壁,那(nei)(nei)(nei)空(kong)(kong)闊(kuo)的(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)(shi)(shi)天空(kong)(kong),如(ru)此這(zhe)般,以(yi)至于(yu)草木(mu)纖毫之物,雖(sui)然有(you)大有(you)小,但是(shi)(shi)(shi)(shi)它(ta)們都有(you)形有(you)貌,都可以(yi)指(zhi)(zhi)(zhi)陳出(chu)來。如(ru)果(guo)精神觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)一定就(jiu)現(xian)(xian)示(shi)在(zai)(zai)(zai)面前(qian)(qian),你(ni)(ni)就(jiu)應當能(neng)用手把(ba)它(ta)指(zhi)(zhi)(zhi)陳出(chu)來,指(zhi)(zhi)(zhi)出(chu)哪樣東(dong)西就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)那(nei)(nei)(nei)個觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)。阿難啊!你(ni)(ni)應當知道,如(ru)果(guo)空(kong)(kong)無就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),既(ji)然觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)已經現(xian)(xian)在(zai)(zai)(zai)眼前(qian)(qian),那(nei)(nei)(nei)么什(shen)么又(you)是(shi)(shi)(shi)(shi)空(kong)(kong)無呢(ni)?如(ru)果(guo)事(shi)(shi)物就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),既(ji)然觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)巳經現(xian)(xian)示(shi)出(chu)來,那(nei)(nei)(nei)么什(shen)么又(you)是(shi)(shi)(shi)(shi)事(shi)(shi)物呢(ni)?你(ni)(ni)可以(yi)仔細剖析萬(wan)事(shi)(shi)萬(wan)物,將那(nei)(nei)(nei)精明(ming)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)本(ben)(ben)體(ti)指(zhi)(zhi)(zhi)示(shi)出(chu)來讓(rang)我(wo)(wo)看(kan)看(kan),看(kan)它(ta)是(shi)(shi)(shi)(shi)否同種(zhong)種(zhong)事(shi)(shi)物一樣,可以(yi)分辨清(qing)楚。
【原文】阿(a)難言。我(wo)今于(yu)此重閣講堂(tang)。遠(yuan)洎恒(heng)河。上觀(guan)日月。舉手所指。縱目所觀(guan)。指皆是物(wu)(wu)。無(wu)是見者(zhe)。世尊。如佛所說。況我(wo)有漏(lou)初學聲聞。乃至(zhi)菩薩。亦不能于(yu)萬物(wu)(wu)象前。剖出精見。離(li)一切(qie)物(wu)(wu)。別有自性。
【譯文】阿難說:我現在(zai)坐(zuo)在(zai)講(jiang)堂上,往遠(yuan)可(ke)以看(kan)見(jian)(jian)恒河,往上可(ke)以看(kan)見(jian)(jian)日月,用(yong)手(shou)所(suo)指示的(de)和以眼所(suo)看(kan)見(jian)(jian)的(de),都是(shi)事物(wu),并不是(shi)觀見(jian)(jian)。世(shi)尊,正如佛所(suo)說,我還只是(shi)一個(ge)研學很淺(qian)的(de)修行者,即(ji)使是(shi)菩薩的(de)智慧(hui),也不能從萬物(wu)萬象之中將精明(ming)觀見(jian)(jian)剖解出來,使其(qi)能離開一切物(wu)象,獨立而(er)另有(you)自己的(de)體性。
【原文】佛(fo)言。如是如是。佛(fo)復告(gao)阿難(nan)。如汝所(suo)言。無有(you)精(jing)(jing)見(jian)(jian)。離一切(qie)物。別有(you)自性。則(ze)汝所(suo)指是物之中。無是見(jian)(jian)者(zhe)。今(jin)復告(gao)汝。汝與如來。坐(zuo)祇陀林。更觀(guan)林苑。乃(nai)至日月(yue)。種種象殊。必無見(jian)(jian)精(jing)(jing)。受(shou)汝所(suo)指。汝又發(fa)明(ming)此諸物中。何者(zhe)非見(jian)(jian)。
阿難言。我實(shi)遍見(jian)(jian)此祇陀林。不(bu)知是中。何(he)(he)者非見(jian)(jian)。何(he)(he)以故(gu)。若(ruo)樹非見(jian)(jian)。云(yun)何(he)(he)見(jian)(jian)樹。若(ruo)樹即見(jian)(jian)。復云(yun)何(he)(he)樹。如是乃至若(ruo)空(kong)非見(jian)(jian)。云(yun)何(he)(he)為(wei)空(kong)。若(ruo)空(kong)即見(jian)(jian)。復云(yun)何(he)(he)空(kong)。我又思惟。是萬象中。微細(xi)發明(ming)。無(wu)非見(jian)(jian)者。
【譯文】如(ru)(ru)來(lai)說(shuo)(shuo)(shuo):的確(que)如(ru)(ru)此。如(ru)(ru)來(lai)又(you)對(dui)阿(a)難(nan)說(shuo)(shuo)(shuo):如(ru)(ru)你(ni)(ni)所說(shuo)(shuo)(shuo),并沒有觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)的自(zi)體,能夠(gou)從物象(xiang)中(zhong)(zhong)剖離(li)出(chu)(chu)來(lai),另有自(zi)身本性。但是(shi)(shi)(shi)(shi),你(ni)(ni)所指(zhi)陳的這些物象(xiang)之中(zhong)(zhong),也并沒有觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)。我(wo)告訴你(ni)(ni),你(ni)(ni)與如(ru)(ru)來(lai)同(tong)坐在只(zhi)(zhi)陀林(lin)里,再看(kan)(kan)這些林(lin)園和(he)日月等等不(bu)(bu)(bu)(bu)同(tong)的物象(xiang),肯定(ding)你(ni)(ni)不(bu)(bu)(bu)(bu)能從這當中(zhong)(zhong)指(zhi)示出(chu)(chu)有精(jing)明觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian),那么,你(ni)(ni)能夠(gou)從這些物象(xiang)之中(zhong)(zhong),指(zhi)示出(chu)(chu)哪(na)些不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)呢?阿(a)難(nan)回答(da):我(wo)看(kan)(kan)遍了(le)只(zhi)(zhi)陀林(lin),仍(reng)然不(bu)(bu)(bu)(bu)能知道這當中(zhong)(zhong)哪(na)些事物不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)。為(wei)什(shen)(shen)么呢?如(ru)(ru)果樹沒有被看(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian),為(wei)什(shen)(shen)么又(you)說(shuo)(shuo)(shuo)看(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)了(le)樹?如(ru)(ru)果樹就是(shi)(shi)(shi)(shi)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)本身,那么什(shen)(shen)么才(cai)是(shi)(shi)(shi)(shi)樹?這樣(yang)說(shuo)(shuo)(shuo)來(lai),如(ru)(ru)果空(kong)(kong)(kong)無不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian),又(you)說(shuo)(shuo)(shuo)什(shen)(shen)么看(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)了(le)空(kong)(kong)(kong)無?如(ru)(ru)果空(kong)(kong)(kong)無就是(shi)(shi)(shi)(shi)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian),那么什(shen)(shen)么又(you)是(shi)(shi)(shi)(shi)空(kong)(kong)(kong)無呢?我(wo)又(you)想到,仔(zi)細剖析(xi)辨明這些萬(wan)物萬(wan)象(xiang),它們無一(yi)處不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)些精(jing)明觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)本身。
【原文】佛言。如是如是。
于是(shi)大(da)眾。非(fei)無(wu)學者。聞佛此言。茫然不知是(shi)義終始。一時惶悚。失(shi)其(qi)所(suo)守。如來知其(qi)魂慮變懾(she)。心生憐愍。安(an)慰阿難(nan)。及諸(zhu)大(da)眾。諸(zhu)善男子(zi)。無(wu)上法王(wang)。是(shi)真實語(yu)。如所(suo)如說。不誑不妄。非(fei)末伽黎。四種(zhong)不死矯亂論(lun)議。汝諦思惟(wei)。無(wu)忝哀慕(mu)。
【譯文】如(ru)來(lai)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):確(que)實(shi)如(ru)此(ci)。在座聽(ting)(ting)法的(de)(de)(de)大(da)(da)眾,許(xu)多是(shi)初學修習者(zhe),聽(ting)(ting)到如(ru)來(lai)這(zhe)樣說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo),都茫(mang)然不(bu)(bu)(bu)知此(ci)話道理何在了(le),一時之(zhi)間皆惶惑起來(lai),失卻了(le)素(su)常所奉的(de)(de)(de)修習之(zhi)道。如(ru)來(lai)知曉他們(men)(men)的(de)(de)(de)心思(si)(si)正焦(jiao)慮(lv)不(bu)(bu)(bu)安,于是(shi)生出憐憫來(lai),他安慰阿(a)難和大(da)(da)眾們(men)(men)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):聰明智慧的(de)(de)(de)人(ren)們(men)(men)啊!我之(zhi)所說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo)真實(shi)不(bu)(bu)(bu)虛,本來(lai)如(ru)此(ci),沒(mei)有(you)假話也沒(mei)有(you)狂言(yan),不(bu)(bu)(bu)是(shi)像末伽黎議(yi)論四種不(bu)(bu)(bu)死的(de)(de)(de)那種胡說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo)亂議(yi)。你(ni)們(men)(men)去沉思(si)(si)諦(di)觀(guan)吧,不(bu)(bu)(bu)要再哀怨憂慮(lv)了(le)。
【原文】是(shi)時。文殊師利法王(wang)子。愍諸四眾(zhong)。在大眾(zhong)中(zhong)。即從座起。頂禮佛足。合掌恭(gong)敬(jing)。而(er)白佛言。世尊(zun)。此諸大眾(zhong)。不悟如來發明二(er)種精見色空(kong)。是(shi)非(fei)是(shi)義。世尊(zun)。若此前緣。色空(kong)等象。若是(shi)見者。應有(you)所指。若非(fei)見者。應無(wu)所矚。而(er)今不知是(shi)義所歸。故有(you)驚怖。非(fei)是(shi)疇昔善根輕鮮。惟愿(yuan)如來。大慈發明。此諸物象。與(yu)此見精。元是(shi)何物。于其中(zhong)間(jian)。無(wu)是(shi)非(fei)是(shi)。
【譯文】這(zhe)時(shi)候,文殊師利(li)菩(pu)薩哀憫會中大眾,就從座(zuo)上站起,頂禮如(ru)來(lai),合掌恭(gong)敬,對如(ru)來(lai)說:世尊(zun),大眾們沒(mei)有(you)(you)悟解到如(ru)來(lai)所(suo)(suo)說這(zhe)兩種(zhong)精明(ming)觀見(jian)皆是色塵(chen)空性(xing),其(qi)道(dao)(dao)理在于,是即不(bu)(bu)是,不(bu)(bu)是即是的辨證之(zhi)中。世尊(zun),如(ru)果這(zhe)些形(xing)質器(qi)物(wu)以(yi)(yi)及(ji)一切空性(xing),都是物(wu)象,那么(me),如(ru)果看(kan)見(jian)了,就應當(dang)有(you)(you)可(ke)以(yi)(yi)指出的對象,如(ru)果沒(mei)有(you)(you)看(kan)見(jian),就應當(dang)沒(mei)有(you)(you)那些所(suo)(suo)可(ke)看(kan)見(jian)的一切。大眾不(bu)(bu)知道(dao)(dao)這(zhe)個(ge)道(dao)(dao)理的含義,所(suo)(suo)以(yi)(yi)驚慌無措,并不(bu)(bu)是他(ta)們的智(zhi)慧根器(qi)浮淺不(bu)(bu)深。懇請如(ru)來(lai)發慈悲心,引導大眾明(ming)了,這(zhe)些種(zhong)種(zhong)物(wu)象和(he)這(zhe)個(ge)精明(ming)觀見(jian)本來(lai)究(jiu)竟是什么(me)東西?為什么(me)在這(zhe)中間,沒(mei)有(you)(you)是,也(ye)沒(mei)有(you)(you)不(bu)(bu)是?
【原文】佛(fo)告(gao)文(wen)殊。及(ji)(ji)諸大眾。十方如(ru)來。及(ji)(ji)大菩(pu)薩(sa)。于(yu)其(qi)自(zi)住三摩地中(zhong)。見(jian)與見(jian)緣。并所想相。如(ru)虛(xu)空花。本(ben)無所有。此見(jian)及(ji)(ji)緣。元(yuan)是(shi)菩(pu)提妙凈明體。云(yun)何于(yu)中(zhong)有是(shi)非(fei)是(shi)。文(wen)殊。吾今問汝。如(ru)汝文(wen)殊。更有文(wen)殊。是(shi)文(wen)殊者(zhe)。為無文(wen)殊。
【譯文】如來(lai)(lai)告訴文殊(shu)(shu)師(shi)利和大眾:諸天十方如來(lai)(lai)和大菩薩們,在他們所(suo)(suo)住的正(zheng)等(deng)正(zheng)覺境界(jie)里(li),一(yi)切(qie)觀見(jian)(jian)與觀見(jian)(jian)所(suo)(suo)緣之對象以(yi)及(ji)一(yi)切(qie)所(suo)(suo)思所(suo)(suo)想,都像(xiang)那空無之花,是(shi)(shi)(shi)本(ben)來(lai)(lai)就(jiu)無花的實(shi)體。觀見(jian)(jian)以(yi)及(ji)觀見(jian)(jian)所(suo)(suo)緣的對象,本(ben)來(lai)(lai)就(jiu)是(shi)(shi)(shi)那妙明(ming)清(qing)凈無上智慧的本(ben)體,還(huan)說什么既是(shi)(shi)(shi)又(you)不是(shi)(shi)(shi)呢?文殊(shu)(shu)啊!我問你,你是(shi)(shi)(shi)文殊(shu)(shu),是(shi)(shi)(shi)否還(huan)有(you)另一(yi)個文殊(shu)(shu)?這(zhe)是(shi)(shi)(shi)文殊(shu)(shu)呢,或(huo)者不是(shi)(shi)(shi)文殊(shu)(shu)?
【原文】如是。世尊。我真文(wen)(wen)殊(shu)。無(wu)是文(wen)(wen)殊(shu)。何以故。若有是者。則二(er)文(wen)(wen)殊(shu)。然我今日。非(fei)無(wu)文(wen)(wen)殊(shu)。于中實無(wu)是非(fei)二(er)相。
【譯文】文(wen)(wen)(wen)殊(shu)(shu)說:是(shi)(shi)(shi)這樣(yang),世尊。我(wo)是(shi)(shi)(shi)文(wen)(wen)(wen)殊(shu)(shu),卻(que)不(bu)(bu)能說是(shi)(shi)(shi)文(wen)(wen)(wen)殊(shu)(shu)。為什(shen)么呢?如(ru)果因為我(wo)是(shi)(shi)(shi)文(wen)(wen)(wen)殊(shu)(shu),我(wo)才是(shi)(shi)(shi)文(wen)(wen)(wen)殊(shu)(shu),那就會有一個(ge)非文(wen)(wen)(wen)殊(shu)(shu),我(wo)才不(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)文(wen)(wen)(wen)殊(shu)(shu),如(ru)此,就有了二個(ge)文(wen)(wen)(wen)殊(shu)(shu),而我(wo)現在(zai)自(zi)然就是(shi)(shi)(shi)文(wen)(wen)(wen)殊(shu)(shu),沒有非文(wen)(wen)(wen)殊(shu)(shu),這當中實在(zai)沒有是(shi)(shi)(shi)和非的區別二相。
【原文】佛言(yan)。此見(jian)妙明。與諸空塵。亦復如是(shi)。本是(shi)妙明。無上菩提凈圓真心。妄(wang)為色空。及與聞見(jian)。如第二月(yue)。誰(shui)為是(shi)月(yue)。又誰(shui)非(fei)月(yue)。文殊。但一月(yue)真。中間自無是(shi)月(yue)非(fei)月(yue)。是(shi)以(yi)汝(ru)(ru)今(jin)觀見(jian)與塵。種(zhong)種(zhong)發(fa)明。名(ming)為妄(wang)想。不能(neng)于(yu)中出是(shi)非(fei)是(shi)。由(you)是(shi)精真妙覺明性。故能(neng)令汝(ru)(ru)出指(zhi)(zhi)非(fei)指(zhi)(zhi)。
【譯文】如來(lai)說,這個(ge)無上(shang)妙(miao)明(ming)的(de)(de)(de)觀見(jian),與那(nei)些種(zhong)種(zhong)空幻(huan)器物六塵境(jing)象(xiang)原來(lai)也(ye)是(shi)(shi)(shi)一樣的(de)(de)(de),本(ben)來(lai)都是(shi)(shi)(shi)妙(miao)明(ming)無上(shang)智(zhi)慧的(de)(de)(de)本(ben)真(zhen)心體(ti),一切妄(wang)(wang)念(nian)生,而(er)成為那(nei)色空等等境(jing)象(xiang),以及能見(jian)能聞(wen)種(zhong)種(zhong)知覺,這就像那(nei)二個(ge)月亮,哪(na)個(ge)是(shi)(shi)(shi)月,哪(na)個(ge)又(you)是(shi)(shi)(shi)非(fei)月呢?文殊啊!只有一個(ge)真(zhen)正的(de)(de)(de)月,這中間沒有什么是(shi)(shi)(shi)月和非(fei)月的(de)(de)(de)問題。你觀見(jian)的(de)(de)(de)那(nei)些種(zhong)種(zhong)攀緣于形(xing)質世(shi)界的(de)(de)(de)所聞(wen)所見(jian)的(de)(de)(de)事物,叫做(zuo)妄(wang)(wang)想(xiang),從這當(dang)中不(bu)會有既(ji)是(shi)(shi)(shi)又(you)不(bu)是(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)辨(bian)證。由(you)于如此(ci)精明(ming)妙(miao)覺的(de)(de)(de)真(zhen)性,你才能既(ji)指示對象(xiang)又(you)沒有指示對象(xiang)。
【原文】阿難白(bai)佛言。世尊。誠(cheng)如法王所說。覺緣(yuan)遍十方(fang)界(jie)。湛然(ran)(ran)常(chang)住。性非生滅。與先梵志。娑毗迦羅。所談冥諦。及投灰等。諸(zhu)外道(dao)(dao)種。說有(you)真我(wo)。遍滿十方(fang)。有(you)何差別(bie)。世尊亦曾于楞伽山。為(wei)大慧(hui)等。敷演斯義。彼(bi)外道(dao)(dao)等。常(chang)說自然(ran)(ran)。我(wo)說因(yin)緣(yuan)。非彼(bi)境界(jie)。我(wo)今觀此(ci)覺性自然(ran)(ran)。非生非滅。遠離(li)一切虛妄顛倒(dao)。似(si)非因(yin)緣(yuan)。與彼(bi)自然(ran)(ran)。云何開示。不入群邪。獲真實心。妙(miao)覺明(ming)性。
【譯文】阿難(nan)對如來說(shuo)(shuo):世(shi)尊啊!正如菩薩所說(shuo)(shuo),精明妙(miao)覺緣(yuan)于(yu)十(shi)(shi)方世(shi)界而自(zi)在(zai)(zai)常(chang)住,沒(mei)有(you)生(sheng)(sheng)也(ye)沒(mei)有(you)滅,這與婆(po)羅(luo)門外道修(xiu)(xiu)行(xing)者娑毗迦羅(luo)所說(shuo)(shuo)的(de)昏昧道理,以及那些種種苦行(xing)修(xiu)(xiu)者所說(shuo)(shuo)十(shi)(shi)方世(shi)界滿布真我(wo)的(de)道理,有(you)什么(me)不(bu)同呢?世(shi)尊也(ye)曾(ceng)在(zai)(zai)楞伽山為(wei)諸菩薩宣說(shuo)(shuo)過這樣的(de)道理。那些外道修(xiu)(xiu)習者常(chang)常(chang)說(shuo)(shuo)什么(me)事物(wu)(wu)自(zi)在(zai)(zai)自(zi)為(wei),我(wo)們卻說(shuo)(shuo)事物(wu)(wu)有(you)因緣(yuan)而生(sheng)(sheng),不(bu)是他(ta)們那等說(shuo)(shuo)法(fa)。現(xian)在(zai)(zai),我(wo)看這個(ge)妙(miao)覺本(ben)性(xing)就是自(zi)在(zai)(zai)自(zi)為(wei)的(de),其不(bu)生(sheng)(sheng)不(bu)滅,遠(yuan)離一切虛妄顛倒,好像(xiang)并不(bu)是有(you)因有(you)緣(yuan)而生(sheng)(sheng),好像(xiang)也(ye)不(bu)是自(zi)在(zai)(zai)自(zi)為(wei)的(de)。怎樣開啟,才使我(wo)們不(bu)致于(yu)陷(xian)入他(ta)們的(de)邪見,而能(neng)夠(gou)獲(huo)(huo)致本(ben)真心(xin)性(xing),獲(huo)(huo)得妙(miao)明覺知(zhi)的(de)本(ben)性(xing)呢?
【原文】佛(fo)告(gao)阿難(nan)。我今如是(shi)開示方便。真實告(gao)汝(ru)(ru)。汝(ru)(ru)猶未悟。惑為(wei)(wei)(wei)(wei)自(zi)(zi)然。阿難(nan)。若必(bi)自(zi)(zi)然。自(zi)(zi)須甄(zhen)明(ming)(ming)有(you)自(zi)(zi)然體。汝(ru)(ru)且觀此妙明(ming)(ming)見(jian)中。以(yi)(yi)(yi)何為(wei)(wei)(wei)(wei)自(zi)(zi)。此見(jian)為(wei)(wei)(wei)(wei)復以(yi)(yi)(yi)明(ming)(ming)為(wei)(wei)(wei)(wei)自(zi)(zi)。以(yi)(yi)(yi)暗(an)(an)為(wei)(wei)(wei)(wei)自(zi)(zi)。以(yi)(yi)(yi)空為(wei)(wei)(wei)(wei)自(zi)(zi)。以(yi)(yi)(yi)塞為(wei)(wei)(wei)(wei)自(zi)(zi)。阿難(nan)。若明(ming)(ming)為(wei)(wei)(wei)(wei)自(zi)(zi)。應不見(jian)暗(an)(an)。若復以(yi)(yi)(yi)空為(wei)(wei)(wei)(wei)自(zi)(zi)體者。應不見(jian)塞。如是(shi)乃至諸暗(an)(an)等相。以(yi)(yi)(yi)為(wei)(wei)(wei)(wei)自(zi)(zi)者。則于明(ming)(ming)時。見(jian)性斷滅。云(yun)何見(jian)明(ming)(ming)。
【譯文】如(ru)(ru)(ru)來(lai)告訴(su)阿難(nan):我為(wei)(wei)你開啟了(le)方便法門(men),把(ba)真(zhen)實(shi)告訴(su)你,你卻仍然(ran)沒有悟解,還被(bei)(bei)什么(me)(me)自(zi)(zi)(zi)(zi)在(zai)(zai)自(zi)(zi)(zi)(zi)為(wei)(wei)的(de)說(shuo)法迷惑。阿難(nan),如(ru)(ru)(ru)果確定有那自(zi)(zi)(zi)(zi)在(zai)(zai)自(zi)(zi)(zi)(zi)為(wei)(wei),那你應(ying)當辨明(ming)得到(dao),那自(zi)(zi)(zi)(zi)在(zai)(zai)自(zi)(zi)(zi)(zi)為(wei)(wei)以(yi)(yi)什么(me)(me)為(wei)(wei)自(zi)(zi)(zi)(zi)己的(de)體(ti)(ti)性?可是(shi),你看(kan)(kan)這妙(miao)(miao)明(ming)覺見(jian)(jian)(jian)之中(zhong),那自(zi)(zi)(zi)(zi)在(zai)(zai)自(zi)(zi)(zi)(zi)為(wei)(wei)的(de)東(dong)西(xi)在(zai)(zai)哪里?這個妙(miao)(miao)明(ming)覺見(jian)(jian)(jian)是(shi)以(yi)(yi)明(ming)亮為(wei)(wei)其(qi)自(zi)(zi)(zi)(zi)在(zai)(zai)?或是(shi)以(yi)(yi)昏暗為(wei)(wei)其(qi)自(zi)(zi)(zi)(zi)在(zai)(zai)?以(yi)(yi)空無為(wei)(wei)其(qi)自(zi)(zi)(zi)(zi)在(zai)(zai)?還是(shi)以(yi)(yi)堵塞(sai)為(wei)(wei)其(qi)自(zi)(zi)(zi)(zi)在(zai)(zai)?阿難(nan)啊!如(ru)(ru)(ru)果以(yi)(yi)明(ming)亮為(wei)(wei)妙(miao)(miao)明(ming)覺見(jian)(jian)(jian)的(de)自(zi)(zi)(zi)(zi)在(zai)(zai)本(ben)體(ti)(ti),那么(me)(me)就(jiu)應(ying)當看(kan)(kan)不(bu)到(dao)昏暗,如(ru)(ru)(ru)果以(yi)(yi)空無為(wei)(wei)妙(miao)(miao)明(ming)覺見(jian)(jian)(jian)的(de)自(zi)(zi)(zi)(zi)在(zai)(zai)本(ben)體(ti)(ti),就(jiu)應(ying)看(kan)(kan)不(bu)到(dao)堵塞(sai)。如(ru)(ru)(ru)果以(yi)(yi)此而將那些沒有被(bei)(bei)看(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)的(de)東(dong)西(xi),認為(wei)(wei)就(jiu)是(shi)妙(miao)(miao)明(ming)覺見(jian)(jian)(jian)的(de)自(zi)(zi)(zi)(zi)在(zai)(zai)本(ben)體(ti)(ti),那在(zai)(zai)所見(jian)(jian)(jian)之物(wu)中(zhong),觀見(jian)(jian)(jian)本(ben)身也就(jiu)滅絕不(bu)存(cun)了(le),還說(shuo)什么(me)(me)觀見(jian)(jian)(jian)的(de)精微圓明(ming)呢?
【原文】阿難言。必此妙見(jian)。性(xing)非自然。我今發明(ming)是(shi)因緣(yuan)性(xing)。心猶未(wei)明(ming)。咨詢如(ru)來。是(shi)義云何。合因緣(yuan)性(xing)。
【譯文】阿難說:這個妙明(ming)(ming)覺見的(de)本體(ti)不是(shi)自在(zai)(zai)自為的(de),現在(zai)(zai)我(wo)(wo)以為,它是(shi)由因緣(yuan)而(er)生而(er)存的(de),我(wo)(wo)還沒有弄明(ming)(ming)白,請問如來,怎(zen)樣說明(ming)(ming)是(shi)由因緣(yuan)而(er)生的(de)?
【原文】佛言。汝(ru)言因(yin)(yin)(yin)(yin)緣(yuan)(yuan)(yuan)。吾復問汝(ru)。汝(ru)今(jin)(jin)同(tong)(tong)見。見性現前。此見為復因(yin)(yin)(yin)(yin)明(ming)(ming)(ming)有(you)(you)見。因(yin)(yin)(yin)(yin)暗有(you)(you)見。因(yin)(yin)(yin)(yin)空(kong)(kong)有(you)(you)見。因(yin)(yin)(yin)(yin)塞有(you)(you)見。阿(a)難(nan)。若因(yin)(yin)(yin)(yin)明(ming)(ming)(ming)有(you)(you)。應不見暗。如因(yin)(yin)(yin)(yin)暗有(you)(you)。應不見明(ming)(ming)(ming)。如是乃至因(yin)(yin)(yin)(yin)空(kong)(kong)因(yin)(yin)(yin)(yin)塞。同(tong)(tong)于明(ming)(ming)(ming)暗。復次(ci)。阿(a)難(nan)。此見又復緣(yuan)(yuan)(yuan)明(ming)(ming)(ming)有(you)(you)見。緣(yuan)(yuan)(yuan)暗有(you)(you)見。緣(yuan)(yuan)(yuan)空(kong)(kong)有(you)(you)見。緣(yuan)(yuan)(yuan)塞有(you)(you)見。阿(a)難(nan)。若緣(yuan)(yuan)(yuan)空(kong)(kong)有(you)(you)。應不見塞。若緣(yuan)(yuan)(yuan)塞有(you)(you)。應不見空(kong)(kong)。如是乃至緣(yuan)(yuan)(yuan)明(ming)(ming)(ming)緣(yuan)(yuan)(yuan)暗。同(tong)(tong)于空(kong)(kong)塞。當知如是精覺妙明(ming)(ming)(ming)。非(fei)(fei)因(yin)(yin)(yin)(yin)非(fei)(fei)緣(yuan)(yuan)(yuan)。亦非(fei)(fei)自(zi)然。非(fei)(fei)不自(zi)然。無(wu)(wu)非(fei)(fei)不非(fei)(fei)。無(wu)(wu)是非(fei)(fei)是。離一(yi)切相。即一(yi)切法。汝(ru)今(jin)(jin)云何于中(zhong)措心。以諸世間戲(xi)論(lun)名相。而得分別。如以手(shou)掌。撮(cuo)摩(mo)虛空(kong)(kong)。只益自(zi)勞。虛空(kong)(kong)云何隨汝(ru)執捉(zhuo)。
【譯文】如(ru)(ru)來(lai)說(shuo):你說(shuo)到(dao)(dao)(dao)因(yin)緣(yuan)(yuan),我再(zai)問你,現(xian)在(zai)(zai)(zai)(zai)你因(yin)為(wei)(wei)有(you)觀看(kan)(kan),那(nei)觀見本性(xing)就(jiu)現(xian)示(shi)出來(lai),這(zhe)個(ge)(ge)觀見是(shi)(shi)(shi)從明亮(liang)(liang)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)?從昏(hun)(hun)(hun)(hun)暗而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)?是(shi)(shi)(shi)從空(kong)(kong)無(wu)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng),還是(shi)(shi)(shi)從堵(du)(du)塞(sai)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)?阿難(nan)(nan),如(ru)(ru)果(guo)是(shi)(shi)(shi)從明亮(liang)(liang)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng),那(nei)就(jiu)看(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)(bu)到(dao)(dao)(dao)昏(hun)(hun)(hun)(hun)暗,如(ru)(ru)果(guo)是(shi)(shi)(shi)從昏(hun)(hun)(hun)(hun)暗而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng),那(nei)就(jiu)看(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)(bu)到(dao)(dao)(dao)明亮(liang)(liang),如(ru)(ru)此以至于(yu)(yu)從空(kong)(kong)無(wu)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng),從堵(du)(du)塞(sai)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng),都會(hui)是(shi)(shi)(shi)同樣情(qing)形。另外,這(zhe)個(ge)(ge)觀見是(shi)(shi)(shi)由(you)(you)于(yu)(yu)攀(pan)(pan)(pan)緣(yuan)(yuan)明亮(liang)(liang)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)的(de)?或是(shi)(shi)(shi)攀(pan)(pan)(pan)緣(yuan)(yuan)昏(hun)(hun)(hun)(hun)暗而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)的(de)?是(shi)(shi)(shi)攀(pan)(pan)(pan)緣(yuan)(yuan)于(yu)(yu)空(kong)(kong)無(wu)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)的(de)?還是(shi)(shi)(shi)由(you)(you)于(yu)(yu)攀(pan)(pan)(pan)緣(yuan)(yuan)堵(du)(du)塞(sai)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)的(de)?阿難(nan)(nan),如(ru)(ru)果(guo)是(shi)(shi)(shi)攀(pan)(pan)(pan)緣(yuan)(yuan)于(yu)(yu)空(kong)(kong)無(wu)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng),那(nei)就(jiu)會(hui)看(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)(bu)到(dao)(dao)(dao)堵(du)(du)塞(sai),如(ru)(ru)果(guo)是(shi)(shi)(shi)攀(pan)(pan)(pan)緣(yuan)(yuan)堵(du)(du)塞(sai)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng),那(nei)就(jiu)會(hui)看(kan)(kan)到(dao)(dao)(dao)不(bu)(bu)(bu)(bu)空(kong)(kong)無(wu),如(ru)(ru)此以至于(yu)(yu)不(bu)(bu)(bu)(bu)論是(shi)(shi)(shi)攀(pan)(pan)(pan)緣(yuan)(yuan)明亮(liang)(liang)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng),還是(shi)(shi)(shi)攀(pan)(pan)(pan)緣(yuan)(yuan)昏(hun)(hun)(hun)(hun)暗而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng),都會(hui)是(shi)(shi)(shi)同樣的(de)情(qing)形。應當知道,這(zhe)個(ge)(ge)精(jing)微妙明的(de)觀見,既不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)從因(yin)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng),也(ye)不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)由(you)(you)緣(yuan)(yuan)而(er)(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)(sheng),既不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)自在(zai)(zai)(zai)(zai)自為(wei)(wei)也(ye)不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)自在(zai)(zai)(zai)(zai)自為(wei)(wei),沒有(you)是(shi)(shi)(shi)或不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi),也(ye)沒有(you)有(you)或沒有(you)。離(li)棄一切分(fen)別(bie)相,就(jiu)是(shi)(shi)(shi)一切法(fa)的(de)本性(xing),為(wei)(wei)什(shen)么你還耿耿于(yu)(yu)懷那(nei)些世間所議論的(de)名詞概(gai)念,從而(er)(er)(er)(er)執著在(zai)(zai)(zai)(zai)分(fen)別(bie)之上呢(ni)?這(zhe)就(jiu)像是(shi)(shi)(shi)用(yong)手去(qu)捉摸虛空(kong)(kong),只(zhi)是(shi)(shi)(shi)手的(de)徒(tu)勞而(er)(er)(er)(er)已,虛空(kong)(kong)怎(zen)么能夠被手捉摸得(de)到(dao)(dao)(dao)?
【原文】阿難白佛言。世(shi)尊。必妙覺(jue)性(xing)。非因(yin)非緣。世(shi)尊。云何(he)常與(yu)比丘。宣說(shuo)見(jian)性(xing)具四種緣。所謂。因(yin)空因(yin)明(ming)。因(yin)心因(yin)眼(yan)。是義云何(he)。
【譯文】阿難(nan)對如(ru)來說:妙明覺見(jian)既(ji)不是(shi)從因而生(sheng),也(ye)不是(shi)由緣而生(sheng),為(wei)什(shen)么世尊常常對比丘們宣說,這個覺見(jian)具(ju)備了四種緣,說是(shi)因空、因明、因心(xin)、因眼而生(sheng)?為(wei)什(shen)么要這樣說呢(ni)?
【原文】佛言(yan)。阿難。我(wo)說(shuo)世間(jian)諸因緣相(xiang)(xiang)。非第一義。阿難。吾復問汝。諸世間(jian)人(ren)(ren)。說(shuo)我(wo)能(neng)(neng)見(jian)。云何名(ming)見(jian)。云何不見(jian)。阿難言(yan)。世人(ren)(ren)因于日(ri)月(yue)燈光。見(jian)種種相(xiang)(xiang)。名(ming)之為見(jian)。若復無此三種光明。則(ze)不能(neng)(neng)見(jian)。
【譯文】如來說(shuo)(shuo):我所宣說(shuo)(shuo)的(de)那些,只(zhi)是(shi)世(shi)間法(fa)(fa)當中的(de)因緣的(de)相(xiang)狀,不(bu)(bu)是(shi)從(cong)根(gen)本(ben)上來說(shuo)(shuo)的(de),并不(bu)(bu)是(shi)佛(fo)法(fa)(fa)第一義諦。阿難,我再問你,人們說(shuo)(shuo)我能夠(gou)(gou)觀(guan)見(jian),那么(me),怎(zen)樣(yang)才是(shi)觀(guan)見(jian)?怎(zen)樣(yang)是(shi)不(bu)(bu)見(jian)?阿難回答:世(shi)人因為有了日、月(yue)、燈(deng)(deng)的(de)光(guang),就看見(jian)了日、月(yue)、燈(deng)(deng)光(guang)的(de)相(xiang)狀,這就是(shi)觀(guan)見(jian),如果沒有日、月(yue)、燈(deng)(deng)的(de)光(guang),就不(bu)(bu)能夠(gou)(gou)看見(jian)。
【原文】阿難。若無明(ming)(ming)時(shi)(shi)(shi)。名(ming)不(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)者(zhe)。應不(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)暗。若必見(jian)(jian)(jian)(jian)暗。此(ci)但無明(ming)(ming)。云(yun)(yun)何無見(jian)(jian)(jian)(jian)。阿難。若在(zai)暗時(shi)(shi)(shi)。不(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)明(ming)(ming)故。名(ming)為(wei)不(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)。今(jin)在(zai)明(ming)(ming)時(shi)(shi)(shi)。不(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)暗相(xiang)。還名(ming)不(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)。如(ru)是(shi)二(er)相(xiang)。俱(ju)名(ming)不(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)。若復二(er)相(xiang)自相(xiang)陵奪。非(fei)汝(ru)(ru)(ru)見(jian)(jian)(jian)(jian)性于中暫無。如(ru)是(shi)則(ze)知二(er)俱(ju)名(ming)見(jian)(jian)(jian)(jian)。云(yun)(yun)何不(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)。是(shi)故。阿難。汝(ru)(ru)(ru)今(jin)當知。見(jian)(jian)(jian)(jian)明(ming)(ming)之時(shi)(shi)(shi)。見(jian)(jian)(jian)(jian)非(fei)是(shi)明(ming)(ming)。見(jian)(jian)(jian)(jian)暗之時(shi)(shi)(shi)。見(jian)(jian)(jian)(jian)非(fei)是(shi)暗。見(jian)(jian)(jian)(jian)空之時(shi)(shi)(shi)。見(jian)(jian)(jian)(jian)非(fei)是(shi)空。見(jian)(jian)(jian)(jian)塞之時(shi)(shi)(shi)。見(jian)(jian)(jian)(jian)非(fei)是(shi)塞。四義成(cheng)就(jiu)。汝(ru)(ru)(ru)復應知。見(jian)(jian)(jian)(jian)見(jian)(jian)(jian)(jian)之時(shi)(shi)(shi)。見(jian)(jian)(jian)(jian)非(fei)是(shi)見(jian)(jian)(jian)(jian)。見(jian)(jian)(jian)(jian)猶離見(jian)(jian)(jian)(jian)。見(jian)(jian)(jian)(jian)不(bu)能(neng)及(ji)。云(yun)(yun)何復說因緣(yuan)自然。及(ji)和合相(xiang)。汝(ru)(ru)(ru)等聲聞。狹劣(lie)無識。不(bu)能(neng)通達清凈實相(xiang)。吾(wu)今(jin)誨汝(ru)(ru)(ru)。當善(shan)思惟。無得(de)疲怠(dai)。妙菩提路。
【譯文】如(ru)來(lai)說:阿(a)難,如(ru)果(guo)沒有(you)明(ming)亮(liang)(liang)(liang),就看(kan)(kan)(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),但是(shi)(shi)(shi)(shi),看(kan)(kan)(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)時(shi)(shi)(shi)就應(ying)(ying)(ying)(ying)當也看(kan)(kan)(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)昏暗(an),如(ru)果(guo)能看(kan)(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)黑暗(an),那只(zhi)是(shi)(shi)(shi)(shi)說看(kan)(kan)(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)明(ming)亮(liang)(liang)(liang)而(er)已,哪(na)里是(shi)(shi)(shi)(shi)沒有(you)看(kan)(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)呢?阿(a)難,如(ru)果(guo)在(zai)(zai)(zai)(zai)昏暗(an)時(shi)(shi)(shi)看(kan)(kan)(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)到明(ming)亮(liang)(liang)(liang),叫(jiao)(jiao)做(zuo)看(kan)(kan)(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),那么(me),現在(zai)(zai)(zai)(zai)在(zai)(zai)(zai)(zai)明(ming)亮(liang)(liang)(liang)時(shi)(shi)(shi)看(kan)(kan)(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)到黑暗(an)的(de)(de)(de)(de)相狀(zhuang),也應(ying)(ying)(ying)(ying)當叫(jiao)(jiao)做(zuo)看(kan)(kan)(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),這(zhe)樣兩(liang)種(zhong)情形(xing)(xing)(xing),都叫(jiao)(jiao)做(zuo)看(kan)(kan)(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)。如(ru)果(guo)這(zhe)兩(liang)種(zhong)情形(xing)(xing)(xing)此(ci)起(qi)彼伏交替出現,并(bing)(bing)不(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)的(de)(de)(de)(de)覺見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)也在(zai)(zai)(zai)(zai)暫(zan)時(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)消滅(mie)。所(suo)以,應(ying)(ying)(ying)(ying)當知道(dao),這(zhe)兩(liang)種(zhong)情形(xing)(xing)(xing)都叫(jiao)(jiao)做(zuo)看(kan)(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)。但是(shi)(shi)(shi)(shi)為什么(me)說看(kan)(kan)(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)呢?所(suo)以阿(a)難,現在(zai)(zai)(zai)(zai)你(ni)應(ying)(ying)(ying)(ying)知道(dao),看(kan)(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)明(ming)亮(liang)(liang)(liang)之時(shi)(shi)(shi),觀(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)本(ben)身(shen)(shen)(shen)并(bing)(bing)不(bu)(bu)(bu)就是(shi)(shi)(shi)(shi)明(ming),看(kan)(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)昏暗(an)時(shi)(shi)(shi),觀(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)本(ben)身(shen)(shen)(shen)也并(bing)(bing)不(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)昏暗(an),看(kan)(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)空無時(shi)(shi)(shi),觀(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)本(ben)身(shen)(shen)(shen)并(bing)(bing)不(bu)(bu)(bu)就是(shi)(shi)(shi)(shi)空無,看(kan)(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)堵(du)塞(sai)之時(shi)(shi)(shi),觀(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)本(ben)身(shen)(shen)(shen)就不(bu)(bu)(bu)一(yi)定是(shi)(shi)(shi)(shi)堵(du)塞(sai),這(zhe)些(xie)道(dao)理成立(li)了(le)(le)(le),你(ni)更應(ying)(ying)(ying)(ying)當了(le)(le)(le)解(jie),看(kan)(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)了(le)(le)(le)所(suo)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)之事(shi)(shi)物(wu)時(shi)(shi)(shi),這(zhe)個(ge)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)之物(wu)并(bing)(bing)不(bu)(bu)(bu)就是(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)所(suo)能見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),你(ni)的(de)(de)(de)(de)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)似(si)乎(hu)離開(kai)了(le)(le)(le)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)對象,觀(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)本(ben)身(shen)(shen)(shen)是(shi)(shi)(shi)(shi)不(bu)(bu)(bu)可(ke)能被自己所(suo)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)。你(ni)們怎么(me)還在(zai)(zai)(zai)(zai)說什么(me)覺見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)自在(zai)(zai)(zai)(zai)自為,因(yin)緣和合而(er)生這(zhe)些(xie)話(hua)呢?你(ni)們這(zhe)些(xie)人(ren)的(de)(de)(de)(de)智(zhi)慧(hui)只(zhi)及達聲聞修(xiu)行者的(de)(de)(de)(de)標準,狹(xia)窄而(er)無真知,不(bu)(bu)(bu)能夠真正通(tong)達那清凈智(zhi)慧(hui)的(de)(de)(de)(de)境界啊!我希望你(ni)們能正確思考善(shan)加推究,不(bu)(bu)(bu)要耽擱了(le)(le)(le)修(xiu)證無上覺性的(de)(de)(de)(de)大事(shi)(shi)啊!
【原文】阿難白佛言(yan)。世(shi)尊。如佛世(shi)尊。為(wei)我(wo)等(deng)輩。宣(xuan)說(shuo)因緣。及與自然。諸和合相。與不和合。心猶未開(kai)。而今更聞見見非(fei)見。重增迷悶。伏愿弘慈。施(shi)大慧目(mu)。開(kai)示我(wo)等(deng)覺心明凈(jing)。作(zuo)是語(yu)已。悲淚(lei)頂禮。承受圣旨(zhi)。
【譯文】阿難對如來說:世尊,如來為(wei)(wei)我們宣說了關(guan)于因(yin)緣,關(guan)于自在自為(wei)(wei),以(yi)及關(guan)于因(yin)緣和合而生(sheng)與因(yin)緣不(bu)相和合的諸種不(bu)同,但是我仍然沒有完全悟解。現在又聽聞如來宣說了所見(jian)之見(jian)不(bu)是觀見(jian),更(geng)加讓人感到迷(mi)惘(wang)。祈(qi)請如來廣施慈悲,為(wei)(wei)我們開示(shi)那妙覺明(ming)心。說完,阿難悲淚施禮,領受如來宣說法旨。
【原文】爾時。世尊憐愍阿(a)難。及諸大(da)(da)眾(zhong)。將(jiang)(jiang)欲敷(fu)演大(da)(da)陀羅尼。諸三摩提。妙修行路。告(gao)阿(a)難言。汝雖強記。但益多聞。于奢(she)摩他。微密觀照。心(xin)猶未了。汝今(jin)諦聽。吾今(jin)為汝分別(bie)開示。亦令將(jiang)(jiang)來。諸有漏者。獲菩(pu)提果。阿(a)難。一切眾(zhong)生(sheng)(sheng)。輪(lun)回世間。由二顛倒分別(bie)見(jian)妄。當處發生(sheng)(sheng)。當業(ye)輪(lun)轉。云何二見(jian)。一者。眾(zhong)生(sheng)(sheng)別(bie)業(ye)妄見(jian)。二者。眾(zhong)生(sheng)(sheng)同分妄見(jian)。
【譯文】這時(shi),如(ru)(ru)來哀(ai)憫(min)阿難(nan)和眾人(ren),就準備演(yan)示無(wu)上(shang)神咒,示顯(xian)種(zhong)種(zhong)正等正定智慧,指示那(nei)無(wu)上(shang)修行的(de)道路。如(ru)(ru)來告訴阿難(nan):雖然你博聞強記,但是,這只能(neng)增廣(guang)你的(de)聞見(jian)(jian),對于正等正覺的(de)禪定以及極微細的(de)種(zhong)種(zhong)密觀靜照(zhao)等,你仍然未能(neng)了悟(wu)。你仔細聽罷,現(xian)在(zai)我來為你演(yan)示,同時(shi)也讓(rang)那(nei)些(xie)諸(zhu)多煩惱而(er)不能(neng)拔脫的(de)人(ren)們獲致(zhi)那(nei)無(wu)上(shang)果位(wei)。阿難(nan),一(yi)切眾生(sheng)都在(zai)生(sheng)死煩惱輪(lun)回(hui)流轉,皆由二(er)種(zhong)顛倒分(fen)別的(de)妄見(jian)(jian),時(shi)時(shi)處處生(sheng)出,隨身隨心(xin)流轉于輪(lun)回(hui)之中(zhong)所致(zhi)。而(er)二(er)種(zhong)妄見(jian)(jian)是什么?其(qi)一(yi)是眾生(sheng)的(de)別業妄見(jian)(jian),其(qi)二(er)是眾生(sheng)的(de)同分(fen)妄見(jian)(jian)。
【原文】云何(he)名為(wei)別(bie)業妄見(jian)(jian)(jian)(jian)。阿難。如世間人(ren)(ren)。目(mu)有(you)(you)赤眚。夜見(jian)(jian)(jian)(jian)燈(deng)(deng)光。別(bie)有(you)(you)圓(yuan)影(ying)。五色(se)(se)重疊。于意云何(he)。此夜燈(deng)(deng)明(ming)所(suo)(suo)現圓(yuan)光。為(wei)是(shi)(shi)燈(deng)(deng)色(se)(se)。為(wei)當見(jian)(jian)(jian)(jian)色(se)(se)。阿難。此若燈(deng)(deng)色(se)(se)。則(ze)非(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)眚人(ren)(ren)何(he)不(bu)(bu)同見(jian)(jian)(jian)(jian)。而(er)此圓(yuan)影(ying)。惟眚之觀(guan)。若是(shi)(shi)見(jian)(jian)(jian)(jian)色(se)(se)。見(jian)(jian)(jian)(jian)已(yi)成(cheng)色(se)(se)。則(ze)彼(bi)眚人(ren)(ren)見(jian)(jian)(jian)(jian)圓(yuan)影(ying)者。名為(wei)何(he)等。復次(ci)。阿難。若此圓(yuan)影(ying)離(li)燈(deng)(deng)別(bie)有(you)(you)。則(ze)合傍觀(guan)屏帳幾筵。有(you)(you)圓(yuan)影(ying)出。離(li)見(jian)(jian)(jian)(jian)別(bie)有(you)(you)。應非(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)眼矚。云何(he)眚人(ren)(ren)目(mu)見(jian)(jian)(jian)(jian)圓(yuan)影(ying)。是(shi)(shi)故(gu)。當知色(se)(se)實在燈(deng)(deng)。見(jian)(jian)(jian)(jian)病為(wei)影(ying)。影(ying)見(jian)(jian)(jian)(jian)俱眚。見(jian)(jian)(jian)(jian)眚非(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)病。終(zhong)不(bu)(bu)應言是(shi)(shi)燈(deng)(deng)是(shi)(shi)見(jian)(jian)(jian)(jian)。于是(shi)(shi)中(zhong)有(you)(you)非(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)燈(deng)(deng)非(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)見(jian)(jian)(jian)(jian)。如第二(er)(er)月。非(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)體(ti)非(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)影(ying)。何(he)以故(gu)。第二(er)(er)之觀(guan)。捏所(suo)(suo)成(cheng)故(gu)。諸(zhu)有(you)(you)智(zhi)者。不(bu)(bu)應說(shuo)言。此捏根元。是(shi)(shi)形(xing)非(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)形(xing)。離(li)見(jian)(jian)(jian)(jian)非(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)見(jian)(jian)(jian)(jian)。此亦如是(shi)(shi)。目(mu)眚所(suo)(suo)成(cheng)。今欲(yu)名誰是(shi)(shi)燈(deng)(deng)是(shi)(shi)見(jian)(jian)(jian)(jian)。何(he)況分別(bie)非(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)燈(deng)(deng)非(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)(fei)見(jian)(jian)(jian)(jian)。
【譯文】什(shen)(shen)么(me)叫做別業妄見(jian)(jian)(jian)?阿難,譬(pi)如(ru)有(you)人(ren)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)生有(you)紅色(se)(se)翳(yi)(yi)(yi)膜(mo),他在夜里(li)看燈(deng)光(guang)(guang),就會(hui)看到(dao)圓(yuan)(yuan)(yuan)形(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)燈(deng)影(ying)(ying)(ying)(ying),并(bing)且(qie)有(you)種種顏(yan)(yan)色(se)(se)。這(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)什(shen)(shen)么(me)意(yi)思?這(zhe)時燈(deng)光(guang)(guang)成(cheng)為(wei)圓(yuan)(yuan)(yuan)形(xing)(xing)(xing)并(bing)且(qie)有(you)種種色(se)(se)彩,這(zhe)到(dao)底是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)燈(deng)的(de)(de)(de)(de)顏(yan)(yan)色(se)(se)呢(ni)?還(huan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)這(zhe)個眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)長(chang)有(you)翳(yi)(yi)(yi)膜(mo)的(de)(de)(de)(de)人(ren)的(de)(de)(de)(de)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)顏(yan)(yan)色(se)(se)?阿難,假(jia)若(ruo)這(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)燈(deng)的(de)(de)(de)(de)顏(yan)(yan)色(se)(se),為(wei)什(shen)(shen)么(me)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)沒(mei)有(you)長(chang)翳(yi)(yi)(yi)膜(mo)的(de)(de)(de)(de)人(ren)看不(bu)(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)這(zhe)種光(guang)(guang)影(ying)(ying)(ying)(ying)顏(yan)(yan)色(se)(se)呢(ni)?這(zhe)光(guang)(guang)影(ying)(ying)(ying)(ying)顏(yan)(yan)色(se)(se),只(zhi)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)長(chang)紅翳(yi)(yi)(yi)的(de)(de)(de)(de)人(ren)才能看見(jian)(jian)(jian)。假(jia)若(ruo)這(zhe)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)顏(yan)(yan)色(se)(se),那(nei)(nei)么(me)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)本身就成(cheng)了事物(wu)。那(nei)(nei)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)長(chang)有(you)紅翳(yi)(yi)(yi)人(ren)看見(jian)(jian)(jian)圓(yuan)(yuan)(yuan)形(xing)(xing)(xing)燈(deng)影(ying)(ying)(ying)(ying),這(zhe)又(you)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)什(shen)(shen)么(me)意(yi)思呢(ni)?如(ru)果(guo)這(zhe)種光(guang)(guang)影(ying)(ying)(ying)(ying)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)離(li)開(kai)燈(deng)而(er)獨立的(de)(de)(de)(de),那(nei)(nei)么(me),看那(nei)(nei)些(xie)屏帳桌椅,也(ye)會(hui)有(you)圓(yuan)(yuan)(yuan)形(xing)(xing)(xing)影(ying)(ying)(ying)(ying)子出現(xian)。如(ru)果(guo)這(zhe)圓(yuan)(yuan)(yuan)影(ying)(ying)(ying)(ying)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)離(li)開(kai)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)而(er)獨立的(de)(de)(de)(de),那(nei)(nei)就不(bu)(bu)(bu)應(ying)(ying)該是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)用(yong)(yong)眼(yan)(yan)(yan)去看的(de)(de)(de)(de)結(jie)果(guo)。這(zhe)又(you)怎么(me)會(hui)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)紅眼(yan)(yan)(yan)翳(yi)(yi)(yi)的(de)(de)(de)(de)人(ren)看見(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)圓(yuan)(yuan)(yuan)影(ying)(ying)(ying)(ying)呢(ni)?所(suo)(suo)(suo)以,應(ying)(ying)當(dang)(dang)知(zhi)道(dao),這(zhe)事物(wu)只(zhi)在燈(deng)那(nei)(nei)里(li),因為(wei)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)有(you)病才看得(de)到(dao)圓(yuan)(yuan)(yuan)影(ying)(ying)(ying)(ying),圓(yuan)(yuan)(yuan)影(ying)(ying)(ying)(ying)和(he)(he)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)都因為(wei)長(chang)了翳(yi)(yi)(yi)膜(mo)的(de)(de)(de)(de)緣故才會(hui)產生如(ru)此情形(xing)(xing)(xing),但是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi),觀(guan)見(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)翳(yi)(yi)(yi)盲(mang),并(bing)不(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)有(you)病才致如(ru)此的(de)(de)(de)(de)。所(suo)(suo)(suo)以,不(bu)(bu)(bu)應(ying)(ying)當(dang)(dang)說(shuo)這(zhe)個圓(yuan)(yuan)(yuan)影(ying)(ying)(ying)(ying)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)燈(deng)還(huan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)觀(guan)見(jian)(jian)(jian),或者是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)非(fei)燈(deng)和(he)(he)非(fei)見(jian)(jian)(jian)。就像那(nei)(nei)第(di)二個月(yue)亮(liang)(liang)既不(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)月(yue)亮(liang)(liang)的(de)(de)(de)(de)本性也(ye)不(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)月(yue)亮(liang)(liang)的(de)(de)(de)(de)影(ying)(ying)(ying)(ying)子。為(wei)什(shen)(shen)么(me)這(zhe)樣說(shuo)?那(nei)(nei)第(di)一(yi)(yi)一(yi)(yi)個月(yue)亮(liang)(liang)本是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)由于指頭捏(nie)在眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)上而(er)產生,你們這(zhe)些(xie)世俗智慧的(de)(de)(de)(de)人(ren),用(yong)(yong)不(bu)(bu)(bu)著去說(shuo),這(zhe)種捏(nie)所(suo)(suo)(suo)作成(cheng)的(de)(de)(de)(de)根無(wu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)有(you)形(xing)(xing)(xing)質的(de)(de)(de)(de)還(huan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)無(wu)形(xing)(xing)(xing)質的(de)(de)(de)(de),是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)分(fen)別出來(lai)的(de)(de)(de)(de)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)還(huan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)真(zhen)正的(de)(de)(de)(de)觀(guan)見(jian)(jian)(jian),這(zhe)里(li)也(ye)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)這(zhe)個道(dao)理,那(nei)(nei)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)翳(yi)(yi)(yi)盲(mang)所(suo)(suo)(suo)致的(de)(de)(de)(de)圓(yuan)(yuan)(yuan)影(ying)(ying)(ying)(ying),現(xian)在想要(yao)分(fen)辨(bian)什(shen)(shen)么(me)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)燈(deng),什(shen)(shen)么(me)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)見(jian)(jian)(jian),與(yu)分(fen)辨(bian)非(fei)燈(deng)和(he)(he)非(fei)見(jian)(jian)(jian)有(you)什(shen)(shen)么(me)不(bu)(bu)(bu)同呢(ni)?
【原文】云何名(ming)為(wei)同分(fen)妄見(jian)。阿(a)難。此(ci)閻浮提。除大(da)(da)海水。中(zhong)間平陸(lu)。有(you)(you)三(san)千洲。正(zheng)中(zhong)大(da)(da)洲。東西(xi)括量。大(da)(da)國(guo)(guo)(guo)凡有(you)(you)二(er)千三(san)百。其(qi)余小洲在諸(zhu)海中(zhong)。其(qi)間或有(you)(you)三(san)兩(liang)百國(guo)(guo)(guo)。或一(yi)或二(er)。至(zhi)于三(san)十四十五十。阿(a)難。若復(fu)此(ci)中(zhong)。有(you)(you)一(yi)小洲。只(zhi)有(you)(you)兩(liang)國(guo)(guo)(guo)。惟一(yi)國(guo)(guo)(guo)人。同感惡緣。則彼小洲。當土眾生。睹諸(zhu)一(yi)切(qie)不祥境界(jie)。或見(jian)二(er)日。或見(jian)兩(liang)月。其(qi)中(zhong)乃至(zhi)暈蝕佩玦(jue)。彗孛飛(fei)流。負耳虹(hong)霓。種(zhong)種(zhong)惡相。但此(ci)國(guo)(guo)(guo)見(jian)。彼國(guo)(guo)(guo)眾生。本所不見(jian)。亦復(fu)不聞。
【譯文】什么(me)叫做(zuo)同分妄見?阿難(nan)(nan),我們居(ju)住的(de)(de)(de)閻浮提(ti)洲(zhou),除了大(da)(da)海水之外,陸(lu)地(di)上有(you)三(san)千之數的(de)(de)(de)小(xiao)(xiao)洲(zhou),正中(zhong)(zhong)間有(you)一(yi)(yi)大(da)(da)洲(zhou),其(qi)地(di)域(yu)中(zhong)(zhong)有(you)二(er)千三(san)百個(ge)(ge)大(da)(da)國(guo),其(qi)它(ta)的(de)(de)(de)小(xiao)(xiao)洲(zhou)散(san)布(bu)在(zai)各個(ge)(ge)海域(yu),它(ta)們當中(zhong)(zhong)有(you)的(de)(de)(de)有(you)二(er)、三(san)百個(ge)(ge)國(guo)家,有(you)的(de)(de)(de)只有(you)一(yi)(yi)、二(er)個(ge)(ge)國(guo)家或者四、五十個(ge)(ge)國(guo)家。阿難(nan)(nan),如果這(zhe)當中(zhong)(zhong)有(you)一(yi)(yi)個(ge)(ge)小(xiao)(xiao)洲(zhou),其(qi)域(yu)只有(you)兩(liang)個(ge)(ge)國(guo)家。其(qi)中(zhong)(zhong)一(yi)(yi)個(ge)(ge)國(guo)家的(de)(de)(de)人(ren)(ren)民(min),共同感受(shou)到惡緣,那么(me)這(zhe)個(ge)(ge)小(xiao)(xiao)洲(zhou)所有(you)眾(zhong)生,都會看(kan)到一(yi)(yi)切不祥的(de)(de)(de)景像(xiang),也許看(kan)見兩(liang)個(ge)(ge)太陽,或者看(kan)見兩(liang)個(ge)(ge)月(yue)亮(liang),甚(shen)至看(kan)見日食月(yue)暈,或者是(shi)慧(hui)星飛逝(shi),或許是(shi)彩虹當空這(zhe)些種(zhong)種(zhong)惡相。但(dan)是(shi)這(zhe)一(yi)(yi)個(ge)(ge)國(guo)家人(ren)(ren)民(min)所看(kan)見的(de)(de)(de),本來是(shi)另一(yi)(yi)個(ge)(ge)國(guo)家人(ren)(ren)民(min)沒(mei)有(you)看(kan)見的(de)(de)(de),和沒(mei)有(you)聽見的(de)(de)(de)。
【原文】阿(a)難。吾(wu)今為(wei)汝(ru)。以(yi)此(ci)二事。進退(tui)合(he)(he)明。阿(a)難。如彼(bi)(bi)(bi)眾(zhong)(zhong)生(sheng)(sheng)。別業(ye)妄(wang)(wang)(wang)見(jian)(jian)(jian)(jian)。矚燈光中所(suo)(suo)(suo)現圓(yuan)影。雖(sui)現似(si)境(jing)。終彼(bi)(bi)(bi)見(jian)(jian)(jian)(jian)者。目(mu)眚(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)所(suo)(suo)(suo)成。眚(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)即(ji)見(jian)(jian)(jian)(jian)勞。非色所(suo)(suo)(suo)造。然見(jian)(jian)(jian)(jian)眚(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)者。終無見(jian)(jian)(jian)(jian)咎。例汝(ru)今日。以(yi)目(mu)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)山河國(guo)(guo)土。及諸眾(zhong)(zhong)生(sheng)(sheng)。皆(jie)是無始見(jian)(jian)(jian)(jian)病(bing)所(suo)(suo)(suo)成。見(jian)(jian)(jian)(jian)與見(jian)(jian)(jian)(jian)緣(yuan)。似(si)現前境(jing)。元我覺(jue)(jue)(jue)明見(jian)(jian)(jian)(jian)所(suo)(suo)(suo)緣(yuan)眚(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)。覺(jue)(jue)(jue)見(jian)(jian)(jian)(jian)即(ji)眚(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)。本(ben)覺(jue)(jue)(jue)明心(xin)(xin)。覺(jue)(jue)(jue)緣(yuan)非眚(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)。覺(jue)(jue)(jue)所(suo)(suo)(suo)覺(jue)(jue)(jue)眚(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)。覺(jue)(jue)(jue)非眚(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)中。此(ci)實見(jian)(jian)(jian)(jian)見(jian)(jian)(jian)(jian)。云(yun)何復名覺(jue)(jue)(jue)聞(wen)知見(jian)(jian)(jian)(jian)。是故。汝(ru)今見(jian)(jian)(jian)(jian)我及汝(ru)。并諸世間十(shi)類(lei)眾(zhong)(zhong)生(sheng)(sheng)。皆(jie)即(ji)見(jian)(jian)(jian)(jian)眚(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)。非見(jian)(jian)(jian)(jian)眚(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)者。彼(bi)(bi)(bi)見(jian)(jian)(jian)(jian)真精。性非眚(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)者。故不(bu)名見(jian)(jian)(jian)(jian)。阿(a)難。如彼(bi)(bi)(bi)眾(zhong)(zhong)生(sheng)(sheng)同(tong)分妄(wang)(wang)(wang)見(jian)(jian)(jian)(jian)。例彼(bi)(bi)(bi)妄(wang)(wang)(wang)見(jian)(jian)(jian)(jian)別業(ye)一人。一病(bing)目(mu)人。同(tong)彼(bi)(bi)(bi)一國(guo)(guo)。彼(bi)(bi)(bi)見(jian)(jian)(jian)(jian)圓(yuan)影。眚(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)妄(wang)(wang)(wang)所(suo)(suo)(suo)生(sheng)(sheng)。此(ci)眾(zhong)(zhong)同(tong)分所(suo)(suo)(suo)現不(bu)祥。同(tong)見(jian)(jian)(jian)(jian)業(ye)中。瘴(zhang)惡所(suo)(suo)(suo)起(qi)。俱是無始見(jian)(jian)(jian)(jian)妄(wang)(wang)(wang)所(suo)(suo)(suo)生(sheng)(sheng)。例閻浮提(ti)。三千洲中。兼四大海。娑婆(po)世界。并洎十(shi)方。諸有漏(lou)國(guo)(guo)。及諸眾(zhong)(zhong)生(sheng)(sheng)。同(tong)是覺(jue)(jue)(jue)明無漏(lou)妙心(xin)(xin)。見(jian)(jian)(jian)(jian)聞(wen)覺(jue)(jue)(jue)知虛妄(wang)(wang)(wang)病(bing)緣(yuan)。和(he)(he)合(he)(he)妄(wang)(wang)(wang)生(sheng)(sheng)。和(he)(he)合(he)(he)妄(wang)(wang)(wang)死(si)。若(ruo)能遠(yuan)離(li)諸和(he)(he)合(he)(he)緣(yuan)。及不(bu)和(he)(he)合(he)(he)。則復滅除(chu)諸生(sheng)(sheng)死(si)因。圓(yuan)滿菩(pu)提(ti)。不(bu)生(sheng)(sheng)滅性。清凈本(ben)心(xin)(xin)。本(ben)覺(jue)(jue)(jue)常住。
【譯文】阿(a)難(nan),現在就(jiu)用這(zhe)兩件事(shi)(shi)來(lai)說明(ming)。阿(a)難(nan),就(jiu)像(xiang)一般眾(zhong)(zhong)生(sheng)(sheng)別業妄(wang)(wang)(wang)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)那(nei)樣,因(yin)(yin)(yin)為(wei)自(zi)己(ji)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼(yan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)而(er)生(sheng)(sheng)妄(wang)(wang)(wang)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),他(ta)(ta)所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)看(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)燈(deng)(deng)光圓影似(si)乎就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)真(zhen)實事(shi)(shi)物(wu)(wu),然而(er)那(nei)只是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)他(ta)(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼(yan)睛長(chang)(chang)(chang)了(le)翳(yi)(yi)(yi)(yi)膜(mo)(mo)(mo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)結(jie)果(guo)。由于翳(yi)(yi)(yi)(yi)膜(mo)(mo)(mo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)緣故而(er)產生(sheng)(sheng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)燈(deng)(deng)光圓影是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)觀(guan)(guan)(guan)(guan)看(kan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)作(zuo)用,而(er)不(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)事(shi)(shi)物(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)作(zuo)用所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)造成(cheng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de),并且(qie),終(zhong)究也(ye)不(bu)(bu)應責怪那(nei)眼(yan)睛長(chang)(chang)(chang)有(you)翳(yi)(yi)(yi)(yi)膜(mo)(mo)(mo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)。例如現在你(ni)用眼(yan)睛所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)看(kan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)山河大地和(he)蕓(yun)蕓(yun)眾(zhong)(zhong)生(sheng)(sheng),都(dou)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)因(yin)(yin)(yin)你(ni)有(you)缺陷(xian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)看(kan)而(er)成(cheng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)結(jie)果(guo),觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)和(he)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)對象相(xiang)互(hu)攀(pan)緣,似(si)乎顯現出面(mian)前的(de)(de)(de)(de)(de)(de)事(shi)(shi)物(wu)(wu)景像(xiang),但只是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)我的(de)(de)(de)(de)(de)(de)妙(miao)(miao)明(ming)覺(jue)(jue)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)長(chang)(chang)(chang)了(le)翳(yi)(yi)(yi)(yi)膜(mo)(mo)(mo),所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)以這(zhe)覺(jue)(jue)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)也(ye)就(jiu)成(cheng)了(le)翳(yi)(yi)(yi)(yi)膜(mo)(mo)(mo)。本(ben)(ben)真(zhen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)妙(miao)(miao)明(ming)覺(jue)(jue)心(xin)(xin)(xin),審(shen)(shen)觀(guan)(guan)(guan)(guan)對象時并不(bu)(bu)會長(chang)(chang)(chang)出翳(yi)(yi)(yi)(yi)膜(mo)(mo)(mo)來(lai),而(er)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)能(neng)夠審(shen)(shen)觀(guan)(guan)(guan)(guan)到(dao)其所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)覺(jue)(jue)察到(dao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)翳(yi)(yi)(yi)(yi)膜(mo)(mo)(mo),如此,審(shen)(shen)觀(guan)(guan)(guan)(guan)就(jiu)不(bu)(bu)會成(cheng)為(wei)翳(yi)(yi)(yi)(yi)膜(mo)(mo)(mo),這(zhe)才是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)本(ben)(ben)真(zhen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)看(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de),這(zhe)時,為(wei)什么要(yao)說本(ben)(ben)真(zhen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)因(yin)(yin)(yin)覺(jue)(jue)聞(wen)因(yin)(yin)(yin)認(ren)(ren)知而(er)生(sheng)(sheng)出的(de)(de)(de)(de)(de)(de)?所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)以,你(ni)現在看(kan)我,你(ni),以及(ji)(ji)(ji)諸世間(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)十類眾(zhong)(zhong)生(sheng)(sheng),都(dou)只是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)長(chang)(chang)(chang)了(le)翳(yi)(yi)(yi)(yi)膜(mo)(mo)(mo),你(ni)還(huan)不(bu)(bu)能(neng)審(shen)(shen)觀(guan)(guan)(guan)(guan)到(dao)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)翳(yi)(yi)(yi)(yi)膜(mo)(mo)(mo),而(er)本(ben)(ben)真(zhen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)不(bu)(bu)受翳(yi)(yi)(yi)(yi)膜(mo)(mo)(mo)所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)阻(zu)滯的(de)(de)(de)(de)(de)(de),所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)以,不(bu)(bu)能(neng)說你(ni)現在的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)看(kan)不(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)本(ben)(ben)真(zhen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)。阿(a)難(nan),眾(zhong)(zhong)生(sheng)(sheng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)同(tong)分妄(wang)(wang)(wang)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)可以與眾(zhong)(zhong)生(sheng)(sheng)一人(ren)(ren)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)別業妄(wang)(wang)(wang)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)有(you)類似(si)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)比較。一個眼(yan)睛有(you)病的(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)就(jiu)像(xiang)那(nei)一個國家的(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)民,那(nei)個人(ren)(ren)所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)燈(deng)(deng)光圓影,是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)由于翳(yi)(yi)(yi)(yi)膜(mo)(mo)(mo)阻(zu)滯所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)致(zhi),那(nei)些人(ren)(ren)民同(tong)時所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)祥景像(xiang),則是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)群體(ti)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)宿業惡瘴所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)生(sheng)(sheng),是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)久遠(yuan)即有(you)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)缺陷(xian)所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)生(sheng)(sheng)出來(lai)。閻浮提洲(zhou)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)三(san)千洲(zhou)土,以及(ji)(ji)(ji)四大海,娑婆世界,十方世間(jian)世界和(he)所(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)(suo)有(you)眾(zhong)(zhong)生(sheng)(sheng),本(ben)(ben)來(lai)都(dou)具(ju)備妙(miao)(miao)明(ming)覺(jue)(jue)知無煩惱心(xin)(xin)(xin),只因(yin)(yin)(yin)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)聞(wen)、認(ren)(ren)知生(sheng)(sheng)出虛妄(wang)(wang)(wang),就(jiu)在這(zhe)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)聞(wen)認(ren)(ren)知的(de)(de)(de)(de)(de)(de)顛倒景像(xiang)中(zhong)妄(wang)(wang)(wang)生(sheng)(sheng)妄(wang)(wang)(wang)死,如果(guo)能(neng)夠遠(yuan)離這(zhe)些見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)聞(wen)攀(pan)緣的(de)(de)(de)(de)(de)(de)景像(xiang),以及(ji)(ji)(ji)妄(wang)(wang)(wang)念生(sheng)(sheng)發的(de)(de)(de)(de)(de)(de)景像(xiang),則能(neng)夠滅盡種種生(sheng)(sheng)死本(ben)(ben)因(yin)(yin)(yin),圓滿成(cheng)就(jiu)不(bu)(bu)生(sheng)(sheng)不(bu)(bu)滅的(de)(de)(de)(de)(de)(de)智慧真(zhen)性,成(cheng)就(jiu)妙(miao)(miao)明(ming)本(ben)(ben)心(xin)(xin)(xin),從而(er)能(neng)令本(ben)(ben)真(zhen)妙(miao)(miao)覺(jue)(jue)常住不(bu)(bu)損。
【原文】阿難。汝(ru)雖先(xian)悟本(ben)覺(jue)妙(miao)明(ming)(ming)(ming)(ming)。性(xing)非因緣(yuan)。非自然性(xing)。而猶(you)(you)未明(ming)(ming)(ming)(ming)如(ru)(ru)是覺(jue)元。非和(he)(he)(he)(he)合(he)(he)生(sheng)。及(ji)(ji)不(bu)(bu)和(he)(he)(he)(he)合(he)(he)。阿難。吾今(jin)(jin)復(fu)以前塵(chen)問汝(ru)。汝(ru)今(jin)(jin)猶(you)(you)以。一切世間。妄想(xiang)和(he)(he)(he)(he)合(he)(he)。諸(zhu)因緣(yuan)性(xing)。而自疑惑。證菩提心和(he)(he)(he)(he)合(he)(he)起者(zhe)。則汝(ru)今(jin)(jin)者(zhe)妙(miao)凈見(jian)(jian)(jian)(jian)精(jing)。為(wei)與(yu)(yu)(yu)明(ming)(ming)(ming)(ming)和(he)(he)(he)(he)。為(wei)與(yu)(yu)(yu)暗(an)和(he)(he)(he)(he)。為(wei)與(yu)(yu)(yu)通(tong)和(he)(he)(he)(he)。為(wei)與(yu)(yu)(yu)塞和(he)(he)(he)(he)。若(ruo)(ruo)明(ming)(ming)(ming)(ming)和(he)(he)(he)(he)者(zhe)。且汝(ru)觀明(ming)(ming)(ming)(ming)。當(dang)明(ming)(ming)(ming)(ming)現前。何(he)(he)處雜(za)(za)見(jian)(jian)(jian)(jian)。見(jian)(jian)(jian)(jian)相可辨(bian)。雜(za)(za)何(he)(he)形(xing)像(xiang)。若(ruo)(ruo)非見(jian)(jian)(jian)(jian)者(zhe)。云(yun)(yun)何(he)(he)見(jian)(jian)(jian)(jian)明(ming)(ming)(ming)(ming)。若(ruo)(ruo)即(ji)見(jian)(jian)(jian)(jian)者(zhe)。云(yun)(yun)何(he)(he)見(jian)(jian)(jian)(jian)見(jian)(jian)(jian)(jian)。必見(jian)(jian)(jian)(jian)圓滿。何(he)(he)處和(he)(he)(he)(he)明(ming)(ming)(ming)(ming)。若(ruo)(ruo)明(ming)(ming)(ming)(ming)圓滿。不(bu)(bu)合(he)(he)見(jian)(jian)(jian)(jian)和(he)(he)(he)(he)。見(jian)(jian)(jian)(jian)必異明(ming)(ming)(ming)(ming)。雜(za)(za)則失彼(bi)性(xing)明(ming)(ming)(ming)(ming)名(ming)字。雜(za)(za)失明(ming)(ming)(ming)(ming)性(xing)。和(he)(he)(he)(he)明(ming)(ming)(ming)(ming)非義。彼(bi)暗(an)與(yu)(yu)(yu)通(tong)。及(ji)(ji)諸(zhu)群塞。亦復(fu)如(ru)(ru)是。復(fu)次。阿難。又汝(ru)今(jin)(jin)者(zhe)妙(miao)凈見(jian)(jian)(jian)(jian)精(jing)。為(wei)與(yu)(yu)(yu)明(ming)(ming)(ming)(ming)合(he)(he)。為(wei)與(yu)(yu)(yu)暗(an)合(he)(he)。為(wei)與(yu)(yu)(yu)通(tong)合(he)(he)。為(wei)與(yu)(yu)(yu)塞合(he)(he)。若(ruo)(ruo)明(ming)(ming)(ming)(ming)合(he)(he)者(zhe)。至(zhi)于暗(an)時。明(ming)(ming)(ming)(ming)相已滅。此(ci)見(jian)(jian)(jian)(jian)即(ji)不(bu)(bu)與(yu)(yu)(yu)諸(zhu)暗(an)合(he)(he)。云(yun)(yun)何(he)(he)見(jian)(jian)(jian)(jian)暗(an)。若(ruo)(ruo)見(jian)(jian)(jian)(jian)暗(an)時。不(bu)(bu)與(yu)(yu)(yu)暗(an)合(he)(he)。與(yu)(yu)(yu)明(ming)(ming)(ming)(ming)合(he)(he)者(zhe)。應(ying)非見(jian)(jian)(jian)(jian)明(ming)(ming)(ming)(ming)。既不(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)(jian)明(ming)(ming)(ming)(ming)。云(yun)(yun)何(he)(he)明(ming)(ming)(ming)(ming)合(he)(he)。了(le)明(ming)(ming)(ming)(ming)非暗(an)。彼(bi)暗(an)與(yu)(yu)(yu)通(tong)。及(ji)(ji)諸(zhu)群塞。亦復(fu)如(ru)(ru)是。
【譯文】阿難(nan),雖然你曾(ceng)悟解到(dao)(dao)妙明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)覺見(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)本(ben)性不(bu)(bu)(bu)(bu)在因(yin)緣(yuan),亦(yi)不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)自(zi)在自(zi)為(wei),但是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi),你仍然沒有明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)白這個(ge)妙覺的(de)(de)(de)(de)根(gen)本(ben),既不(bu)(bu)(bu)(bu)在妄(wang)念(nian)的(de)(de)(de)(de)因(yin)緣(yuan)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),也(ye)不(bu)(bu)(bu)(bu)在妄(wang)念(nian)的(de)(de)(de)(de)非因(yin)緣(yuan)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)。阿難(nan),我再以面(mian)前境象問你。你現在仍然以為(wei)世間一切都是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)妄(wang)念(nian)的(de)(de)(de)(de)因(yin)緣(yuan)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),從而(er)(er)(er)自(zi)己(ji)已是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)迷惑不(bu)(bu)(bu)(bu)已,甚至(zhi)要證明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)那(nei)(nei)(nei)菩提妙心都是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)因(yin)緣(yuan)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)而(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)。那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me)(me),你那(nei)(nei)(nei)妙明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)本(ben)心到(dao)(dao)底是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)與(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)而(er)(er)(er)生(sheng)(sheng),還(huan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)與(yu)(yu)(yu)(yu)昏(hun)(hun)暗(an)(an)(an)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)而(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)?是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)與(yu)(yu)(yu)(yu)通(tong)闊(kuo)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)而(er)(er)(er)生(sheng)(sheng),還(huan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)與(yu)(yu)(yu)(yu)堵塞(sai)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)而(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)?如(ru)(ru)(ru)果(guo)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)與(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)而(er)(er)(er)生(sheng)(sheng),那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me)(me)你觀(guan)(guan)看(kan)(kan)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming),光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)即(ji)現示面(mian)前,哪(na)里(li)(li)會摻(chan)雜著觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)?如(ru)(ru)(ru)果(guo)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)可(ke)以分(fen)辨出(chu)來的(de)(de)(de)(de),那(nei)(nei)(nei)它(ta)(ta)會是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)什(shen)(shen)么(me)(me)(me)(me)形象?如(ru)(ru)(ru)果(guo)分(fen)辨不(bu)(bu)(bu)(bu)出(chu)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian),又(you)說(shuo)(shuo)(shuo)什(shen)(shen)么(me)(me)(me)(me)看(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)了(le)(le)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)?如(ru)(ru)(ru)果(guo)那(nei)(nei)(nei)就是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)本(ben)身,又(you)說(shuo)(shuo)(shuo)什(shen)(shen)么(me)(me)(me)(me)看(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)了(le)(le)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)?觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)一定(ding)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)圓滿不(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)分(fen)的(de)(de)(de)(de),那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me)(me)它(ta)(ta)在哪(na)里(li)(li)與(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)?如(ru)(ru)(ru)果(guo)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)圓滿不(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)分(fen)的(de)(de)(de)(de),就不(bu)(bu)(bu)(bu)會與(yu)(yu)(yu)(yu)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),如(ru)(ru)(ru)果(guo)與(yu)(yu)(yu)(yu)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)而(er)(er)(er)生(sheng)(sheng),則(ze)這個(ge)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)一定(ding)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)另(ling)外(wai)一個(ge)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)。兩(liang)個(ge)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)相(xiang)(xiang)(xiang)雜相(xiang)(xiang)(xiang)混就失去了(le)(le)原本(ben)所說(shuo)(shuo)(shuo)的(de)(de)(de)(de)一個(ge)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)的(de)(de)(de)(de)本(ben)義,如(ru)(ru)(ru)此一來,說(shuo)(shuo)(shuo)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)與(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)因(yin)緣(yuan)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)而(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)并不(bu)(bu)(bu)(bu)正(zheng)確(que),這個(ge)道(dao)理,對于(yu)說(shuo)(shuo)(shuo)與(yu)(yu)(yu)(yu)昏(hun)(hun)暗(an)(an)(an)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),與(yu)(yu)(yu)(yu)通(tong)闊(kuo)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),與(yu)(yu)(yu)(yu)堵塞(sai)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)等等,都是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一樣的(de)(de)(de)(de)。另(ling)外(wai),阿難(nan),你現在認為(wei)那(nei)(nei)(nei)妙明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)凈見(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)根(gen)本(ben),在于(yu)其與(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),與(yu)(yu)(yu)(yu)黑(hei)暗(an)(an)(an)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),與(yu)(yu)(yu)(yu)通(tong)闊(kuo)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),與(yu)(yu)(yu)(yu)堵塞(sai)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)等等。如(ru)(ru)(ru)果(guo)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)與(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me)(me)在與(yu)(yu)(yu)(yu)黑(hei)暗(an)(an)(an)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)時(shi),光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)的(de)(de)(de)(de)相(xiang)(xiang)(xiang)就應消逝了(le)(le),而(er)(er)(er)觀(guan)(guan)見(jian)(jian)(jian)不(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)與(yu)(yu)(yu)(yu)種種黑(hei)暗(an)(an)(an)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),還(huan)說(shuo)(shuo)(shuo)什(shen)(shen)么(me)(me)(me)(me)看(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)了(le)(le)黑(hei)暗(an)(an)(an)呢?如(ru)(ru)(ru)果(guo)看(kan)(kan)到(dao)(dao)黑(hei)暗(an)(an)(an)時(shi)又(you)不(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)與(yu)(yu)(yu)(yu)黑(hei)暗(an)(an)(an)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me)(me)與(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)的(de)(de)(de)(de)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),就不(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)看(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming),既然如(ru)(ru)(ru)此,又(you)說(shuo)(shuo)(shuo)什(shen)(shen)么(me)(me)(me)(me)與(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)而(er)(er)(er)生(sheng)(sheng)?看(kan)(kan)到(dao)(dao)光(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)就看(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)(bu)到(dao)(dao)黑(hei)暗(an)(an)(an),這個(ge)道(dao)理,對于(yu)說(shuo)(shuo)(shuo)與(yu)(yu)(yu)(yu)黑(hei)暗(an)(an)(an)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),與(yu)(yu)(yu)(yu)通(tong)闊(kuo)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he),與(yu)(yu)(yu)(yu)堵塞(sai)和(he)(he)(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)(he)(he)(he)等都是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一樣的(de)(de)(de)(de)。
【原文】阿難白佛言(yan)。世(shi)尊。如我(wo)思惟(wei)。此妙覺元。與諸(zhu)緣塵。及心念慮。非和(he)合耶(ye)。
佛言。汝今又言覺非(fei)(fei)(fei)和(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)。吾復(fu)問汝。此妙見精。非(fei)(fei)(fei)和(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)者(zhe)。為(wei)(wei)(wei)非(fei)(fei)(fei)明(ming)(ming)和(he)(he)(he)。為(wei)(wei)(wei)非(fei)(fei)(fei)暗和(he)(he)(he)。為(wei)(wei)(wei)非(fei)(fei)(fei)通(tong)和(he)(he)(he)。為(wei)(wei)(wei)非(fei)(fei)(fei)塞(sai)和(he)(he)(he)。若非(fei)(fei)(fei)明(ming)(ming)和(he)(he)(he)。則(ze)(ze)見與明(ming)(ming)。必有(you)邊畔(pan)。汝且諦(di)觀。何(he)(he)(he)處是明(ming)(ming)。何(he)(he)(he)處是見。在(zai)(zai)見在(zai)(zai)明(ming)(ming)。自何(he)(he)(he)為(wei)(wei)(wei)畔(pan)。阿(a)難。若明(ming)(ming)際中必無見者(zhe)。則(ze)(ze)不(bu)(bu)相(xiang)及(ji)。自不(bu)(bu)知其明(ming)(ming)相(xiang)所(suo)在(zai)(zai)。畔(pan)云(yun)何(he)(he)(he)成(cheng)。彼暗與通(tong)。及(ji)諸(zhu)群(qun)塞(sai)。亦(yi)復(fu)如是。又妙見精。非(fei)(fei)(fei)和(he)(he)(he)合(he)(he)(he)(he)者(zhe)。為(wei)(wei)(wei)非(fei)(fei)(fei)明(ming)(ming)合(he)(he)(he)(he)。為(wei)(wei)(wei)非(fei)(fei)(fei)暗合(he)(he)(he)(he)。為(wei)(wei)(wei)非(fei)(fei)(fei)通(tong)合(he)(he)(he)(he)。為(wei)(wei)(wei)非(fei)(fei)(fei)塞(sai)合(he)(he)(he)(he)。若非(fei)(fei)(fei)明(ming)(ming)合(he)(he)(he)(he)。則(ze)(ze)見與明(ming)(ming)。性(xing)相(xiang)乖角。如耳與明(ming)(ming)。了不(bu)(bu)相(xiang)觸。見且不(bu)(bu)知明(ming)(ming)相(xiang)所(suo)在(zai)(zai)。云(yun)何(he)(he)(he)甄明(ming)(ming)合(he)(he)(he)(he)非(fei)(fei)(fei)合(he)(he)(he)(he)理。彼暗與通(tong)。及(ji)諸(zhu)群(qun)塞(sai)。亦(yi)復(fu)如是。
【譯文】阿難對如(ru)(ru)來(lai)說(shuo):世尊,如(ru)(ru)果(guo)我(wo)認(ren)為(wei)這個(ge)妙(miao)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)覺(jue)心本來(lai)就不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)種種世間事物和(he)(he)種種識心妄(wang)念和(he)(he)合(he)(he)(he)(he)而生(sheng)呢?如(ru)(ru)來(lai)說(shuo):你現在(zai)又說(shuo)妙(miao)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)覺(jue)心不(bu)是(shi)因(yin)緣(yuan)和(he)(he)合(he)(he)(he)(he)而生(sheng),那么(me)(me)我(wo)再問(wen)你,這個(ge)妙(miao)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)覺(jue)心的(de)(de)(de)(de)根本不(bu)是(shi)因(yin)緣(yuan)和(he)(he)合(he)(he)(he)(he),它是(shi)不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)和(he)(he)合(he)(he)(he)(he),還是(shi)不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)昏暗和(he)(he)合(he)(he)(he)(he)?是(shi)不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)通闊和(he)(he)合(he)(he)(he)(he),還是(shi)不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)堵(du)塞(sai)和(he)(he)合(he)(he)(he)(he)?如(ru)(ru)果(guo)是(shi)不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)和(he)(he)合(he)(he)(he)(he),觀(guan)(guan)(guan)見(jian)和(he)(he)光(guang)(guang)(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)就處在(zai)對立兩邊(bian),你仔細觀(guan)(guan)(guan)察,哪邊(bian)是(shi)光(guang)(guang)(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)?哪邊(bian)是(shi)觀(guan)(guan)(guan)見(jian)?光(guang)(guang)(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)和(he)(he)觀(guan)(guan)(guan)看以什么(me)(me)為(wei)邊(bian)界?阿難啊!如(ru)(ru)果(guo)在(zai)光(guang)(guang)(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)這邊(bian)沒有觀(guan)(guan)(guan)見(jian),那么(me)(me)觀(guan)(guan)(guan)見(jian)就沒有涉及(ji)到(dao)光(guang)(guang)(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming),自然(ran)也(ye)就看不(bu)到(dao)光(guang)(guang)(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)在(zai)哪里(li)。如(ru)(ru)此說(shuo)來(lai),邊(bian)界怎么(me)(me)能安立呢?這個(ge)道理(li)(li),對于(yu)(yu)說(shuo)不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)昏暗和(he)(he)合(he)(he)(he)(he),不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)通闊和(he)(he)合(he)(he)(he)(he),不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)堵(du)塞(sai)和(he)(he)合(he)(he)(he)(he)等(deng)等(deng),都是(shi)一樣的(de)(de)(de)(de)。說(shuo)妙(miao)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)覺(jue)心的(de)(de)(de)(de)根本不(bu)在(zai)因(yin)緣(yuan)和(he)(he)合(he)(he)(he)(he),不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)和(he)(he)合(he)(he)(he)(he),也(ye)不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)黑(hei)暗和(he)(he)合(he)(he)(he)(he),不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)通闊和(he)(he)合(he)(he)(he)(he),亦不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)堵(du)塞(sai)和(he)(he)合(he)(he)(he)(he)。那么(me)(me),如(ru)(ru)果(guo)不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)和(he)(he)合(he)(he)(he)(he),觀(guan)(guan)(guan)見(jian)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)就是(shi)相抵(di)相乘的(de)(de)(de)(de),就像耳朵與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)光(guang)(guang)(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)毫不(bu)關聯。觀(guan)(guan)(guan)見(jian)已然(ran)不(bu)知道光(guang)(guang)(guang)(guang)明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)在(zai)哪里(li),還去辨明(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)(ming)什么(me)(me)和(he)(he)合(he)(he)(he)(he)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)不(bu)和(he)(he)合(he)(he)(he)(he)的(de)(de)(de)(de)道理(li)(li)?這個(ge)道理(li)(li),對于(yu)(yu)說(shuo)不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)黑(hei)暗和(he)(he)合(he)(he)(he)(he),不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)通闊和(he)(he)合(he)(he)(he)(he),不(bu)與(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)堵(du)塞(sai)和(he)(he)合(he)(he)(he)(he)等(deng)等(deng),都是(shi)相同(tong)的(de)(de)(de)(de)。
【原文】阿難(nan)。汝(ru)猶未(wei)明(ming)一切浮塵。諸(zhu)幻化(hua)相。當處出(chu)生。隨處滅盡。幻妄稱相。其(qi)性真為妙(miao)(miao)覺明(ming)體。如(ru)是(shi)乃至五陰(yin)六(liu)入(ru)。從十二處。至十八界。因緣和合。虛妄有生。因緣別(bie)離。虛妄名滅。殊不能知。生滅去(qu)來。本如(ru)來藏。常住妙(miao)(miao)明(ming)。不動周圓。妙(miao)(miao)真如(ru)性。性真常中。求(qiu)于去(qu)來。迷悟死生。了無(wu)所得(de)。
【譯文】阿(a)難啊!你仍然沒有明悟(wu)到,世(shi)間(jian)一(yi)切(qie)浮物,一(yi)切(qie)幻化物象,它們(men)在哪里出現(xian),隨即就(jiu)在哪里滅(mie)盡(jin)。幻象妄(wang)念只(zhi)是(shi)(shi)外相,它們(men)的本性(xing)原(yuan)來都是(shi)(shi)妙覺清凈本體。像五(wu)蘊(yun)、六入、十二處、十八界,所有的因(yin)緣和合,虛妄(wang)事物,因(yin)緣離合,虛妄(wang)滅(mie)絕等等,都不(bu)(bu)知一(yi)切(qie)的生(sheng)起滅(mie)去,原(yuan)來都是(shi)(shi)如來藏(zang),都是(shi)(shi)常(chang)住圓(yuan)明妙覺之中,都是(shi)(shi)如來真(zhen)如自(zi)性(xing)。要(yao)在這如來真(zhen)性(xing)常(chang)住不(bu)(bu)動之中,尋求(qiu)生(sheng)死(si)、去來、迷悟(wu)、生(sheng)滅(mie)等等,是(shi)(shi)永(yong)遠不(bu)(bu)可能得到的。
【原文】阿難(nan)。云何五陰(yin)。本如來(lai)藏。妙真如性(xing)。阿難(nan)。譬如有(you)(you)人。以(yi)(yi)清(qing)凈目(mu)。觀晴(qing)明(ming)(ming)空(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)。惟(wei)一(yi)精虛。迥(jiong)無所有(you)(you)。其人無故。不(bu)動(dong)目(mu)睛。瞪以(yi)(yi)發勞(lao)。則于虛空(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)。別見(jian)(jian)狂(kuang)花(hua)。復(fu)有(you)(you)一(yi)切狂(kuang)亂(luan)非(fei)相。色(se)陰(yin)當(dang)(dang)知。亦(yi)復(fu)如是(shi)(shi)。阿難(nan)。是(shi)(shi)諸狂(kuang)花(hua)。非(fei)從(cong)(cong)(cong)(cong)空(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)來(lai)。非(fei)從(cong)(cong)(cong)(cong)目(mu)出(chu)(chu)。如是(shi)(shi)。阿難(nan)。若(ruo)(ruo)空(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)來(lai)者。既從(cong)(cong)(cong)(cong)空(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)來(lai)。還(huan)從(cong)(cong)(cong)(cong)空(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)入(ru)。若(ruo)(ruo)有(you)(you)出(chu)(chu)入(ru)。即(ji)非(fei)虛空(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)。空(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)若(ruo)(ruo)非(fei)空(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)。自不(bu)容其花(hua)相起滅(mie)。如阿難(nan)體。不(bu)容阿難(nan)。若(ruo)(ruo)目(mu)出(chu)(chu)者。既從(cong)(cong)(cong)(cong)目(mu)出(chu)(chu)。還(huan)從(cong)(cong)(cong)(cong)目(mu)入(ru)。即(ji)此花(hua)性(xing)從(cong)(cong)(cong)(cong)目(mu)出(chu)(chu)故。當(dang)(dang)合(he)有(you)(you)見(jian)(jian)。若(ruo)(ruo)有(you)(you)見(jian)(jian)者。去既花(hua)空(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)。旋合(he)見(jian)(jian)眼(yan)。若(ruo)(ruo)無見(jian)(jian)者。出(chu)(chu)既翳(yi)空(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)。旋當(dang)(dang)翳(yi)眼(yan)。又見(jian)(jian)花(hua)時。目(mu)應無翳(yi)。云何晴(qing)空(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)(kong)。號清(qing)明(ming)(ming)眼(yan)。是(shi)(shi)故。當(dang)(dang)知色(se)陰(yin)虛妄。本非(fei)因緣。非(fei)自然性(xing)。
【譯文】阿(a)(a)難(nan)(nan),為什(shen)(shen)么說五蘊(yun)原來(lai)(lai)(lai)都是(shi)(shi)(shi)如(ru)來(lai)(lai)(lai)自(zi)(zi)性妙明真如(ru)呢?阿(a)(a)難(nan)(nan)啊!譬如(ru)有(you)人用澄明之眼(yan)(yan)(yan)觀看(kan)晴明的(de)(de)天(tian)(tian)(tian)空(kong)(kong)(kong),只看(kan)到(dao)(dao)那晴空(kong)(kong)(kong)虛廓(kuo),并沒有(you)其(qi)他任何東(dong)西,這(zhe)時(shi)那人不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)會(hui)徒(tu)然(ran)去(qu)(qu)轉動眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)(jing)。等到(dao)(dao)瞪視已(yi)久,眼(yan)(yan)(yan)有(you)煩勞時(shi),眼(yan)(yan)(yan)才有(you)所動作,于是(shi)(shi)(shi)就(jiu)(jiu)會(hui)在(zai)(zai)虛空(kong)(kong)(kong)之中(zhong)看(kan)到(dao)(dao)搖動的(de)(de)光(guang)(guang)華(hua)(hua),隨(sui)即就(jiu)(jiu)會(hui)生(sheng)(sheng)出種(zhong)(zhong)種(zhong)(zhong)搖蕩狂亂的(de)(de)妄相。色蘊(yun)也是(shi)(shi)(shi)這(zhe)樣產(chan)(chan)生(sheng)(sheng)的(de)(de)。阿(a)(a)難(nan)(nan),這(zhe)種(zhong)(zhong)種(zhong)(zhong)搖蕩光(guang)(guang)華(hua)(hua),既(ji)(ji)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)從(cong)虛空(kong)(kong)(kong)之中(zhong)生(sheng)(sheng)出,也不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)從(cong)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)(jing)產(chan)(chan)生(sheng)(sheng)出來(lai)(lai)(lai)的(de)(de)。阿(a)(a)難(nan)(nan),如(ru)果(guo)光(guang)(guang)華(hua)(hua)是(shi)(shi)(shi)從(cong)虛廓(kuo)的(de)(de)空(kong)(kong)(kong)中(zhong)產(chan)(chan)生(sheng)(sheng),就(jiu)(jiu)應(ying)(ying)當(dang)既(ji)(ji)能(neng)出來(lai)(lai)(lai),又(you)(you)能(neng)進去(qu)(qu),但是(shi)(shi)(shi),有(you)光(guang)(guang)華(hua)(hua)的(de)(de)出來(lai)(lai)(lai)進去(qu)(qu),天(tian)(tian)(tian)空(kong)(kong)(kong)就(jiu)(jiu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)會(hui)是(shi)(shi)(shi)虛廓(kuo)的(de)(de),如(ru)果(guo)天(tian)(tian)(tian)空(kong)(kong)(kong)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)虛空(kong)(kong)(kong),自(zi)(zi)然(ran)也就(jiu)(jiu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)會(hui)有(you)虛妄的(de)(de)光(guang)(guang)華(hua)(hua)在(zai)(zai)那里(li)生(sheng)(sheng)起滅去(qu)(qu),這(zhe)就(jiu)(jiu)好(hao)比已(yi)有(you)的(de)(de)阿(a)(a)難(nan)(nan)軀(qu)體(ti)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)會(hui)再容載另(ling)一個阿(a)(a)難(nan)(nan)一樣。如(ru)果(guo)這(zhe)些光(guang)(guang)華(hua)(hua)從(cong)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)(jing)產(chan)(chan)生(sheng)(sheng)出來(lai)(lai)(lai),就(jiu)(jiu)應(ying)(ying)當(dang)既(ji)(ji)能(neng)出來(lai)(lai)(lai),又(you)(you)能(neng)進去(qu)(qu)。由于光(guang)(guang)華(hua)(hua)從(cong)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)(jing)里(li)產(chan)(chan)生(sheng)(sheng),就(jiu)(jiu)應(ying)(ying)當(dang)能(neng)夠被(bei)看(kan)見。如(ru)果(guo)有(you)能(neng)看(kan)見的(de)(de)東(dong)西,這(zhe)東(dong)西被(bei)除去(qu)(qu)時(shi),那光(guang)(guang)華(hua)(hua)就(jiu)(jiu)應(ying)(ying)當(dang)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)(zai),隨(sui)即就(jiu)(jiu)只看(kan)得到(dao)(dao)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)(jing)。如(ru)果(guo)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)(jing)沒有(you)可以看(kan)到(dao)(dao)的(de)(de)東(dong)西,那這(zhe)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)(jing)是(shi)(shi)(shi)長翳膜(mo),但是(shi)(shi)(shi),當(dang)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)(jing)又(you)(you)看(kan)到(dao)(dao)光(guang)(guang)華(hua)(hua)時(shi),說明這(zhe)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)(jing)應(ying)(ying)當(dang)是(shi)(shi)(shi)沒有(you)長有(you)翳膜(mo)的(de)(de)。如(ru)此(ci)說來(lai)(lai)(lai),還(huan)說什(shen)(shen)么晴明虛廓(kuo)的(de)(de)天(tian)(tian)(tian)空(kong)(kong)(kong),說什(shen)(shen)么清(qing)明無礙的(de)(de)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)(jing)呢?所以,色蘊(yun)只是(shi)(shi)(shi)虛妄,既(ji)(ji)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)因緣和合而(er)生(sheng)(sheng),也不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)自(zi)(zi)在(zai)(zai)自(zi)(zi)為。
【原文】阿難。譬如(ru)有(you)(you)人。手(shou)足宴安。百(bai)骸調適。忽如(ru)忘生。性(xing)無違順(shun)。其(qi)人無故。以二手(shou)掌。于(yu)空(kong)(kong)(kong)相摩。于(yu)二手(shou)中。妄(wang)生澀滑冷熱諸相。受陰(yin)當知。亦復(fu)如(ru)是(shi)。阿難。是(shi)諸幻(huan)觸。不(bu)(bu)從空(kong)(kong)(kong)來(lai)。不(bu)(bu)從掌出(chu)。如(ru)是(shi)。阿難。若(ruo)空(kong)(kong)(kong)來(lai)者。既能(neng)觸掌。何(he)不(bu)(bu)觸身(shen)。不(bu)(bu)應(ying)虛(xu)空(kong)(kong)(kong)。選擇(ze)來(lai)觸。若(ruo)從掌出(chu)。應(ying)非(fei)待(dai)合(he)。又掌出(chu)故。合(he)則掌知。離即觸入。臂腕骨髓。應(ying)亦覺知入時蹤跡。必有(you)(you)覺心(xin)。知出(chu)知入。自有(you)(you)一(yi)物。身(shen)中往來(lai)。何(he)待(dai)合(he)知。要名為觸。是(shi)故。當知受陰(yin)虛(xu)妄(wang)。本(ben)非(fei)因緣。非(fei)自然性(xing)。
【譯文】阿(a)(a)難,譬(pi)如(ru)(ru)有個(ge)人,其手(shou)足安好,身(shen)(shen)體(ti)調(diao)適,一副安樂長生(sheng)(sheng)的(de)(de)樣(yang)子,沒有不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)順適的(de)(de)地方,這(zhe)個(ge)人無(wu)因(yin)(yin)無(wu)由用(yong)兩(liang)只手(shou)掌(zhang)(zhang)相互摩(mo)擦(ca),兩(liang)只手(shou)掌(zhang)(zhang)無(wu)端就(jiu)(jiu)生(sheng)(sheng)出澀、滑、冷、熱(re)等感受(shou)。受(shou)蘊也(ye)是這(zhe)樣(yang)。阿(a)(a)難啊!這(zhe)種種虛妄觸(chu)(chu)受(shou),既(ji)(ji)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是從(cong)空(kong)無(wu)中產(chan)生(sheng)(sheng),也(ye)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是從(cong)手(shou)掌(zhang)(zhang)中產(chan)生(sheng)(sheng)。阿(a)(a)難,如(ru)(ru)果是從(cong)空(kong)無(wu)中產(chan)生(sheng)(sheng),既(ji)(ji)然它(ta)(ta)(ta)能觸(chu)(chu)摸(mo)到(dao)(dao)手(shou)掌(zhang)(zhang),為(wei)(wei)什么(me)就(jiu)(jiu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能觸(chu)(chu)摸(mo)到(dao)(dao)身(shen)(shen)體(ti),虛空(kong)之觸(chu)(chu)并(bing)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)會去選擇其所(suo)要觸(chu)(chu)摸(mo)的(de)(de)地方。如(ru)(ru)果是從(cong)手(shou)掌(zhang)(zhang)中產(chan)生(sheng)(sheng),用(yong)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)著兩(liang)只手(shou)掌(zhang)(zhang)的(de)(de)摩(mo)擦(ca),自(zi)然就(jiu)(jiu)在手(shou)掌(zhang)(zhang)上(shang)。如(ru)(ru)果仍然是從(cong)手(shou)掌(zhang)(zhang)上(shang)產(chan)生(sheng)(sheng),那(nei)么(me),當(dang)(dang)手(shou)掌(zhang)(zhang)去觸(chu)(chu)摸(mo)到(dao)(dao)它(ta)(ta)(ta)時手(shou)掌(zhang)(zhang)就(jiu)(jiu)能感受(shou)到(dao)(dao)它(ta)(ta)(ta),手(shou)掌(zhang)(zhang)離開(kai)后(hou),它(ta)(ta)(ta)就(jiu)(jiu)應當(dang)(dang)重歸于手(shou)掌(zhang)(zhang),那(nei)么(me),它(ta)(ta)(ta)應當(dang)(dang)也(ye)能進入(ru)種種能夠觸(chu)(chu)受(shou)的(de)(de)地方,譬(pi)如(ru)(ru)像手(shou)腕、手(shou)臂(bei)、骨骼、神經等地方,都(dou)應當(dang)(dang)能夠感受(shou)到(dao)(dao)它(ta)(ta)(ta)產(chan)生(sheng)(sheng)的(de)(de)痕跡。如(ru)(ru)果這(zhe)當(dang)(dang)中一定有能覺(jue)知的(de)(de)心,覺(jue)知到(dao)(dao)觸(chu)(chu)受(shou)的(de)(de)產(chan)生(sheng)(sheng)和進入(ru),那(nei)就(jiu)(jiu)應當(dang)(dang)有一個(ge)東西在身(shen)(shen)體(ti)中往來,為(wei)(wei)什么(me)非要等到(dao)(dao)手(shou)掌(zhang)(zhang)的(de)(de)應合觸(chu)(chu)摸(mo)才有觸(chu)(chu)受(shou)呢?所(suo)以,應當(dang)(dang)知道(dao),受(shou)蘊亦是虛妄,既(ji)(ji)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是因(yin)(yin)緣和合而生(sheng)(sheng),也(ye)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是自(zi)在自(zi)為(wei)(wei)。
【原文】阿難。譬如有人。談(tan)說醋梅。口中水出。思踏懸崖。足心酸澀。想(xiang)陰當知。亦復如是(shi)(shi)。阿難。如是(shi)(shi)醋說。不從(cong)梅生(sheng)。非從(cong)口入。如是(shi)(shi)。阿難。若(ruo)梅生(sheng)者。梅合(he)自談(tan)。何待人說。若(ruo)從(cong)口入。自合(he)口聞。何須待耳。若(ruo)獨(du)耳聞。此(ci)水何不耳中而(er)出。想(xiang)踏懸崖。與說相類。是(shi)(shi)故。當知想(xiang)陰虛妄。本非因緣。非自然(ran)性。
【譯文】阿難(nan),譬如有人(ren)說(shuo)到梅(mei)(mei)子(zi)時,口(kou)(kou)(kou)(kou)中(zhong)就(jiu)會淌出口(kou)(kou)(kou)(kou)水,有人(ren)想到站在懸崖(ya)邊上,腳底就(jiu)會抽蓄緊張,想蘊(yun)也是(shi)這種情(qing)形(xing)。阿難(nan),說(shuo)梅(mei)(mei)子(zi)時口(kou)(kou)(kou)(kou)中(zhong)生(sheng)(sheng)(sheng)出酸(suan)味(wei),既(ji)不是(shi)從(cong)梅(mei)(mei)子(zi)這里(li)生(sheng)(sheng)(sheng)出來,也不是(shi)從(cong)口(kou)(kou)(kou)(kou)里(li)生(sheng)(sheng)(sheng)出來。阿難(nan),如果講(jiang)梅(mei)(mei)子(zi)生(sheng)(sheng)(sheng)出酸(suan)味(wei)是(shi)從(cong)梅(mei)(mei)子(zi)里(li)生(sheng)(sheng)(sheng)出,那(nei)么(me),這個梅(mei)(mei)子(zi)自己就(jiu)會去說(shuo),何(he)須要人(ren)去說(shuo)?如果酸(suan)味(wei)從(cong)口(kou)(kou)(kou)(kou)里(li)生(sheng)(sheng)(sheng)出來,口(kou)(kou)(kou)(kou)自己應當嘗得到,何(he)必要用耳(er)朵去聽(ting)?如果只是(shi)耳(er)朵聽(ting)到的,那(nei)口(kou)(kou)(kou)(kou)水為什么(me)不從(cong)耳(er)朵里(li)淌出來呢?心里(li)想像站在懸崖(ya)邊上的情(qing)形(xing),與口(kou)(kou)(kou)(kou)說(shuo)梅(mei)(mei)子(zi)時的情(qing)形(xing),其道(dao)理是(shi)一樣的。所(suo)以,應當知道(dao),想蘊(yun)也是(shi)虛(xu)妄,既(ji)不是(shi)因緣和(he)合而生(sheng)(sheng)(sheng),也不是(shi)自在自為。
【原文】阿(a)(a)難。譬如(ru)暴流。波浪(lang)相(xiang)續。前(qian)際后際。不(bu)相(xiang)逾越。行陰當知。亦復如(ru)是(shi)。阿(a)(a)難。如(ru)是(shi)流性(xing)。不(bu)因空(kong)生(sheng)。不(bu)因水(shui)(shui)有(you)。亦非(fei)水(shui)(shui)性(xing)。非(fei)離(li)空(kong)水(shui)(shui)。如(ru)是(shi)。阿(a)(a)難。若(ruo)(ruo)因空(kong)生(sheng)。則諸十方無(wu)盡虛(xu)(xu)空(kong)。成無(wu)盡流。世界(jie)自然俱受淪溺。若(ruo)(ruo)因水(shui)(shui)有(you)。則此(ci)暴流性(xing)應非(fei)水(shui)(shui)。有(you)所(suo)有(you)相(xiang)。今(jin)應現(xian)在。若(ruo)(ruo)即水(shui)(shui)性(xing)。則澄清(qing)時(shi)。應非(fei)水(shui)(shui)體。若(ruo)(ruo)離(li)空(kong)水(shui)(shui)。空(kong)非(fei)有(you)外。水(shui)(shui)外無(wu)流。是(shi)故。當知行陰虛(xu)(xu)妄。本非(fei)因緣。非(fei)自然性(xing)。
【譯文】阿(a)難,譬如(ru)(ru)(ru)激(ji)(ji)流(liu)波(bo)浪(lang)前沖后(hou)(hou)涌(yong),前浪(lang)后(hou)(hou)浪(lang)相繼(ji)相續,不(bu)相逾越,行(xing)蘊也(ye)是(shi)(shi)這樣的(de)(de)(de)情形。阿(a)難,水(shui)(shui)(shui)(shui)流(liu)的(de)(de)(de)狀(zhuang)態,既不(bu)是(shi)(shi)從(cong)空無(wu)(wu)中產(chan)生(sheng),也(ye)不(bu)是(shi)(shi)從(cong)水(shui)(shui)(shui)(shui)自(zi)(zi)身里產(chan)生(sheng),它(ta)既不(bu)是(shi)(shi)水(shui)(shui)(shui)(shui)的(de)(de)(de)自(zi)(zi)然本(ben)性,也(ye)不(bu)是(shi)(shi)能夠(gou)離(li)開空無(wu)(wu)和水(shui)(shui)(shui)(shui)自(zi)(zi)身的(de)(de)(de)。那(nei)(nei)么,阿(a)難,如(ru)(ru)(ru)果它(ta)是(shi)(shi)從(cong)空無(wu)(wu)中產(chan)生(sheng),十方(fang)世(shi)界無(wu)(wu)涯無(wu)(wu)際的(de)(de)(de)虛空里,就會涌(yong)流(liu)著漫(man)無(wu)(wu)涯際的(de)(de)(de)水(shui)(shui)(shui)(shui)流(liu),十方(fang)世(shi)界自(zi)(zi)然就會被淹沒(mei)。如(ru)(ru)(ru)果它(ta)是(shi)(shi)從(cong)水(shui)(shui)(shui)(shui)自(zi)(zi)身里產(chan)生(sheng)出來,那(nei)(nei)這些激(ji)(ji)流(liu)的(de)(de)(de)本(ben)性就不(bu)會是(shi)(shi)水(shui)(shui)(shui)(shui),而有它(ta)自(zi)(zi)己的(de)(de)(de)相狀(zhuang),現在(zai)就應該能夠(gou)現示(shi)出來。如(ru)(ru)(ru)果它(ta)就是(shi)(shi)水(shui)(shui)(shui)(shui)的(de)(de)(de)自(zi)(zi)然本(ben)性,那(nei)(nei)么,當水(shui)(shui)(shui)(shui)平(ping)靜澄清時(shi),這水(shui)(shui)(shui)(shui)就不(bu)是(shi)(shi)水(shui)(shui)(shui)(shui)的(de)(de)(de)自(zi)(zi)身。如(ru)(ru)(ru)果它(ta)又(you)是(shi)(shi)離(li)開空無(wu)(wu)和水(shui)(shui)(shui)(shui)自(zi)(zi)身而存(cun)在(zai)的(de)(de)(de),那(nei)(nei)么,空無(wu)(wu)自(zi)(zi)身之外(wai)并(bing)不(bu)另有東西,水(shui)(shui)(shui)(shui)自(zi)(zi)身之外(wai)也(ye)沒(mei)有流(liu)水(shui)(shui)(shui)(shui),除此而外(wai)還有什么激(ji)(ji)流(liu)呢?所以,應當知道,行(xing)蘊亦是(shi)(shi)虛妄,既不(bu)是(shi)(shi)因緣和合而生(sheng),也(ye)不(bu)是(shi)(shi)自(zi)(zi)在(zai)自(zi)(zi)為。
【原文】阿(a)(a)難(nan)。譬如(ru)(ru)有人(ren)取頻伽瓶(ping)。塞(sai)其兩(liang)孔。滿中擎空(kong)(kong)。千里遠行。用餉(xiang)他國。識陰(yin)當知。亦復如(ru)(ru)是(shi)(shi)(shi)。阿(a)(a)難(nan)。如(ru)(ru)是(shi)(shi)(shi)虛空(kong)(kong)。非(fei)彼方來(lai)。非(fei)此方入。如(ru)(ru)是(shi)(shi)(shi)。阿(a)(a)難(nan)。若彼方來(lai)。則本瓶(ping)中既貯空(kong)(kong)去(qu)。于本瓶(ping)地。應(ying)少虛空(kong)(kong)。若此方入。開孔倒瓶(ping)。應(ying)見空(kong)(kong)出。是(shi)(shi)(shi)故(gu)。當知識陰(yin)虛妄(wang)。本非(fei)因緣。非(fei)自然性。
【譯文】阿(a)(a)難(nan),譬如(ru)有人拿頻伽瓶(ping),將瓶(ping)子(zi)的兩個(ge)(ge)孔塞住,瓶(ping)中蓄(xu)(xu)滿(man)了(le)虛(xu)空(kong),然(ran)后擎瓶(ping)到千里(li)之外,去(qu)贈予另一(yi)(yi)(yi)個(ge)(ge)國家。識蘊的情(qing)形(xing)也是(shi)這(zhe)樣。阿(a)(a)難(nan),瓶(ping)子(zi)里(li)的虛(xu)空(kong)既不是(shi)從(cong)另一(yi)(yi)(yi)個(ge)(ge)地(di)(di)方帶來(lai),也不是(shi)從(cong)這(zhe)個(ge)(ge)地(di)(di)方盛(sheng)進(jin)去(qu)。阿(a)(a)難(nan),如(ru)果它是(shi)從(cong)另一(yi)(yi)(yi)個(ge)(ge)地(di)(di)方帶來(lai)的,那么,瓶(ping)子(zi)本來(lai)就(jiu)蓄(xu)(xu)滿(man)了(le)虛(xu)空(kong)去(qu)另一(yi)(yi)(yi)個(ge)(ge)地(di)(di)方的,瓶(ping)子(zi)原(yuan)來(lai)所在的這(zhe)個(ge)(ge)地(di)(di)方就(jiu)應(ying)當少了(le)一(yi)(yi)(yi)些虛(xu)空(kong)才對。如(ru)果它是(shi)從(cong)瓶(ping)子(zi)原(yuan)地(di)(di)盛(sheng)進(jin)去(qu)的,那么,打開(kai)瓶(ping)子(zi),就(jiu)應(ying)當能夠倒出虛(xu)空(kong)來(lai)。所以,應(ying)當知(zhi)道,識蘊也是(shi)虛(xu)妄,既不是(shi)因緣和(he)合而(er)生,也不是(shi)自(zi)在自(zi)為。
楞嚴經原文譯文:卷一 卷二 卷三 卷四 卷五 卷六 卷七 卷八 卷九 卷十