朝鮮(xian)族(zu)長(chang)鼓起(qi)源于印度細腰(yao)鼓,又名(ming)“杖鼓”,歷史曾(ceng)流行于中原(yuan)地區。朝鮮(xian)族(zu)民間樂器(qi)。歷史悠久、構造(zao)獨特(te)、音色柔和,常用于歌(ge)、舞伴奏(zou)和器(qi)樂合奏(zou)。
朝(chao)鮮族長鼓起源于印度的細腰鼓。公元4世紀時,細腰鼓通過絲(si)綢之路傳入我國(guo)中原,而(er)后又東(dong)傳朝(chao)鮮。
長鼓(gu)(gu)(gu)為(wei)古代(dai)細腰鼓(gu)(gu)(gu)的(de)(de)變體。隋唐(tang)(tang)時(shi)期(qi),我中原稱長鼓(gu)(gu)(gu)為(wei)“都曇鼓(gu)(gu)(gu)”、“毛員(yuan)鼓(gu)(gu)(gu)”和“腰鼓(gu)(gu)(gu)”,當時(shi)雖未有長鼓(gu)(gu)(gu)之(zhi)名(ming),但實(shi)際已用(yong)于宮廷九、十部樂的(de)(de)天竺(zhu)、龜茲、西涼、疏勒、高昌和高麗(li)諸(zhu)樂中。宋代(dai)長鼓(gu)(gu)(gu)以“杖(zhang)(zhang)鼓(gu)(gu)(gu)”之(zhi)名(ming)載入史冊。宋代(dai)《樂書》:“杖(zhang)(zhang)鼓(gu)(gu)(gu)、腰鼓(gu)(gu)(gu)、漢魏用(yong)之(zhi)。大者(zhe)以瓦,小者(zhe)以木類,皆廣首纖腹。”沈括《夢溪筆談(tan)》:“唐(tang)(tang)之(zhi)杖(zhang)(zhang)鼓(gu)(gu)(gu),本謂(wei)之(zhi)‘兩杖(zhang)(zhang)鼓(gu)(gu)(gu)’,兩頭(tou)皆用(yong)杖(zhang)(zhang)。今(jin)日杖(zhang)(zhang)鼓(gu)(gu)(gu),一頭(tou)以手拊之(zhi)”。
隋唐時期,我中原稱長鼓為“都曇鼓”、“毛員鼓”和“腰鼓”,當時雖未有長鼓之名(ming),但實際已(yi)用于九、十部樂的天竺、龜茲、西涼、疏勒(le)、高(gao)昌和高(gao)麗諸(zhu)樂。宋代長鼓以(yi)“杖鼓”之名(ming)載(zai)入史冊。
到了元代,《元史·宴樂(le)之器》對(dui)杖(zhang)鼓(gu)(gu)記載尤詳。《元史·禮樂(le)志》:“杖(zhang)鼓(gu)(gu),制以(yi)木為匡,細腰,以(yi)皮冒之,上施(shi)五彩繡帶,右擊以(yi)杖(zhang),左拍以(yi)手(shou)”。
朝鮮(xian)族長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)為兩(liang)(liang)面(mian)(mian)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu),其兩(liang)(liang)端音(yin)(yin)高(gao)不同(tong),女(nv)性(xing)長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)風格(ge)優雅,男性(xing)長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)活潑瀟灑。現代長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)有兩(liang)(liang)種擊打法:一(yi)為舞(wu)(wu)者用鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)鞭(bian)(bian)(bian)(一(yi)尺(chi)許細長(chang)的(de)(de)(de)竹(zhu)鞭(bian)(bian)(bian))兼用鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)槌(一(yi)端圓(yuan)粗,長(chang)約(yue)尺(chi)許的(de)(de)(de)木(mu)槌);一(yi)為只用鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)鞭(bian)(bian)(bian)不用鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)槌。前(qian)者開頭(tou)只用鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)鞭(bian)(bian)(bian)按(an)慢鞭(bian)(bian)(bian)拍子邊(bian)擊邊(bian)舞(wu)(wu),鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)插在長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)上,舞(wu)(wu)至高(gao)潮(chao)時(shi),方抽出鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)槌進行技巧表(biao)演。后者春持(chi)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)鞭(bian)(bian)(bian)隨樂起舞(wu)(wu)。長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)的(de)(de)(de)表(biao)演,以(yi)(yi)柔(rou)軟(ruan)的(de)(de)(de)扛手(shou)(shou)、伸肩、鵲(que)雀步等動作(zuo)為主,以(yi)(yi)肩挎(kua)長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu),右手(shou)(shou)持(chi)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)鞭(bian)(bian)(bian),邊(bian)跳邊(bian)敲鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)的(de)(de)(de)形式(shi)表(biao)演,身、鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)、神融為一(yi)體,高(gao)度協調統一(yi)。長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)兩(liang)(liang)面(mian)(mian)具有不同(tong)的(de)(de)(de)音(yin)(yin)高(gao)。舞(wu)(wu)蹈時(shi),右手(shou)(shou)用鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)鞭(bian)(bian)(bian)敲打高(gao)音(yin)(yin)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)面(mian)(mian),左手(shou)(shou)拍打低音(yin)(yin)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)面(mian)(mian)。由(you)于音(yin)(yin)高(gao)不同(tong),節奏不同(tong),變化多端的(de)(de)(de)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)點和(he)著(zhu)優美(mei)的(de)(de)(de)舞(wu)(wu)姿,令人(ren)賞心悅目、興奮異(yi)常。長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)通常由(you)慢板起拍,節奏逐(zhu)漸加快,最后嘎然停(ting)止。
其舞(wu)蹈形式(shi)有獨(du)舞(wu)、雙人舞(wu)、群(qun)舞(wu)等多種(zhong)。建國后(hou),長鼓(gu)舞(wu)經朝鮮(xian)族舞(wu)蹈家們(men)的精心改編,增添了(le)新(xin)的時代氣息和民(min)族特色,使(shi)這(zhe)一藝術形式(shi)日趨完善。 [4]
長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)為(wei)朝鮮民(min)族音樂(le)(le)的(de)(de)(de)主(zhu)要(yao)打擊(ji)(ji)(ji)樂(le)(le)器(qi)。中(zhong)(zhong)國和朝鮮的(de)(de)(de)古代史料還將(jiang)長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)以(yi)“細腰鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”、“杖鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”等(deng)(deng)稱(cheng)謂載入史冊。長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)在朝鮮族音樂(le)(le)和舞(wu)(wu)蹈中(zhong)(zhong)起(qi)重(zhong)要(yao)作用(yong)。長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)分為(wei)長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)、舞(wu)(wu)蹈長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)等(deng)(deng)幾種。形(xing)狀是(shi)兩頭粗、中(zhong)(zhong)間細,左(zuo)邊(bian)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)筒(tong)直徑比(bi)右邊(bian)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)筒(tong)直徑長(chang)1厘(li)米,右邊(bian)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)皮(pi)薄,左(zuo)邊(bian)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)皮(pi)厚。長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)的(de)(de)(de)右邊(bian)用(yong)一根飾彩穗(sui)的(de)(de)(de)竹(zhu)條敲(qiao),左(zuo)邊(bian)用(yong)手(shou),右邊(bian)聲(sheng)高(gao)左(zuo)邊(bian)聲(sheng)低,能敲(qiao)擊(ji)(ji)(ji)出(chu)豐富(fu)多彩的(de)(de)(de)節(jie)奏(zou)。長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)則脫胎于(yu)傳統(tong)的(de)(de)(de)“農樂(le)(le)舞(wu)(wu)”,長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)作為(wei)民(min)間打擊(ji)(ji)(ji)樂(le)(le)器(qi),在農樂(le)(le)舞(wu)(wu)隊(dui)里由長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)手(shou)擊(ji)(ji)(ji)打,起(qi)伴奏(zou)和渲染氣氛的(de)(de)(de)作用(yong)。當情(qing)緒高(gao)昂時(shi),長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)手(shou)常(chang)常(chang)隨(sui)著(zhu)眾人一同起(qi)舞(wu)(wu),在起(qi)舞(wu)(wu)時(shi)側重(zhong)于(yu)擊(ji)(ji)(ji)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)的(de)(de)(de)形(xing)體動作,逐步創(chuang)作出(chu)挎跳“大蹦子”等(deng)(deng)技巧(qiao),由此(ci)被稱(cheng)為(wei)“長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)演戲”。后經歷代藝人改進,長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)在20世紀初期(qi)以(yi)獨(du)立(li)的(de)(de)(de)表演形(xing)式從(cong)農樂(le)(le)舞(wu)(wu)里脫穎而出(chu)。
近百余年來,杖鼓(gu)在我國中原逐漸消聲匿跡,而在朝鮮族人(ren)(ren)(ren)民(min)中廣(guang)為(wei)(wei)流傳,遂改(gai)名為(wei)(wei)長(chang)鼓(gu)。長(chang)鼓(gu)作為(wei)(wei)民(min)間打擊樂器(qi),在農樂舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)隊里由長(chang)鼓(gu)手(shou)擊打,起(qi)伴奏和渲染氣(qi)氛的(de)作用,當(dang)情緒高昂時(shi),長(chang)鼓(gu)手(shou)常(chang)常(chang)隨著(zhu)眾人(ren)(ren)(ren)一起(qi)翩翩起(qi)舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu),因(yin)其身前挎著(zhu)長(chang)鼓(gu),故在起(qi)舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)時(shi)側重于(yu)擊鼓(gu)的(de)形(xing)體動作,逐步創(chuang)作出(chu)挎跳“大(da)蹦子”等技(ji)巧(qiao),由此而被稱(cheng)為(wei)(wei)“長(chang)鼓(gu)演戲”。后經歷代藝人(ren)(ren)(ren)創(chuang)造豐富,長(chang)鼓(gu)舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)便在20世(shi)紀(ji)初期,以獨立的(de)表演形(xing)式(shi)從(cong)農樂舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)里脫穎而出(chu)。每(mei)逢(feng)佳節之日,民(min)間常(chang)出(chu)現跳長(chang)鼓(gu)舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)者,深受群眾歡迎。延邊歌(ge)舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)團從(cong)20世(shi)紀(ji)50年代初開始將(jiang)長(chang)鼓(gu)舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)搬上舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)臺,從(cong)而擴大(da)了長(chang)鼓(gu)舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)的(de)影響(xiang),60年代又在獨舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)的(de)基礎(chu)上,創(chuang)作出(chu)長(chang)鼓(gu)的(de)群舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)表演。長(chang)鼓(gu)舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)不僅鼓(gu)技(ji)驚人(ren)(ren)(ren),花樣翻新,亦在于(yu)表達喜悅(yue)、歡快的(de)情緒,以優(you)美的(de)舞(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)姿和嫻熟的(de)鼓(gu)技(ji)給人(ren)(ren)(ren)美好(hao)的(de)藝術享(xiang)受。