峽(xia)江水牛(niu)體型(xing)結構(gou)粗(cu)(cu)(cu)糙緊湊,肌肉發達,骨骼粗(cu)(cu)(cu)壯,肩峰明顯,四肢管骨粗(cu)(cu)(cu)大(da),前(qian)肢直(zhi)正(zheng),后(hou)肢較曲,步伐穩重(zhong)。全身(shen)毛稀呈棕褐黑(hei)色,頭大(da)小適中,公(gong)牛(niu)較粗(cu)(cu)(cu)重(zhong),兩角長(chang)而(er)粗(cu)(cu)(cu)稍向外上彎,角根粗(cu)(cu)(cu)而(er)方,成(cheng)年(nian)(nian)種公(gong)牛(niu)頸粗(cu)(cu)(cu)而(er)顯短,昂頭挺胸(xiong),具有雄性特征。母(mu)牛(niu)角較細條,并向內上彎,頸略狹長(chang),頭面清秀,前(qian)、中、后(hou)發育勻(yun)稱,母(mu)性溫和,乳頭分布勻(yun)稱。成(cheng)年(nian)(nian)水牛(niu)前(qian)胸(xiong)深而(er)廣,肋(lei)骨粗(cu)(cu)(cu)大(da),臀寬但斜,尾粗(cu)(cu)(cu)而(er)短不過正(zheng)關節,腹圍較大(da),而(er)青壯年(nian)(nian)牛(niu)的腹部緊湊。
峽江(jiang)母(mu)水牛平均體(ti)(ti)高為120.01厘(li)(li)米(mi)(mi)(mi)、體(ti)(ti)斜長為141.5厘(li)(li)米(mi)(mi)(mi)、胸(xiong)圍178.53厘(li)(li)米(mi)(mi)(mi)、體(ti)(ti)重為441.2千克。
峽江母(mu)水牛(niu)性成(cheng)熟較早,可(ke)繁殖(zhi)年(nian)齡較長(3—18歲(sui)(sui)),一般(ban)(ban)3年(nian)2胎,飼養管理條(tiao)件好,可(ke)達1年(nian)1胎。母(mu)牛(niu)第1次發(fa)(fa)(fa)情一般(ban)(ban)在2.5—3歲(sui)(sui),3—4歲(sui)(sui)產犢。發(fa)(fa)(fa)情周期在18—22天,平(ping)均(jun)20天。每(mei)次母(mu)牛(niu)發(fa)(fa)(fa)情持續時(shi)間48—68小時(shi),配(pei)種應在發(fa)(fa)(fa)情后24—38小時(shi)為宜(yi)。母(mu)牛(niu)懷孕期一般(ban)(ban)為310—320天,平(ping)均(jun)為315天。公牛(niu)一般(ban)(ban)2歲(sui)(sui)開始有配(pei)種能(neng)力(li)。
耕作能力
根(gen)據(ju)1982年4月峽江縣畜種改良站對(dui)5頭峽江母(mu)水(shui)牛(niu)耕作能力測定統計,平(ping)(ping)(ping)均(jun)每頭峽江水(shui)牛(niu)1小時耕地面積(0.45±0.07)×667平(ping)(ping)(ping)方(fang)米(mi)、平(ping)(ping)(ping)均(jun)耕寬(19±0.85)厘(li)米(mi)、平(ping)(ping)(ping)均(jun)耕深(14.2±0.31)厘(li)米(mi)、平(ping)(ping)(ping)均(jun)速度(0.57±0.11)米(mi)/秒(miao)。最大挽力(229±10.86)千(qian)克(ke),占(zhan)體重72.1%;正常挽力(74.0±5.48)千(qian)克(ke),占(zhan)體重23.3%。
泌乳性能
根據(ju)1986年6月—1987年5月對(dui)3頭(tou)峽江母水(shui)牛(niu)進行擠乳銷售數據(ju)統計,平(ping)均(jun)(jun)每頭(tou)產(chan)乳量為799.9千克(ke)、最高為989.4千克(ke),最低(di)為489.4千克(ke),平(ping)均(jun)(jun)每頭(tou)日均(jun)(jun)產(chan)奶量為3.56千克(ke),最高為3.7千克(ke),最低(di)為3.4千克(ke),平(ping)均(jun)(jun)每頭(tou)一個泌乳期為225天。
產肉性能
峽(xia)江(jiang)水牛(niu)(niu)日增重0.5—0.75千(qian)克,1歲(sui)峽(xia)江(jiang)水牛(niu)(niu)體(ti)重170—270千(qian)克,肉(rou)質鮮(xian)美,類似黃(huang)牛(niu)(niu)肉(rou)。峽(xia)江(jiang)水牛(niu)(niu)體(ti)型較(jiao)大(da),屠宰經濟價值比當地(di)一般黃(huang)牛(niu)(niu)高(gao)1—2倍(bei)。
峽(xia)(xia)江(jiang)(jiang)(jiang)縣(xian)(xian)位于(yu)江(jiang)(jiang)(jiang)西省中(zhong)(zhong)部(bu)、贛江(jiang)(jiang)(jiang)中(zhong)(zhong)游,贛江(jiang)(jiang)(jiang)將全縣(xian)(xian)隔成(cheng)河(he)東與河(he)西兩(liang)部(bu)分,峽(xia)(xia)江(jiang)(jiang)(jiang)贛江(jiang)(jiang)(jiang)大(da)橋連接兩(liang)岸。峽(xia)(xia)江(jiang)(jiang)(jiang)縣(xian)(xian)屬吉泰盆地,為低山(shan)(shan)(shan)丘(qiu)(qiu)陵(ling)平(ping)原(yuan)(yuan)(yuan)山(shan)(shan)(shan)區,地勢(shi)東高西低,大(da)致呈東南向西北(bei)傾(qing)斜狀態,境內有(you)低山(shan)(shan)(shan)、丘(qiu)(qiu)陵(ling)、平(ping)原(yuan)(yuan)(yuan)三(san)類(lei)(lei)地形,尤以丘(qiu)(qiu)陵(ling)分布最廣(guang),海(hai)拔為100—300米,約占全縣(xian)(xian)總(zong)面(mian)(mian)(mian)積的(de)64%。據1980年峽(xia)(xia)江(jiang)(jiang)(jiang)縣(xian)(xian)畜牧資(zi)(zi)源調查(cha)數據統計,峽(xia)(xia)江(jiang)(jiang)(jiang)縣(xian)(xian)有(you)各類(lei)(lei)草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)山(shan)(shan)(shan)草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)坡資(zi)(zi)源面(mian)(mian)(mian)積為2.7萬(wan)公頃,占全縣(xian)(xian)總(zong)面(mian)(mian)(mian)積的(de)20.65%,萬(wan)畝以上(shang)的(de)草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)山(shan)(shan)(shan)有(you)2塊(kuai)。全縣(xian)(xian)各類(lei)(lei)草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)山(shan)(shan)(shan)、草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)坡主要牧草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)分布有(you)107種(zhong),其中(zhong)(zhong)常(chang)見的(de)牧草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)20余種(zhong)。Ⅰ類(lei)(lei)灌叢草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)山(shan)(shan)(shan)主要有(you):白(bai)茅草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)、野古草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)、青(qing)香茅、硬骨草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)、小山(shan)(shan)(shan)竹(zhu)、映山(shan)(shan)(shan)紅、牡蒿、纖毛鴨嘴草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)、五節(jie)芒(mang)、畫眉(mei)草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)、假儉草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)等。Ⅱ類(lei)(lei)平(ping)原(yuan)(yuan)(yuan)草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)山(shan)(shan)(shan)主要除(chu)有(you)以上(shang)Ⅰ類(lei)(lei)草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)外還有(you)牛筋草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)、犁(li)頭草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)、珍珠草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)、西風(feng)草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)、狗尾草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)等。Ⅲ類(lei)(lei)零(ling)星(xing)草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)山(shan)(shan)(shan)的(de)牧草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)基本上(shang)與Ⅰ、Ⅱ類(lei)(lei)草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)山(shan)(shan)(shan)相同(tong)。Ⅳ類(lei)(lei)十邊地的(de)牧草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)種(zhong)類(lei)(lei)比(bi)較多,除(chu)上(shang)述(shu)外,比(bi)較常(chang)見的(de)有(you)剪刀草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)、窩草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)、雞眼草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)、蘭箕、雷公草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)、三(san)角(jiao)草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)等。這(zhe)些牧草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)大(da)多數是禾本科(ke)(ke),少數是灌木和豆科(ke)(ke)。大(da)多數牧草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)是牛羊等草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)食動物愛吃的(de)飼草(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao)(cao),適合性較好。
峽(xia)江縣(xian)(xian)除(chu)草(cao)(cao)(cao)山(shan)草(cao)(cao)(cao)坡(po)資源外,每年(nian)農(nong)(nong)作物秸稈2.5億千(qian)克(ke)。按利(li)(li)用率30%計算,可喂養2.5萬(wan)頭牛(niu)。該縣(xian)(xian)是(shi)個田多人少的農(nong)(nong)業縣(xian)(xian),全縣(xian)(xian)主要(yao)農(nong)(nong)作物是(shi)雙季水(shui)稻、油菜(cai)、大(da)豆(dou)、紅薯、花生、玉(yu)米等(deng)(deng)(deng)。栽(zai)培飼料多為草(cao)(cao)(cao)園種(zhong)植,蔬(shu)菜(cai)方面(mian)以蘿卜、白菜(cai)、春菜(cai)、包心菜(cai)、空心菜(cai)、蒿(hao)菜(cai)等(deng)(deng)(deng)。利(li)(li)用冬(dong)閑田大(da)量推廣種(zhong)植黑(hei)麥草(cao)(cao)(cao)、蘿卜等(deng)(deng)(deng)。2005年(nian)全縣(xian)(xian)共人工種(zhong)草(cao)(cao)(cao)1800公頃。
峽江(jiang)縣屬亞熱(re)帶濕潤氣候,四季分明,氣候溫(wen)和(he)、雨水充(chong)沛,光照(zhao)充(chong)足(zu),年(nian)平均(jun)氣溫(wen)為(wei)17.7℃,無霜期年(nian)平均(jun)277天,年(nian)均(jun)降雨量1642.45毫米,平均(jun)日照(zhao)1580—1800小(xiao)時。1年(nian)中以7月(yue)(yue)為(wei)最熱(re),平均(jun)氣溫(wen)達29.4℃,1月(yue)(yue)份(fen)為(wei)最冷(leng),平均(jun)氣溫(wen)為(wei)5.2℃,年(nian)平均(jun)降水天數163.7天,適宜(yi)于各種農(nong)作(zuo)物和(he)各類牧草的生(sheng)長(chang),對養牛有(you)利;
贛(gan)江(jiang)自南向北貫穿峽江(jiang)縣境(jing),境(jing)內長34千米(mi),主要支流有沂江(jiang)、黃金(jin)江(jiang)、盤龍(long)江(jiang)和象口(kou)水等。
峽(xia)江水(shui)牛(niu)(niu)飼(si)養歷史悠久,但其來源無(wu)從考證。據《峽(xia)江志(zhi)》所(suo)載,有黃牛(niu)(niu)、烏牛(niu)(niu)、水(shui)牛(niu)(niu)各種(zhong)。早在清朝(chao)同治十年(1871年)重(zhong)修本也有記載,由此可見,峽(xia)江水(shui)牛(niu)(niu)品種(zhong)在該(gai)(gai)縣飼(si)養培育至少有200—300年的(de)歷史。峽(xia)江水(shui)牛(niu)(niu)是在該(gai)(gai)縣特有的(de)自然(ran)環境、社會經濟條件和飼(si)養管理條件下,經過當地(di)群眾(zhong)長期選育形成的(de)一(yi)個地(di)方品種(zhong)。
1976年(nian)開(kai)始,江西省畜牧技術推廣站陸續引(yin)進印度摩拉(la)水(shui)(shui)牛(niu)及(ji)巴(ba)基(ji)斯坦尼里—拉(la)菲水(shui)(shui)牛(niu)改良峽江水(shui)(shui)牛(niu)。雜種牛(niu)的綜(zong)合利用于20世(shi)紀80年(nian)代初開(kai)始。
20世紀90年(nian)代初,峽江水(shui)牛改良工(gong)作停止。
1980年末,峽(xia)江水(shui)(shui)牛(niu)總(zong)存欄(lan)16822頭(tou)(tou),比1948年增長85.7%,其中水(shui)(shui)母(mu)牛(niu)3823頭(tou)(tou),占峽(xia)江水(shui)(shui)牛(niu)總(zong)存欄(lan)數的42.76%;當年繁(fan)殖小(xiao)水(shui)(shui)牛(niu)1397頭(tou)(tou),繁(fan)殖率為36.54%。
截至(zhi)2006年(nian)9月底(di)普(pu)查數據統(tong)計(ji),全縣(xian)耕牛(niu)總存欄(lan)數發展(zhan)為36620頭(tou),其中峽江水(shui)牛(niu)存欄(lan)數是18080頭(tou),占(zhan)耕牛(niu)存欄(lan)總數的(de)49.4%,其中可繁(fan)峽江母水(shui)牛(niu)是13010頭(tou),占(zhan)峽江水(shui)牛(niu)總存欄(lan)71.96%,當年(nian)繁(fan)殖小牛(niu)4410頭(tou),繁(fan)殖率為38.92%。
峽(xia)江(jiang)水(shui)牛(niu)(niu)主要以戈坪(ping)鄉為中心(xin)的研(yan)溪、巴邱、仁和周邊鄉鎮(zhen)一(yi)帶(dai)為中心(xin)產區(qu),這一(yi)產區(qu)的峽(xia)江(jiang)水(shui)牛(niu)(niu)占(zhan)(zhan)所在鄉鎮(zhen)2006年末總(zong)存(cun)欄(lan)數的73.1%—92.8%,占(zhan)(zhan)全縣總(zong)耕牛(niu)(niu)存(cun)欄(lan)34.65%,占(zhan)(zhan)全縣峽(xia)江(jiang)水(shui)牛(niu)(niu)存(cun)欄(lan)65.18%。
1961年,峽江水牛被列入江西優(you)良地方品種志(zhi)。
2019年1月17日,中華人(ren)民共和(he)國農業農村部正式(shi)批(pi)準(zhun)對“峽江水(shui)牛(niu)”實施農產(chan)品地理標志登(deng)記保護(hu)。
峽江水牛地
域保護(hu)范(fan)圍包括峽江縣的(de)桐(tong)林鄉(xiang)、馬埠鎮、水邊鎮、福(fu)民鄉(xiang)、巴邱鎮、仁和鎮、戈坪鄉(xiang)、硯溪鎮、金江鄉(xiang)、羅(luo)田(tian)鎮、金坪民族鄉(xiang)等(deng)11個鄉(xiang)鎮;保護(hu)范(fan)圍位(wei)于東(dong)經114°53′21″—115°31′57″,北緯27°27′50″—27°45′20″之(zhi)間。
質(zhi)量控制(zhi)技術規范編號:AGI2020-01-2556。
(1)飼養(yang)環境:峽(xia)江水(shui)(shui)牛主要以放牧為(wei)主,汗(han)腺不發達(da),熱天最(zui)喜愛水(shui)(shui)浴,故放牧場應水(shui)(shui)源充(chong)足、周邊無污(wu)染源、草(cao)山草(cao)坡多且資源豐富。
(2)選(xuan)種:選(xuan)擇健(jian)壯的峽江水牛進(jin)行繁育。
(3)生產過(guo)程管(guan)理:
①人員管理:保種場(chang)飼養(yang)員應定(ding)期進行健康檢查,傳(chuan)染病患者不得從(cong)事養(yang)牛工(gong)(gong)作;工(gong)(gong)作人員進入生產區要經(jing)過更衣、紫外線消(xiao)毒;非工(gong)(gong)作人員確需要進入生產區時(shi),要更換場(chang)區工(gong)(gong)作服(fu)和工(gong)(gong)作鞋,并遵守場(chang)內防(fang)疫(yi)制(zhi)度,按指(zhi)定(ding)路線行走。
②飼養管理
犢(du)牛:出生后1小時內應早(zao)吃、多吃、勤吃初(chu)乳;5日齡后即(ji)可作自由運動;15—20日齡應開始調教(jiao)采食犢(du)牛精(jing)料(liao)及(ji)青(qing)綠飼(si)料(liao),精(jing)料(liao)含粗蛋白質不(bu)低(di)于16%,斷奶后一(yi)天喂(wei)精(jing)料(liao)0.75—1千(qian)克/頭。犢(du)牛舍應通(tong)風良好,保持干燥,定期(qi)消毒,適(shi)時更換褥草。
育成牛(niu):應(ying)以青粗飼料(liao)為(wei)主,適當補充精料(liao),放(fang)(fang)牧時間每天(tian)不少于(yu)5小時,放(fang)(fang)牧地應(ying)有水源(yuan),供其泡水。
妊(ren)娠期(qi):妊(ren)娠前期(qi)(妊(ren)娠開(kai)始至(zhi)3個(ge)月)日喂量為1—1.5千克/頭,中(zhong)期(qi)(懷孕4個(ge)月至(zhi)8個(ge)月)應充(chong)分給予青(qing)粗飼料減少(shao)精料,后期(qi)(懷孕9個(ge)月至(zhi)分娩)增加營養(yang)保證胎兒正常(chang)生長(chang)發育。
哺(bu)乳(ru)期:分娩后立(li)即(ji)喂足(zu)淡鹽水或(huo)紅糖水,飼(si)喂優質易消化青飼(si)料(liao)(liao);產后1—3天(tian)應飼(si)喂適口易消化的青、干(gan)草為主,輔以(yi)優質精(jing)料(liao)(liao)及少量多汁料(liao)(liao)、青貯料(liao)(liao)等,每天(tian)增精(jing)料(liao)(liao)0.5千克(ke);產后7—15天(tian)應調整飼(si)養配方,增料(liao)(liao)促乳(ru)。
③疫(yi)病(bing)防控:每年春、秋季定(ding)期(qi)進行(xing)(xing)口蹄疫(yi)、牛(niu)出敗疫(yi)苗免(mian)疫(yi)接種;定(ding)期(qi)驅除體內外寄生(sheng)蟲。保持良好的飼養管理,盡量減少疾病(bing)的發(fa)生(sheng),當犢牛(niu)、育(yu)成牛(niu)必須治療(liao)時,藥(yao)物使用要(yao)符(fu)合NY/T 472-2013《綠(lv)色食品 獸藥(yao)使用準(zhun)則》的要(yao)求,嚴(yan)格執行(xing)(xing)休藥(yao)期(qi)規定(ding)。
(4)生產記(ji)錄要求(qiu):應建立(li)完(wan)善養殖檔案(an),確保記(ji)錄能追(zhui)溯(su)峽江水牛實際生產全過程,并妥善保存3年以上。
(1)符合下列條件的(de)單(dan)位和個人(ren)(ren),可以向登(deng)記(ji)(ji)證書持(chi)有人(ren)(ren)申請(qing)使用(yong)農產(chan)(chan)(chan)品(pin)地理標(biao)(biao)志(zhi)(zhi):①生(sheng)產(chan)(chan)(chan)經(jing)(jing)(jing)營(ying)的(de)峽(xia)江(jiang)水(shui)(shui)牛產(chan)(chan)(chan)自登(deng)記(ji)(ji)確(que)定的(de)地域范圍; ②已取得峽(xia)江(jiang)水(shui)(shui)牛的(de)生(sheng)產(chan)(chan)(chan)經(jing)(jing)(jing)營(ying)資質(zhi);③能嚴格按照規定的(de)質(zhi)量技(ji)術規范組織開展生(sheng)產(chan)(chan)(chan)經(jing)(jing)(jing)營(ying)活動;④具有峽(xia)江(jiang)水(shui)(shui)牛地理標(biao)(biao)志(zhi)(zhi)農產(chan)(chan)(chan)品(pin)市場開發經(jing)(jing)(jing)營(ying)能力(li)。使用(yong)峽(xia)江(jiang)水(shui)(shui)牛農產(chan)(chan)(chan)品(pin)地理標(biao)(biao)志(zhi)(zhi),應當(dang)按照生(sheng)產(chan)(chan)(chan)經(jing)(jing)(jing)營(ying)年度(du)與登(deng)記(ji)(ji)證書持(chi)有人(ren)(ren)簽訂使用(yong)協議,在協議中載明使用(yong)數量、范圍和相關責任(ren)義務(wu)。
(2)峽(xia)江(jiang)水(shui)(shui)牛(niu)農產(chan)品(pin)地理標(biao)志(zhi)使(shi)用人享有的權利:①可(ke)以在產(chan)品(pin)及其包(bao)裝上使(shi)用峽(xia)江(jiang)水(shui)(shui)牛(niu)地理標(biao)志(zhi)(峽(xia)江(jiang)水(shui)(shui)牛(niu)名稱和公(gong)共標(biao)識(shi)圖(tu)案組合(he)標(biao)注(zhu)型等);②可(ke)以使(shi)用登(deng)記的峽(xia)江(jiang)水(shui)(shui)牛(niu)地理標(biao)志(zhi),進(jin)行產(chan)品(pin)宣傳和參加展覽、展示(shi)和展銷。
(3)峽江水(shui)牛(niu)地(di)理標(biao)(biao)志使用(yong)人應(ying)當履行(xing)的義(yi)務:①自覺接受登(deng)記證書持(chi)有人的監督(du)檢查;②保證峽江水(shui)牛(niu)地(di)理標(biao)(biao)志農產(chan)品品質和信譽; ③正確(que)規范地(di)使用(yong)峽江水(shui)牛(niu)地(di)理標(biao)(biao)志。
(4)峽江水(shui)牛(niu)地理標(biao)(biao)志生(sheng)產經營(ying)者應當建立質量控制追溯(su)體(ti)系(xi),農產品地理標(biao)(biao)志持有人和標(biao)(biao)志使用(yong)人對峽江水(shui)牛(niu)的(de)質量和信譽負責。
(5)任何單位(wei)和個人(ren)不得(de)偽造、冒用峽(xia)江水牛(niu)地理標志(zhi)和登記證書。
(6)鼓勵單位和個人對(dui)峽江水牛地理標志(zhi)進(jin)行社會監(jian)督(du)。